Stufi schrappen
Ben je ziek en kun je niet werken? Dan krijg je terecht een vergoeding.
Is je contract net afgelopen en moet je tijd overbruggen tot een nieuw contract? Dan krijg je terecht een vergoeding.
Vind je ondanks inspanning of door overmacht geen werk? Dan krijg je terecht een vergoeding.
Ben je oud en kun/hoef je niet meer te werken? Dan krijg je terecht een vergoeding.
Investeer in je toekomst en die van ons land? Studeer je, en kun je daarom tijdelijk niet/onvoldoende werken? Succes ermee sukkels!
Misschien heb je het gemist, maar na bijna dertig jaar wordt de basisbeurs voor studenten afgeschaft. Vanaf september 2015 zadelen we nieuwe generaties studenten op met nog hogere schulden. Terwijl brutale bejaarden met een eigen partij (of wat daar nog van over is) ervoor zorgen dat ze hoog en droog zitten wordt de armste generatie in Nederland nog armer. De jeugd van de toekomst staat weer volledig bij hun ouwelui in het krijt, en welvaart wordt nog meer een oplopende functie van leeftijd. De huizenmarkt wordt nog ontoegankelijker voor jongeren, waardoor wijken vergrijzen. Gezinnen met jonge kinderen zijn straks aangewezen op studentenkamer en flatjes, want hypotheekverstrekkers willen steeds meer eigen kapitaal zien – in plaats van eigen bult dikke schulden.
De excuses waarmee onder hosanna-gejuich het leenstelsel wordt neergezet als ‘eerlijker’ zijn schaamteloos. Het argument dat de bakker/slager/postbode zou betalen voor de advocaat/dokter/tandarts is in de eerste plaats natuurlijk al populistische onzin. Het is ook zo coherent als een emmer kikkers, want waarom zou de bakker dan wél voor de verhoogde (aanvullende) beurs voor de advocaat/dokter/tandarts in spe moeten betalen als diens ouders toevallig ook bakker/slager/postbode zijn?
Daarnaast zorgen de hoge schulden van pas afgestudeerden voor een ongezonde schuldencultuur en wordt naast de motivatie van studenten ook het maatschappelijk draagvlak voor een publiek goed verder afgebroken. Het is namelijk ook de maatschappij die gebaat is bij goed opgeleide verpleegkundigen, maar hun studie is financieel lang niet zo rendabel als die van een advocaat – terwijl het maar de vraag is wie harder moest werken voor het diploma. De neoliberale fabels rond het onderwerp vliegen rond de oren, en de scholieren van gisteren, die straks de klos zijn, waren nu nog te laks om zich ertegen uit te spreken.
Alternatieven die betaalbaarder zijn dan de huidige stufi en fatsoenlijker dan het afschaffen ervan zijn er wel, maar die heeft het CPB met haar twijfelachtige methodes nooit serieus willen onderzoeken.
GroenLinks, PvdA, D66 en VVD moesten zich schamen voor deze asociale herverdeling van welvaart over de generaties. Wat is het volgende? Een supersociaal voorschotten-leenstelsel voor zieken en werklozen? Zullen we anders beginnen met de wachtgeldregeling voor politici?
Joep Bos-Coenraad heeft zijn stufi grotendeels rond de eeuwwisseling opgemaakt tijdens zijn eerste afgeronde studie (informatica). Tijdens zijn tweede studie (scheikunde) heeft hij ondervonden hoe zwaar het studentenleven is zonder financiële ondersteuning. Om dit de norm te maken is van de ratten besnuffeld.
(de afbeelding bij de tekst is afkomstig van Wikimedia Commons)
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Ik neig zelf ook meer naar een stufi-tax (met wel wat randvragen: moet ik die zelf als “dropout” ook betalen?).
Ook voor het argument van de “schuldcultuur” ben ik niet geheel ongevoelig.
Maar een vergelijking met het huidige systeem mag wel gemaakt worden.
Wordt het onderwijs voor mensen uit gezinnen met lagere inkomens (of belangrijke expliciete toevoeging, kinderen uit gezinnen waar de ouders niet willen bijdragen) nu minder toegankelijk tov rijkere gezinnen? Een oppervlakkige lezing zegt: nee. Misschien wel het tegendeel, er lijkt iets meer financiële armslag te ontstaan als je weinig geldt hebt.
Wat gebeurt er als je vanuit een minder vermogende achtergrond een studie start maar niet afmaakt? Wederom misschien nogal oppervlakkig gedacht, maar de verschuiving van de terugbetalingsgrens van bijstandsniveau naar minimumloon oogt daarbij goed. Voor een wat minder oppervlakkige blik, ik ben benieuwd wat het inkomensniveau is waar bij je prestatiebeurs + lening vanaf bijstandsniveau terug betalen voordeliger wordt dan je studie voorschot terugbetalen vanaf minimumloon niveau. Als dat punt met het nieuwe maximum van 4% terugbetaling er überhaupt ooit is.
De duidelijke verliezers lijken me toch echt mensen uit meer vermogende achtergrond die hun studie afmaken; geen gratis zakcentje meer tijdens je studie, maar een lening aan je broek.
Dat is voor een verpleegkundige inderdaad meer een probleem dan voor een advocaat. Minder verpleegkundigen lijkt me echter goed nieuws voor verpleegkundigen.
Ik betwijfel echter of dit alles daadwerkelijk tot minder animo leidt om te gaan studeren. Eerlijk gezegd denk ik dat we de schuldcultuur ook al lang voorbij zijn. Erg anekdotisch misschien (als is stukjesschrijver één van de anekdoten), maar maximaal bijlenen tijdens je studie is onder studenten momenteel geen grote psychologische barrière in mijn beleving.
Het wegnemen van mijn angsten over mensen die onder het juk van een gigantische lening gebukt gaan of anderen die uit angst daarvoor niet meer durven te studeren (mijn indruk is dus dat dit met name door die paar 1e kamer zetels wel meevalt, de enigzins schamele opbrengst van al deze veranderingen lijkt daar ook op te wijzen) is an sich natuurlijk geen reden deze veranderingen toe te juichen.
Het argument vóór was volgens mij dat je diploma meer waard wordt omdat de kwaliteit van het onderwijs (dankzij vrijgekomen geld) beter wordt. Meer inspraak lijkt me ook positief hiervoor. Misschien zelfs meer participatie daarin onder studenten omdat het nu meer om “hun geld” gaat?
Hoe dit geld geïnvesteerd gaat worden (en of dat in het akkoord is opgenomen) is me echter niet helemaal duidelijk (bedankt, media). Of dit extra geld het eerstevolgende economische hikje en verkiezingen met een reactionair elecoraat gaat overleven betwijfel ik ook.
Misschien dat over het algemeen beter ingevoerde vrijzinnigen me daar in de toekomst meer over gaan vertellen.
Om even een paar vragen te beantwoorden:
1. Arme studenten gaan er inderdaad in absolute zin minder op achteruit, maar gaan er nog steeds op achteruit, vooral als ze op kamers wonen. De aanvullende beurs gaat met 100 euro omhoog, maar de thuiswonende stufi is 100,25 euro en uitwonend 279,14 euro. Thuiswonende studenten met extra aanvullende beurs gaan er dus 25 cent per maand op achteruit. Dat valt te overzien, maar goed, achteruit is achteruit. Uitwonende studenten met een aanvullende beurs gaan er bijna 180 euro per maand op achteruit.
2.Het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft zelf onderzoek gedaan naar het gevolg van de maatregel op het aantal studenten. Daar kwam uit: Van de huidige bachelorstudenten zou 31% geen master meer doen, van de huidige hbo-studenten die een master wilden doen, ziet zelfs 50% hiervan af. 10% van de studenten zou überhaupt niet aan een studie beginnen.
3.Hoe het geld geïnvesteerd gaat worden in het onderwijs is voor iedereen nog een grote vraag. Elke uitspraak die de minister of een politicus hier over doet is dus veel te voorbarig.
4.Sowieso komt er studenten die al geen stufi meer krijgt, én nog helemaal niks zal merken van extra investeringen. In het begin zijn er namelijk nog helemaal geen opbrengsten, dus dan valt er niks te investeren.
Overigens denk ik inderdaad ook dat de huidige stufi wel een enorm groot cadeau is voor mensen die toch al genoeg geld hebben om te kunnen studeren.
Bij 1 snap ik dat de beurs omlaag gaat, maar als je het te lenen bedrag meetelt, heb je dan meer of minder financiële armslag tov nu bij een laag inkomen?
Zo te zien blijft dit gelijk, en dit lijkt me toch wel centraal voor het hier en daar geopperde argument dat minder vermogende mensen van het onderwijs uitgesloten worden.
De daarna meest belangrijke vraag lijkt mij; als men dat doet en het mislukt, of ondanks de gehaalde diploma heeft men toch weinig inkomen, hoe groot is het probleem van die schuld dan? Ik ben hier afgaande op wat ik hoor toch redelijk optimistisch over dat dit niet veel erger is dan nu (4% begint vanaf minimum inkomen, tov 12% en bijstandsnorm) maar zou dat graag meer in cijfers terug willen zien. Zou een studie-tax van 4% onredelijk zijn? Ik zie er ook veel liever een progressieve belasting bijkomen (waar je zeker geen 4% van je minimum inkomen zou hoeven betalen) ipv een regressief lening systeem, maar wat ik mezelf afvroeg is of dit voor bepaalde groepen mensen significante financiële barrières op gaat werpen die er vroeger niet waren. Het voorzichtige antwoord lijkt “nee”.
Wat betreft 2, tja, denk jij zelf echt dat we dergelijke nummers terug gaan zien? De vraag “ga je een master doen als je daar een lening voor moet afsluiten?” is voor een opinie onderzoek een stuk makkelijk te beantwoorden dan wanneer het echt om je eigen toekomst gaan. Al zal er altijd wel wat terugloop zijn op basis van de afweging “wat moet ik betalen en wat krijg ik ervoor”, denk ik dat een fundamentele weerstand tegen lenen (schuldcultuur) maar een zeer beperkt aandeel zal hebben hierin.
Er zitten overigens ook veranderingen bij die juist een aanzuigende werking hebben (collegegeldkrediet boven de 30, MBOers lijken er iets beter van af te gaan komen, met name in het initiële studie keuze, wat best tot meer doorstroming kan gaan leiden).
De komende 3 jaar (dus nog voor invoering) komt 200 miljoen per jaar bij voor hoger onderwijs (op een een begroting van 4,35 miljard). Ja, via een financieringstrucje waarbij de overheid dit bedrag pas later daadwerkelijk betaald, maar het wordt wel nu geïnvesteerd Dat is dat toch niet niks lijkt me. Helemaal niet als dit op gaat lopen tot 1 miljard.
Als dit ook nog eens over minder studenten verdeeld gaat worden, dan biedt dat toch wel kansen voor beter onderwijs, in ieder geval voor sommige opleidingen?
Op punt 4 wil ik wel ingaan. Studenten die voor 2018/19 beginnen aan hun studie krijgen een budget voor bijscholing. Op die manier worden zij die nog niet de effecten zien van beter onderwijs, maar wel al de gevolgen ervaren van het leenstelsel gecompenseerd worden.
http://www.nrc.nl/nieuws/2014/05/28/wat-verandert-er-nu-precies-voor-studenten-drie-vragen-over-het-leenstelsel/
Waar het uiteindelijk op neer komt is dat de meerderheid vindt dat zo goed als al het beschikbare geld ten goede moet komen aan ‘daar waar het hard nodig is’. Ouderen vinden zichzelf nog steeds zielig en arm, terwijl ze dat niet zijn. Maar budgetten die niet direct opleveren, zoals stufi, maar ook ontwikkelingssamenwerking en defensie, leveren dus in. Langetermijndenken en politiek.. ja dat trekt geen stemmen.