Fabels over het leenstelsel
Onderstaand stuk is onderdeel van een wisseling van ideeën over de studiefinanciering, die de JD en de JOVD graag af zouden schaffen. Het verscheen eerder op de opiniewebsite van de Volkskrant.
Met milde verbazing hebben we kennis genomen van het stuk ‘Er zijn 2 redenen waarom het sociale leenstelsel beter is dan het huidige systeem van studiefinanciering‘ van JOVD-voorzitter Bram Dirkx en JD-voorzitter Nikie van Thiel. Het stuk betreft een reactie op ons opiniestuk dat waarschuwt voor een specifieke populistische politieke frame over de studiefinanciering (‘stufi’). Het is geen geheim dat verschillende politieke partijen zonder gêne het mes in de stufi zetten. Het oneigenlijke argument van ‘de slager die de studie van de dokter betaalt’, is daar in het verleden frequent voor gebruikt. De kritiek op het ‘dokter-slager-verhaal’ is an sich geen argument vóór stufi, noch suggereert het dat er geen andere argumenten zouden zijn voor een leenstelsel. Het waarschuwt slechts voor een valkuil.
Het is betreurenswaardig dat Dirkx en Van Thiel in onze insteek een poging in zien om de discussie rondom het leenstelsel oneerlijk weer te geven en ons stemmingmakerij aanwrijven. In ons artikel hebben wij het leenstelsel niet genoemd. Maar aangezien de reactie van Dirkx en Van Thiel een duidelijk pleidooi is voor zo’n stelsel, voeren we graag deze discussie. De politici in spé gaan overigens niet in op het ‘slager-dokter-verhaal’. We nemen daarom voorzichtig aan dat dit betekent dat de JOVD en de JD zich hieromtrent bij ons aansluiten dat het gewraakte argument goedkope demagogie is en slechts een plaats heeft op de argumentenvuilnishoop. Dat is winst!
In hun pleidooi voor een leenstelsel stellen Dirkx en Van Thiel dat een studielening terugbetaald wordt naar draagkracht. Dit is correct, maar tevens misleidend. ‘Terugbetalen naar draagkracht’ suggereert namelijk dat mensen met een laag inkomen ontzien worden in de terugbetaling. In de praktijk zijn de terugbetalingsregels zo dat iemand die nog geen €16.000,- euro per jaar verdient, beschouwd wordt als draagkrachtig genoeg om te beginnen met terugbetalen. Met de rekenhulp op de site van DUO is eenvoudig vast te stellen dat, ook bij een salaris dat ver beneden modaal ligt, meer dan honderd euro in de maand terugbetaald moet worden.
Dit betekent dat vrijwel iedereen zijn schuld volledig terugbetaalt, draagkracht ten spijt. Studenten die een goede baan vinden na hun studie, kunnen de keuze maken om versneld af te lossen, afhankelijk van wat handig is gezien de rentestand. Studenten die na hun studie minder gaan verdienen kunnen deze keuze niet maken. Studenten die echt weinig verdienen, voelen de molensteen om de nek steeds zwaarder worden. De studieschuld loopt op door de rente en zodra ze eindelijk werk hebben, moeten ze alsnog afbetalen. Een student die wordt opgeleid tot verpleger en €30.000,- schuld heeft, heeft daar de eerste vijftien jaar van zijn of haar werkende leven last van, terwijl iemand die wordt opgeleid tot tandarts de schuld in een paar jaar lachend kan afbetalen. Dit is het eerlijke, sociale systeem van de JOVD en de JD.
Ook gaan ze volledig voorbij aan de leenangst die momenteel al heerst onder studenten. Bij het afschaffen van de studiefinanciering zal de gemiddelde schuld stijgen tot rond de 30.000,-. Dat is enorm veel geld voor een starter, leidt tot problemen met het krijgen van een hypotheek na de studie en maakt studeren, ook gezien de huidige situatie op de arbeidsmarkt, tot een onzekere investering. Gemiddeld genomen nog steeds een goede investering, maar mensen zijn geen gemiddelden. Je zult de studie maar niet af kunnen maken, of geen baan kunnen vinden… Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het juist studenten zijn uit arme gezinnen, door wie een dergelijk risico minder makkelijk genomen wordt. “Terugbetalen naar draagkracht” lost niets op, zoals hierboven aangetoond. Overigens, mocht je toevallig een partner hebben die wel geld verdient, dan moet die je studieschuld terugbetalen. Zo zijn de regels dan ook weer. Door te ontkennen dat een leenstelsel financiële drempels opwerpt, ontkennen Dirkx en Van Thiel de werkelijkheid.
Over de argumenten die vóór de stufi gegeven worden kunnen we kort zijn. ‘Studeren is een keuze om in jezelf te investeren’, wordt gesteld. Als je ze maar genoeg laat betalen, gaan studenten vanzelf wel harder werken is het idee, waarvoor verdere onderbouwing ontbreekt. Daaruit blijkt dat beide voorzitters de voeling met de Nederlandse studenten een beetje kwijt zijn. Ten eerste is de investering van studenten al dermate groot dat ze echt wel al gemotiveerd zijn om hard te werken. Een gemiddelde schuld van 15.000 euro is voor studenten ook al veel. Ten tweede werken veel studenten sowieso al enorm hard, veel harder dan veel negatieve frames doen geloven. Ten slotte getuigt het wel van een beetje droevig en eenzijdig wereldbeeld, dat mensen alleen hun best doen als je ze flink laat betalen voor iets. Alsof studenten niet ook studeren om zich te ontplooien en iets te leren!
Tot slot wordt het argument gegeven dat het vrijgekomen geld kan worden besteed aan onderwijs. Dit is juist, maar tegelijkertijd een valse tegenstelling: alsof er gekozen moet worden tussen studiefinanciering en investeren in het onderwijs. Dat is onzin, beide zijn politieke keuzes, en het is zorgelijk dat het voor de voorzitters van twee politieke jongerenorganisaties blijkbaar onvoorstelbaar is dat er én goed onderwijs wordt gegeven én dat studenten kunnen studeren zonder zichzelf voor tienduizenden euro’s in de schuld te steken.
Pascal ten Have is voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb), János Betkó is oud-bestuurder van de LSVb en schrijft stukjes voor vrij-zinnig.
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
“In de praktijk zijn de terugbetalingsregels zo dat iemand die nog geen €16.000,- euro per jaar verdient, beschouwd wordt als draagkrachtig genoeg om te beginnen met terugbetalen. ”
Iets duidelijker mensen. Hebben wij het over bruto of netto. Voor wie het niet weet een bijatandsuitkering zit Bruto maar en paar duizend euro onder die 16.000. Bruto? ja ook van een uitkering bestaat een bruto bedrag i.v.m. geld heen en weer schuiven, toeslagen berekening. Vooral voor wie legaal bijverdiend moet er dan veel verrekend worden zodat hij niet teveel per maand over houd. (je zou mensen eens stimuleren om een kleine stap te zetten)
En ja als je werkt dan loopt dat bedrag dus op. Ben je een paar maanden op minimumloon dan loopt het op. En ja DUO schaamt zich er niet voor om aan te kloppen bij mensen die minder dan 40 uur per week aan minimumloon over houden. (Al zijn er wel ontwijkingsclausules te vinden)Dus graag iets duidelijker. 16.000 euro netto of bruto.
Een bijstandsuitkering van een individu zonder kinderen is 50% van het minimumloon (http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bijstand/vraag-en-antwoord/hoe-hoog-is-mijn-bijstandsuitkering.html). Voor 23-jarigen en ouder is het minimumloon 1456,20 per maand (17.474,40 per jaar). Een bijstandsuitkering levert daarmee per jaar 8.737,20 op. Dat lijkt me toch nogal een groto verschil met 16K…
Joep een uitkering in Nijmegen is om en nabij de 885 euro per maand netto. Juist je hoort het netto in het handje. Dat hoef ik met de mij bekende gegevens niet meer te berekenen. Mocht je een bron willen hier heb je hem
http://www2.nijmegen.nl/content/1250466/uitkeringsbedragen_2012
En dan laat ik de vakantie toeslag van een paar honderd euro nog buitenbeschouwing.
Ik denk dat ze bruto minimum loon terugrekenen naar netto uitkering en dat er ergens nog iets bijkomt ofzo. En nogmaals van een bijstand betaat ook gewoon een brutering. Dat bedrag ken ik niet uit mijn hoofd maar die uitspraak van Janos kan best kloppen.
En bovenop die 885 euro krijg je nog iets van 80 a 275 eur aan toeslag.(afhanelijk van je woning) Wat wel besteedbaar inkomen is maar valt buiten de brue°tering
@Jasper: goede vraag. Als ik op de link in het artikel klik en naar de DUO-site kijk zie ik “Onder minimuminkomen verstaat DUO verzamelinkomen of belastbaar loon dat lager is dan het draagkrachtvrije bedrag.” Het bedrag dat DUO hanteert als minimuminkomen is 105% van het uitkeringsniveau.
Zegt genoeg lijkt mij. want zodra je boven bijstand niveau uitkomt in Bruto inkomen kan je gaan inleveren in je toeslagen. En reiskostenvergoeding is ook lang niet altijd kosten dekkend.
Ja zelfs als je gewoon af te en toe hard werkt in je bijstand kost dat je al tientjes in huurtoeslag. Dus als 105% boven Bijstand niveau is ongeveer plus minus niks vooruit in besteedbaar inkomen.
Dat wil zeggen tenzij je huurt buiten de woningen die in aanmerking komen voor toeslag. (Dat betekent vaak kleinere woning voor meer geld)
En ja het eerste jaar kom je er met zo´n inkomen onderuit maar blijf je er een tijdje zitten dan wordt het wel betalen. En 12 maanden 50 euro is toch 600 euro. En 15x 600 euro is 9000. euro aan studieschuld. En volgens mij is menig politieke partij nietmeer tevreden mat 15 jaar.
Je kan ervoor zijn in politieke, maar zeg dan gewoon dat je al snel duizenden euros terugbetaald als je gaat werken en dat je dit ook doet als je bijster weinig verdiend.
Tja of je zet een telefoniste neer die zegt u wilt meer lenen? Oke wij regelen het. En wees gerust mocht uw job hunt ongunstig uitpakken u betaalt terug naar rato inkomen.
Ik ben in principe niet tegen het sociaal leenstelsel, maar zoals het er nu ligt vind ik het niet sociaal. Ja, zelfs ik niet.
Maar met wat ingrepen, bijv. een hogere ondergrens voor terugbetalen en een lager percentage van een laag inkomen dat terugbetaald moet worden, kan je het sociaal leenstelsel aanpassen op een manier dat het wel eerlijk wordt. Bijvoorbeeld 150% van het minimumloon ipv 105% als ondergrens lijkt me niet slecht.
Natuurlijk kost dat geld en dat moet doorberekend worden, maar dat gaat de staat echt geen miljarden kosten. Want de meeste hoog opgeleiden hebben geen grote problemen met het afbetalen van hun schuld, maar het moet dragelijk gemaakt worden voor degenen die of afvallen tijdens de studie of een (relatief) slecht-betaalde baan krijgen.
Juist dat laatste is het probleem Arno. Ik ben ook niet tegen een leenstelsel als dat niemand belemmert om te gaan studeren en afgestudeerden het allemaal terug kunnen betalen zonder in enorme problemen te komen. Maar de manier waarop het nu wordt ingericht komt daaraan niet tegemoet.
Overigens ben ik nog steeds van mening dat er minder zwart-wit gedacht moet worden en er best andere (betere) systemen te bedenken zijn. Maar volgens mij heb ik daar al genoeg over geschreven 😉
Voor de PvdA’ers onder ons: Komend congres is er een amendement voor het sociaal leenstelsel: namelijk het schrappen van dit punt uit het verkiezingsprogramma. De argumentatie is grotendeels afkomstig van Janos (met zijn toestemming over genomen) en het amendement is na te lezen op mijn facebookpagina (http://www.facebook.com/wecbos), inclusief preadvies van het partijbestuur.
Zou tof zijn als de PvdA het ook schrapt uit het programma. Op het GroenLinks congres ligt ook een amendement dat pleit tot schrappen van het leenstelsel en het invoeren van studieloon. Als het nu op beide congressen lukt dat in het programma te krijgen, zou dat een mooie steun in de rug van studerend Nederland zijn.