Voor veel partijen bracht de verkiezingsuitslag niet de gehoopte zoete vruchten der overwinning. Vooral bij de SP werd pijnlijk duidelijk dat virtuele zetels precies dat zijn: virtueel. Het CDA overtuigde niet met het nieuwe midden, en lijkt in seculariserend Nederland haar traditionele rol van centrum-rechtse partij nu toch echt kwijtgeraakt te zijn aan de VVD. Wilders’ voorspelling over een gordijnbonus bleek weinig meer dan gebakken lucht. GroenLinks is echter de partij waarvoor de verkiezingsuitslag daadwerkelijk een tragedie is geworden. Niet alleen is de partij gedecimeerd, maar de opkomst en ondergang van de partij doen in veel opzichten denken aan de tragedies uit de klassieke oudheid, waarin hoogmoedige personages die menen het lot te kunnen tarten, in laatste instantie altijd slecht aan hun eind komen.
Vanzelfsprekend is er een commissie opgericht om de verkiezingsuitslagen te duiden. Natuurlijk zal er gewezen worden op de strategische vlucht van veel kiezers naar de PvdA, een effect dat ook de SP heeft getroffen. De perikelen in de top van de partij hebben in de aanloop naar de verkiezingen hun rol gespeeld, en eveneens leek de partij tijdens de campagne af en toe de weg kwijt. Terwijl de kiezer zit met vragen over de economie, Europa en de werkgelegenheid, ging het bij GroenLinks over kraanwater. Maar volgens mij ligt het daadwerkelijke probleem dieper. Als mijn eigen omgeving een indicator is, bloedt GroenLinks al sinds de vorige verkiezingen leeg alsof het een pas ritueel geslacht rund is.
GroenLinks: een bundel ideeën
Het voornaamste probleem is dat GroenLinks niet uit lijkt te stijgen boven een incoherente verzameling standpunten die bij elkaar gehouden moeten worden door een links-liberaal groen vernis. Er is als het ware geen ideologische kern, zoals het liberalisme of de sociaaldemocratie dat is, van waaruit de standpunten uitgelegd kunnen worden en waaraan een vast electoraat zich kan binden. Weliswaar is er het overkoepelende thema ‘duurzaamheid’, maar het is niet duidelijk hoe het standpunten over bijvoorbeeld onderwijs of arbeidsmarkthervorming uit dat concept worden afgeleid, behalve dan door het aanroepen van duurzaamheid als verklaring voor een nimmer aflatende hervormingsdrift. In plaats van een solide kern zijn er meerdere facetten die allemaal een andere kiezersgroep aanspreken. Er is een groen facet, een vrijzinnig-liberaal facet en een sociale kant. Ook heeft de partij zich geprofileerd op onderwijs en de arbeidsmarkt. Problematisch is dat GroenLinks op geen van deze aspecten een uniek verhaal heeft, maar op elk punt concurrentie heeft van een andere partij. Voor klimaat, milieu en dierenwelzijn kan de kiezer terecht bij de Partij voor de Dieren. Het sociale geluid is ook te vinden bij de SP of PvdA. Vrijzinnig-liberalen kunnen bij D66 terecht. Er is dus weinig noodzaak voor een kiezer om voor één van deze aspecten de overige standpunten van GroenLinks voor lief te nemen, aangezien er vaak een partij is die beter past.
Daar komt bij dat GroenLinks het de afgelopen jaren voor elkaar heeft gekregen om praktisch elk deel van haar achterban tegen de haren in te strijken. De oudere linkervleugel was natuurlijk al jarenlang ontstemd over de waargenomen gang naar rechts, die uiteindelijk culmineerde in de steun voor het Kunduz-akkoord. Het Kunduz-besluit zelf was daarvoor al aanleiding voor veel pacifisten om de partij de rug toe te keren. Groene kiezers hebben inmiddels de gang naar de PvdD gevonden. Aan de andere kant was er op de progressief-liberale vleugel niet veel winst te boeken, omdat D66 daar een ‘zuiverder’ alternatief biedt.
Het lege midden
Maar de echte hoogmoed van GroenLinks zat hem in de manier waarop de partij haar boodschap de afgelopen jaren uitdroeg. Het constante verkondigen dat het progressieve of radicale midden het alfa en omega van de nieuwe politiek in de 21e eeuw was, en dat begrippen als socialistisch, liberaal, links of rechts verouderd waren en hadden afgedaan. Als er iets is dat door de huidige verkiezingen, waarin links en rechts duidelijk de spil vormden, is gelogenstraft, dan is het dat waanidee wel. De arrogantie en pedanterie van wat in feite een tweederangs partij is om met onverholen minachting te beweren dat links en rechts achterhaalde begrippen zijn, terwijl voor veel kiezers deze tweedeling nog springlevend is, heeft GroenLinks nu de marge ingeduwd. GroenLinks liet zich graag voorstaan geen ideologie te hebben, maar een ideeënpartij te zijn op zoek naar macht. Maar het probleem van een ideeënpartij zonder samenvoegend verhaal is dat zodra ze de macht heeft om één idee te verwezenlijken, er altijd een deel van de achterban in het harnas gejaagd wordt. Het nastreven van macht zonder duidelijke ideologie waarvan deze in dienst kan worden geplaatst, is nou bij uitstek regentesk.
Voor de toekomst van GroenLinks lijkt me wie er partijleider is van aanzienlijk minder belang, dan bezinning op wat nu het centrale en verbindende gedachtegoed van de partij is. Meer dan een PvdA of VVD heeft GroenLinks behoefte aan een duidelijk verhaal dat de standpunten van de partij op een logische en consistente wijze met elkaar verbindt. Een dergelijk verhaal moet meer zijn dan het fletse vrijzinnig-liberale waaraan de partij de afgelopen jaren haar identiteit heeft ontleend. Noem het geen ideologie als dat woord te vies klinkt, maar laat in ieder geval zien dat de partij een kern heeft die meer omhelst dan het verlangen om te mogen meeregeren.
Catharsis
Een partij die de fundering van een traditionele ideologie ontbeert, heeft extra behoefte aan een duidelijke visie op de toekomst. GroenLinks heeft weliswaar zin in de toekomst, maar het visioen van hoe deze toekomst er uit zou moeten zien, blijft wazig en onsamenhangend en doet meer denken aan een vrijblijvend politiek verlanglijstje van welgestelde grootstedelingen. Een partij die bovendien de tweespalt links-rechts achter zich wil laten, kan dat niet doen zonder voor deze begrippen een duidelijk alternatief te ontwikkelen. ‘Progressief’ is wat dat betreft te leeg, want dingen veranderen willen we allemaal. Wil GroenLinks haar bestaansrecht behouden en meer zijn dan een marginale partij, dan zal het een eigen, unieke, herkenbare en vooral samenhangende ideologie of verhaal moeten ontwikkelen. Doet het dat niet, dan kan elke kiezer inmiddels bij een andere partij op zoek naar ideeën en macht.
Sommige tragedies gunnen de hoofdpersoon na een dramatische gebeurtenis een moment van bezinning, waarna de held er weer bovenop weet te klimmen na het leren van een wijze les. Voor GroenLinks is het te hopen dat het deze les ook weet te leren. Anders wacht de partij hoogstwaarschijnlijke het lot van de minder fortuinlijke tragische helden: de onherroepelijke ondergang.
De auteur heeft zelf GroenLinks gestemd, maar ditmaal meer uit loyaliteit dan overtuiging.
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Frank ik mis een beetje de lijn in je stuk. Ik kan uit deerste paar alineas niet afleiden waar je het over wil hebben. ik vind je een goed schrijver meestal maar ik leid uit de eerste alineas niet af wat je wil brengen. En ik weet niet of het goed is datr ik het er dan maar zelf uit ga vissen.
Wat de verkiezingen betreft.
Gl is niet vorm en het loopt voor geen meter. Echter de boodschap is nog even toepasselijk als nodig als coherent and 8 jaar terug. Soms zit het mee soms zit het tegen.
Volgens mij is het volstrekt duidelijk waar Frank het over heeft, namelijk dat de ideologische diepgang die voor GroenLinks broodnodig is sleets is geraakt. Ik ben het dan ook zeer met Frank eens.
Als ik GroenLinksers hoor roepen dat hun partij links-liberaal, progressief-liberaal of sociaal-liberaal is vraag ik me af waarom ze het dan niet bij D66 zoeken. Als het gaat om duurzaamheid is GroenLinks een vaal groene partij geworden die in groene idealen inmiddels keihard naar de troon wordt gestoken door bijvoorbeeld de Partij voor de Dieren. Op het sociale vlak stelt GroenLinks eigenlijk nauwelijks nog iets voor. Het neoliberale verhaal is sterk overgenomen. Bijvoorbeeld waar het gaat om het versoepelen van het ontslagrecht. Een oplossing voor een niet-bestaand probleem op de Nederlandse arbeidsmarkt. Of als het gaat om verkorting van de WW. GroenLinks had bovendien in een aantal opzichten interessante alternatieven voor bestaand beleid die ofwel zijn verdwenen ofwel nauwelijks nog op de goede manier verteld worden. Het AOW-verhaal bijvoorbeeld, waarbij mensen na 45 jaar met pensioen mogen, wordt slecht uitgedragen. Of het studieloon, wat is verdwenen en waarbij GroenLinks nu net als andere partijen heeft gekozen voor een leenstelsel. Wat verder een punt was waarin GroenLinks sterk was, was vrede en internationale solidariteit. Internationale solidariteit is het ondersteunen van onderdrukte groepen in de wereld om hun eigen vrijheid te bevechten. Geen paternalistische politiemissies waar wij een volk wel even onze verlichte westerse waarden bij gaan brengen, in het verlengde van een neo-imperialistische Amerikaanse vechtmissie.
Dus ja, inhoudelijk is GroenLinks sleets geraakt. Het wordt tijd dat GroenLinks weer duidelijk weet waar het voor staat. Daarbij mag de zoektocht naar macht zelfs even tussen haakjes geplaatst worden. Om in ons parlementaire stelsel echt groot te worden moet je ofwel een middenpartij zijn, ofwel zeer doeltreffend populistisch. Het politieke midden is in Nederland echter goed gevuld en het populisme past GroenLinks niet. Daarom moet GroenLinks uitgaan van de eigen waarden en op die basis de rol van getuigenispartij innemen. Daarbij moet zij dan wellicht genoegen nemen met een maximum van een zetel of 10. Als GroenLinks haar idealen, en niet een wanhopige zoektocht naar macht, centraal stelt, dan komt paradoxaal genoeg die mogelijkheid om macht uit te oefenen wellicht vanzelf een keer voorbij. Als dat dan binnen een coalitie is waarbinnen GroenLinks haar idealen niet al te veel hoeft te verloochen hoeven die idealen en het nemen van verantwoordelijkheid elkaar niet eens zozeer te bijten. Maar die macht centraal stellen lijdt er juist toe dat GroenLinks zichzelf uitholt.
Lijn mis ik zeker niet, misschien dat het doordat je wat veel woorden gebruikt voor simpele zielen zoals ik wat moeilijk wordt die lijn te volgen. Wat betreft de Catharsis mis ik daar nog een aspect waar wij het al eens over gehad hebben namelijk ‘het brengen van waarheid en/of impopulaire boodschappen’. GL lijkt me bij uitstek een partij die een langetermijnvisie voor Nederland kan neerzetten en ik hoopte dat zij de enige partij zou zijn die niet aan populisme ging doen. Volgens mij heeft men (in ieder geval mijn omgeving) behoefte aan vertrouwen. Nu scoorde Samsom goed op ‘eerlijkheid’ maar ik zou er nog niet achteraan lopen.
Vroeger bracht men bovenstaande boodschap bij GL volgens mij wel, misschien lag dat aan Rosenmöller, of ben ik te jong om er helder over te oordelen. Wat zijn jullie gedachten hierover?
Hoewel ik me er behoorlijk in kan vinden, vraag ik me wel een paar dingen af. Mist D66 namelijk niet op dezelfde manier een coherente ‘ideologie’ en wist die partij niet juist wél te winnen? Is het kraanwater van GL werkelijk zoveel belachelijker dan vissenkommen van de PvdD?
Natuurlijk is er concurrentie voor GroenLinks, maar dat geldt voor (alle?) andere partijen evengoed. Wat maakt dat GL waarde heeft, is juist dat ze niet (meer) op één onderwerp focussen. Voor elk afzonderlijk deel ben je misschien bij een andere partij beter uit, het totale verhaal is (in mijn ogen) bij GroenLinks het best. Dat verhaal is bovendien reëler dan dat van de PvdD in mijn ogen. Hét probleem van GroenLinks is dat ze sinds het vertrek van Halsema niet meer iemand hebben die het verhaal goed kan vertellen.
“Dat verhaal is bovendien reëler dan dat van de PvdD in mijn ogen.”
Dat hoor ik vaker. Maar wat bedoel je in dit verband precies met reëler?
Het reële zit ‘m in het feit dat PvdD volgens mij (maar ik heb hun programma niet gelezen, is iig het beeld dat ik heb) voortdurend hamert op dat de financiële crisis maar klein is tov de échte crisis waar we voor staan, namelijk de voedselcrisis. Daarnaast wordt/werd bijna elk onderwerp zo gedraaid dat er een dieren/duurzaamheidspunt te maken viel. Die twee zaken vind ik erg onrealistisch, in elk geval is het een onrealistische manier van politiek bedrijven (zelfs als het klopt van de voedselcrisis, de manier van opereren werkt averrechts).
Daarnaast is PvdD in mijn ogen meer voor dierenwelzijn, terwijl GL zich meer richt op algemene duurzaamheid, in mijn ogen een veel belangrijker punt. Heel kort: energievoorziening/brandstrofgebruik is een belangrijker onderwerp dan megastallen. De standpunten van PvdD en GL zullen elkaar weinig ontlopen, maar de nadruk ligt wel degelijk anders.
Volgens mij heeft GL met haar links progressieve koers wel zeker een vaste ideologie om te volgen.
Ik denk meer dat het gedraai van de afgelopen tijd veel kiezer heeft gejaagd. Iets waar bijvoorbeeld de PvdD veel beter in is geweest.
Als GL laat zien dat ze het links progressieve verhaal weer constant, en met vuur en zwaard verdedigt zal ze weer kiezers aantrekken die zich tot dit politieke gedachtegoed aangetrokken voelen.
Hier moet ik wel bij opmerken dat het wel bijhoorlijk druk begint te worden in de links progressieve hoek, nu PvdD daar ook zit en PvdA ook steeds meer die richting opschuift.
Wat in ieder geval duidelijk is, is jouw teleurstelling in Groenlinks. Herman
De gemeenschappelijke deler van Groenlinks is voor mij een toekomstgerichte ideologie over het bestendigen van de verzorgingstaat en de daarmee verbonden duurzaamheid.
Mensen die een groene SP zoeken zijn inderdaad niet aan het goede adres. Groenlinks kijkt vooruit en wil de verzorgingsstaat vernieuwen. Anders dan D66 die vooral de maatschappij wil hervormen met waar nodig meer marktwerking.
Om verder op jouw stuk in te gaan. GL doet heet haar partijprogramma met hier en daar een compromie de afgelopen tijd geimplementeerd met inderdaad verassende coalities. in een tijd van lastige economische tijden en een centrum rechtse 2e kamer betekent dat dat er ook pijnlijke maatregelen worden genomen. Dat is echter beter dan schreeuwen langs de zijlijn en het land stuurloos laten.
Ik vraag me af waarom men in 2010 wel enthousiast was over GL en nu zo teleurgesteld doet. Het verhaal is niet wezenlijk veranderd. Allleen het kon maar selectief worden uitgevoerd in de constelllatie van economische situatie en politieke verdeeldheid.
Wat je themas betreft:
Het is wel degelijk een probleem dat de arbeidsmarkt de laatste jaren vast zit.. Heb je een baan dan zit je gebakken. Ben je op zoek dan kom je met honderd man op 1 vacature af. OF de vesoepeling van het ontslagrecht hier de juiste oplossing is, is een ander verhaal. Er moet echter zeker wat gedaan worden aan de jeugdwerkloosheid en langdurige werkloosheid danwel onder plaatsing van werknemers op werk ver benede het niveau.
Verder werkt de huidge WW tegenstrijdig. Eneerzijds betaal je mensen eeen flink inkomen voor niks doen en anderzijds vertel e ze om zo snel mogelijk te gan werken. De WW verkorten en verhogen lijkt dan ook logiser.
Verder kun je tegen de oorlog in afghanistan zijn. Het is echter voor de handliggend dat de NAVO het land niet in de steeklaat dus ook wij als partner niet. De voorgestelde missie is nogal duur en omslagtig en we hadden beter een paar jaar kunnen pauzeren. Echter de steun opzich is niet tegen ideale van een duurzame wereldorde.
Kort samengevat. Groenlinks was de aflopen 8 jaar een toekomstgerichte partij gericht het bestendigen van de maatschappij in termen van duurzaamheid en verzorgingsstaat. En dat is men nog steeds. Alleen tot voor kort was het een papieren visie en in de huidige tijd gaat meebeslissen veeal gepaard met pijn. Verantwoordelijkeid komt niet aanwaaien.
Heb zelf nog een kleine reactie die niet helemaal in het straatje van bovenstaande discussie past.
Ik vind je verhaal helder (doch wat wollig). Bij de catharsis mis ik echter dat GroenLinks bij uitstek de partij zou kunnen zijn die voldoet aan de roep naar vertrouwen. Eentje die zich minder bedient van populisme en juist daarom gewaardeerd wordt. Ik heb het idee (maar daarvoor ben ik wellicht te jong) dat GL in het verleden minder bang was om onprettige boodschappen te verkondigen met een hoger waarheidsgehalte dan het geschreeuw van afgelopen verkiezingen. Ik weet dat Samsom hoog scoorde op ‘eerlijkheid’ maar ik loop nog niet met hem weg. Ik had gehoopt dat GL een coherente langetermijnvisie zou ontvouwen waar ik me achter kon scharen, maar bij gebrek daaraan heb ik toch PvdD gestemd.
Ik zou best met wat zwaargewichten (Janos, Lisa, Frank, …, aangevuld met wat oude rotten) zo’n visie willen ontwikkelen maar ik vermoed dat (de top van) GL te zuur is om het roer op die manier om te gooien.
Wie heeft er nog meer ideeën om uit de impasse van GL te komen?
Op dit weblog is natuurlijk al heel wat over GroenLinks en alle interne ellende geschreven. Ik kijk echter enigszins verbaasd op van enkele punten die ik hier lees, namelijk dat een uniek verhaal ontbreekt en dat er geen langetermijnvisie is.
Aannemende dat dit klopt; waarom zou GroenLinks op onderwerpen als – ik pak zomaar iets – onderwijs en zorg en uniek verhaal moeten hebben? En hoezo scoort de PvdD beter als het gaat om een langetermijnvisie?
Even een snelle reactie, want ik moet eigenlijk een presentatie voorbereiden. 🙂
De vraag is in hoeverre je zo’n ideologie (or, whatever) nodig hebt. Natuurlijk, electoraal gezien is het uiterst handig wanneer je je gedachtegoed letterlijk op een paar a4tjes kunt zetten en er een streep onder plempt, maar wat volgens mij filosofisch (*lichte inflatie van het begrip*) belangrijker is, is of er een coherent mens- en wereldbeeld aan het denken binnen een partij ten grondslag ligt. En volgens mij is dat weldegelijk het geval.
En als je dan toch een heldere grondslag wilt hebben; ikzelf zie het als voortzetting van het sociaal-liberalisme (a la Dworkin en Rawls), met dien verstande dat je toekomstige generaties expliciet bij je doelgroep betrekt. In die eerst geef je bijv. dmv onderwijs en herverdeling van middelen anderen meer vrijheid (en daarom een eerlijker kans) om datgene van hun leven te maken dat zijzelf wensen. Als je echter op de te grote voet leeft zoals wij dat nu doen, ben je tegelijkertijd onze kinderen en kindskinderen (mooi woord), diezelfde vrijheden en mogelijkheden aan het ontnemen. In een duurzame en robuste maatschappij, verdeel je de mogelijkheden, kansen en vrijheden dus niet alleen over ‘klassen’, maar ook over toekomstige generaties, als het even kan tot in de lengte van dagen.
Overigens deden Pepijn Vloeimans en Dick Pels gisteren een poging in de Volkskrant om het gedachtengoed bondig te formuleren (nav een soortgelijke kritiek), maar zij hadden daar een halve krantenpagina voor nodig, dus ik weet niet of dat je kan bekoren.
Zojuist CBS Jeugd wekloosheid is opgelopen En flink ook ”
In het tweede kwartaal waren 64.000 jongeren die onderwijs volgen op zoek naar werk van twaalf uur of meer per week. Dat is bijna een kwart meer ten opzichte van een jaar geleden.”
http://www.beurs.nl/nieuws/zakelijk-en-economie/3171797/werkloosheid-blijft-stijgen-vooral-jongeren-zonder-werk
arbeiders te beginnen met de jeugd staat langs de kant. GL hervormt de arbeidsmarkt. Pakt het probleem verder aan door de fiscale lasten van de arbeider te vervangen door de vervuiler betaald. Dit is broodnodig. De werkloosheid onder de jeugd loopt op en is het topje van de ijsberg. Van mensen die onder hun niveau werken danwel iets je ouder zijn en ook niet op de goede plek zitten.
Het probleem van bijvoorbeeeld SPanje is niet de te hoge staatschuld deze is lager dan die van de Belgen. Het probleem is niet het hoge tekort dat ongeveer even hoog als hier. Het probleem is dat de jongeren langs de kant staaan. En dat hun productiviteit die normaal gesproken met het jaar groeit. Laat liggen en dat die daarmee daalt en inpolulair wordt bij de werkgever. Dit is een serieus probleem wat ik alleen bij GL terug zie en dat men echt verder uit moet buiten/werken.
Boeiende discussie: moet een partij een ideologische boodschap verkondigen vs. moet deze de burger zoveel vertrouwen geven dat ie z’n stem aan die partij geeft.
Als je te ver voor de troepen uitloopt met je visie (en óók nog voordat je wat van je kunnen hebt laten zien) wekt dat geen vertrouwen. Regeringsverantwoordelijkheid “nemen”, zoals dat heet, is iets anders dan je de luimen van een groene salonsocialist laten welgevallen. GL zal voor die gedaanteverwisseling vuile handen moeten maken.
Kijk eens naar het programma van MenS: met heel veel inzet heeft men een visie op alle beleidsterreinen gewrocht. Chapeau! (Hoewel ik niet veel op heb met deze visie, heeft het me wel in positieve zin verbaasd dat je dit met een stel hersens kan visualiseren.) Dus kijk eens naar dat programma en stel je zelf de vraag, als buitenstaander (lees: burger die de kiesgerechtigde leeftijd heeft en niet als partijpoliticus) : zal het ze lukken.
Op die manier zal je ook naar de visie van de partij naar uw keuze moeten kijken: is dit haalbaar. Denk aan tijd, middelen en maatschappelijke verbanden in binnen- en buitenland; sociaal, economisch en ecologisch. En zit er ook nog iets haalbaars in nadat er (veel) water bij de wijn is gedaan? En komt dit doel de burger als vertrouwenwekkend over? Op dat moment heb je iets als start.
GL komt mij te idealistisch over, te ver van de werkelijkheid. Te betweterig. De “moeilijke boodschap” is nog niet eens het probleem. De boodschap die ik me tot nogtoe heb gevormd van GL geeft mij een te positief beeld van de maatschapij en dat leidt ongetwijfeld tot teleurstellingen. De PvdA is zo gek nog niet.
Nogmaals: Wat is haalbaar en niet te ver voor de troepen uit. Als tweede: breng prioriteiten aan. Een snelle evolutie zoals MenS die voor staat is mij persoonlijk een gruwel.
“De boodschap die ik me tot nogtoe heb gevormd van GL geeft mij een te positief beeld van de maatschapij en dat leidt ongetwijfeld tot teleurstellingen. De PvdA is zo gek nog niet. ”
Je prat in algemeenheden, Welke boodschap en welk maatschappijbeeld.
I.p.v. “boodschap” zou ik moeten zeggen “het gevoel dat GL mij geeft” is: op die manier gaan we het niet redden.
Toelichting – Voor een deel wordt dat gevoel bepaald door het recente verkiezingsprogramma (Duurzaamheid in Europa), maar vooral de manier waarop de partij opereert: maakt met het Kunduz-accoord vuile handen en wordt afgestraft. GL kiezers zijn – zoals wij allen – verwende consumenten die alles willen; voor GL-ers zijn de belangen én groen én invloed.
Maar wat doe je als het europese milieubeleid vastloopt (een actueel vraagstuk) – de CO2 emissiehandel van de EU raakt in het slob en de mondiale tegenwerking van de EU-plannen (zeer recent heeft de VS een wet aangenomen die amerikaanse bedrijven verbied de EU energie tax niet te betalen). Wat wordt in zo’n geval het standpunt van GL: gaan we (EU danwel NL) door met nog zwaardere milieuheffingen?
In dat geval hou ik m’n hart vast voor de gevolgen. Waar blijft de concurrentiekracht? Een dergelijk dilemma zal GL opbreken. Vandaar mijn “gevoel: gaan we zo niet redden.
edit van mij eerdere bericht: zeer recent heeft de VS een wet aangenomen die het amerikaanse bedrijven verbied de EU energie tax te betalen
Gl heeft altijd gepleit om heffingen te combineren met andere voodelen. Bijvoorbeeld fiscaal goedkopere arbeid, Dat veranderd je concurrentie mogelijkheden.l Of ht ze echt kleiner maakt is maar zeer de vraag. misschien als we groter want je hebt minder werklozen om belasting voor te heffen.
En waaruit betaal je die fiscale voordelen dan ?
uit de heffingen die zijn betaald. En wellicht oook uit bijkomende voordelen van schonere en meer arbeidsintentensieve industrie. Verder wordt het allemaal door het CPB doorgerekend.
Ik wil nog wel even wat meer tekst en uitleg geven bij mijn argument dat GroenLinks geen uniek verhaal heeft.
De combinatie standpunten van GroenLinks is natuurlijk wel degelijk uniek, en er zullen zeker enkele tussen zitten die de partij als enige omhelst. Dat was ook niet mijn punt. Waar het mij om gaat is de verbindende kern, waarin alle standpunten logisch samenkomen. GroenLinks heeft het in dat opzicht niet makkeljik, omdat het zich niet direct kan baseren op een traditionele ideologie zoals andere partijen dat kunnen. Natuurlijk heeft GroenLinks linkse elementen, maar het is niet de eigenaar van de sociaaldemocratie zoals een PvdA dat is. Hetzelfde voor de liberale elementen, waar D66 en VVD zichzelf veel sterker op dat gedachtegoed hebben neergezet.
Ik zie de tekortkomingen van GroenLinks dan ook bijzonder goed weerspiegeld in het verhaal dat Dick Pels en Pepijn Vloemans namens de partij in de Volkskrant hebben laten publiceren. Want daarin gaat het er ook over dat GroenLinks én groen én links én vrijzinnig is. Het is daarmee een prima partij voor mensen die deze thema’s alledrie belangrijk vinden (waarbij ik mijzelf indeel), maar het wordt lastiger voor mensen die slechts één of twee van deze thema’s delen. Deze mensen kunnen, zoals ik in mijn stuk aangaf, gemakkelijk uitwijken naar een partij waar dit thema feitelijk centraler staat (de PvdD, PvdA en D66 respectievelijk).
Wat GroenLinks volgens mij dus ontbeert, is de overkoepelende visie op mens en maatschappij waarin deze drie thema’s samenkomen. Het liberalisme heeft een bepaalde opvatting over mens en maatschappij en de verhouding tussen die twee, waar je met relatief gemak de standpunten van een VVD of D66 uit kan afleiden. Hetzelfde geldt voor het socialisme of de sociaaldemocratie. Bij GroenLinks is deze visie verbrokkeld over de drie verschillende aspecten, die bovendien ook nogaleens met elkaar in tegenspraak zijn.
Begrijp me niet verkeerd. Ik deel veel van de standpunten van GroenLinks en heb ook op ze gestemd. Bovendien denk ik dat het centrale verhaal dat ik zoek wel degelijk bestaat. De Duitse Grünen lijken dat iets beter gevonden te hebben dan wij. GroenLinks weet dat verhaal momenteel echter onvoldoende substantie te geven, wat volgens mij op de kiezer de indruk maak van een op drift geraakte partij met een losse verzameling standpunten. Vandaar dat het mijn hoop is dat GroenLinks iets dergelijks ontwikkelt.
Een laatste gedachte, die nu net bij me opkomt. Zoals ik het zie, is een ideologie, of wat daar voor moet doorgaan, iets dat los staat van de standpunten van een partij. De ideologie bestaat onafhankelijk van een huidig programma, terwijl het programma uit de standpunten wordt afgeleid. Bij GroenLinks lijkt nu het tegenovergestelde aan de gang. De partij heeft inderdaad veel goede standpunten, maar probeert haar verhaal, haar identiteit teveel op te bouwen uit de standpunten, in plaats van de standpunten uit de identiteit van de partij voort te laten komen. Aangezien standpunten worden gegeven door de waan van de dag, en bovendien toch ergens op geïnspireerd moeten zijn, maakt dat volgens mij dat de partij momenteel een enigszins onvaste indruk maakt.
@ Frank: Met je laatste gedachte ben ik geheel eens. Maar dat artikel in de Volkskrant is onvolwassen, zoiets van “we moeten nog harder ons best doen”.
Een milieubeleid dat een nieuw economisch stelsel probeert te construeren is tot nog toe erg zwak gebleken. In m’n eerdere commentaar gaf ik als voorbeeld de CO2 tax van de EU die op vrij eenvoudige wijze is te saboteren (als gevolg van een maatregel in een ander werelddeel).
Allerlei factoren die de uitkomst van het milieubeleid bepalen hebben geen eenduidige koppeling met het reele gedrag van een samenleving/economie. Je kan als politieke partij proberen uit te leggen – met een heel leger aan deskundigen – , maar je krijgt mij (en vele burgers) niet mee.
Want de samenhang tussen maatregel en effect zit alleen in het hoofd; de werkelijke uitkomst staat hiermee vaak in schril contrast, zie bankencrisis, de tandartsen, de woningcorporaties, zie … . Niet alleen ik heb er geen vertrouwen in.
Een geheel nieuwe visie op de tekentafel uitwerken – zucht. “Als we ons nu allemaal netjes als burger gedragen.” Nee, zo’n visie zie ik niet zitten.
Kijk, de fabrieksdirecteur en socialist zijn tot elkaar veroordeeld. Hierbij is in hoge mate sprake van een natuurlijk evenwicht: Bij het verzuimen van je plichten is het voortbestaan van de fabriek onzeker: de wal keert het schip. Maar in de grote economie is de fabrieksdirecteur niet meer de grote “boosdoener”. Als de onzekerheid in de grote economie al zo sterk zijn en je wilt daarop nog eens een groene economie bouwen … . Nogmaals, mij krijg je niet mee.
Er is amper coherent milieubeleid. En desondanks zijn er flinke strngere reglementen dan 30 jaar terug die gewoon van de tekentafel komen en nu braaf worden opgevolgd. Denk maar aan rivier lozing en dergelijke.
En jij zegt dat het geen succes is gebleken. Nee das nogal wiedus. Volgens jouw logica moet je nooit aan een overheid beginnen. Het succes moet immers nog bewezen worden.
Trouwens leuk dat jij in je hele stukje vertelt wat de burger vindt. Vertel ben je in dienst van M. de Hond of komt dat gewoon uit die groen gezogen duim?
En verder je reactie toont aan dat je het verhaal niet gelezen had. Dan wist je immers wel hoe hget fiscale beleid werkte. Tja als je al voor het lezen van een verhaal je tot in de heupen ingraaft. Dan ga ik jou inderdaad niet meekrijgen. Waarschijnlijk schep jij het zand net zo snel terug als ik het weggraaf.
Verder jouw verhaal is dat de tekentafel niet werkt. Het milieubeleid is flink wat beter voor wat betreft normen die worden opgevold. Helaas de druk in verbruik nog steeds groot en dus is de situatie netto niet veel laat staan genoeg opgeschoven. Nou met het hidige beleid soeperen wij de aarde in no time op en is arbeid in Nederland ongekend duur belast.
Ik vraag me werkelijk af waarom het huidige belastingstelsel wat bepaald niet concurrentie bevorderend is bij jouw heilig is. De prijs van arbeid is onderhand tientallen procenten tot de helft aan belasting en andere maatschappelijke kostenverdeling. Wat denk je dat die irreele prisj met je concurrentie kracht doet Frans? En wat is er mis met arbeid???
Maarnee laten we dat vooral niet proberen te vervangen door andere belasting. Dat is immers tekentafel en tekentafel dat is altijd fout. Werk is goed. Nee geef Frans maar milue vervuiling. Dat is pas the bomb in vergelijking tot lekker naar werk als je ook op de staat kan leven.
Wat een angst omdat iets van de tekentafel komt en wat een gebrek aan oog voor de bestaande problemen van arbeid en milieu. Veel oplossingen zijn begonnen op de tekentafel. Je moet erges beginnen he.
Dag Jasper,
Ja, ik deel je zorgen over de wereld en nee, ik wil geen milieuvervuiling. Milieubeleid is meer dan vervuiling in de traditionele zin van het woord (op dat punt is in de industrie overigens al veel bereikt).
Dat je fel reageert op mijn eerdere neen is begrijpelijk. Niet het huidige programma van een politieke partij wil ik van je horen. Dit gaat verder, mijn neen is gebaseerd op wantrouwen van elk willekeurig plan, want wellicht zijn er onbedoelde neveneffecten – vergelijk het met de discussie over schaliegas. Dit heet gezond wantrouwen, daarin ben ik toch niet uniek? Leg het maar uit wat je wilt veranderen en vertel me hóe het verandert.
Met het ten uitvoer brengen van een plan (bv. een nieuw belastingstelsel) moet je voorzichtig te werk gaan. En stel je vooral de vraag: wat doe je als er ongewenste neveneffecten zijn die groter zijn dan het beoogde effect.
De stopzetting van de proef met de vrije tandartstarieven is een voorbeeld van hoe het niet moet. Ja, de proef is gestopt, maar zijn de tarieven weer terug op het oude niveau? Ik heb er niets over vernomen. En dan nog een kanttekening: kon niemand voorzien dat tarieven uit de klauw zouden gaan lopen, was dit op voorhand niet te verwachten geweest? Ik wil GL niet valselijk beschuldigen (zo’n overzicht heb ik niet op de politiek), maar wie was er bij de besluitvorming betrokken en op welke manier.
Een ander voorbeeld waarop mijn wantrouwen voor plannen die uit de hoge hoed worden getoverd is gebaseerd is het Europese stoffenbeleid. Uit een evaluatie van VROM over de periode 2007 – 2010 blijkt dat de geschatte kosten voor de bedrijven niet altijd meevallen. “… dat de totale kosten […] hoger zullen uitvallen dan in impactstudies was voorzien … ”
Het rapport zegt gelukkig wel dat de concurrentiekracht van bedrijven blijft gelijk. Het valt wel eens tegen, dat was het dan. Lees het zelf maar eens.
In algemene zin verwacht ik dat je me kan vertellen welke onbedoelde effecten van een bepaalde maatregel zijn onderkend en wat ons te doen staat als ze een onacceptabel niveau hebben bereikt. Daarna een discussie of dat álle effecten zijn en welke zaken roet in het eten kunnen gooien (denk b.v. aan internationale ontwikkelingen), mogelijk volgen er aanpassingen van de plannen, waarna ik misschien wel ja zeg.
Vriendelijke groet
GroenLinks is *altijd tegen* de invoering van vrije tarieven voor tandartsen geweest en is dat nog steeds (vandaar ook de motie van GroenLinks en PvdA om het mislukte experiment stop te zetten). Met het afschaffen van deze vrije tarieven moeten tandartsen weer gewoon de wettelijke vergoedingen voor behandelingen vragen.
Daar ben ik persoonlijk erg blij mee. Ik zit er helemaal niet op te wachten tandartsen met elkaar te moeten vergelijken op tal van aspecten. Tandartsen (die toch in een primaire levensbehoefte voorzien) mogen van mij een prima vergoeding krijgen voor het werk dat ze doen, maar is het echt ideaal om tandartsen met elkaar te laten concurreren als supermarkten of autodealers? Ik sluit me daaromtrent aan bij het eerdere pleidooi van Frank over zorgverzekeraars waar veel soortgelijke analogieën opgaan: http://vrij-zinnig.nl/wp/2011/12/31/kopzorgmarkt/
Voor wat betreft veel andere punten: we (helaas niet alleen de Nederlanders) zijn de aarde aan het op-consumeren. Dat is niet tof, en het beste zouden we met de hele wereld beleid maken om dat tegen te gaan. Helaas zijn er een aantal notoire vervuilers die zich maar slecht willen committeren aan nieuw beleid (VS en China?). Maar moeten we daarom niets doen? Aan iedere regel zullen haken en ogen zitten. Verwakte internationale concurrentie of koopkracht kunnen consequenties zijn. Toch is Europa geen kleine speler op de wereldmarkt. Door samen te werken kunnen we andere landen ook aansturen en afdwingen hun beleid aan te passen. Als we niets doen is dat uiteindelijk ook wat er gebeurt. Als rijkste continent hebben we wat mij betreft ook de verplichting af en toe voorloper te durven zijn. Nooit blindelings door gevolgen te negeren, maar soms wel door bescheiden kosten te accepteren. Wie overigens gisteren de uitzending van TegenLicht bekeek (http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1291194) kan zien dat er ook grote economische kansen komen met Europees beleid en bijvoorbeeld lokale duurzame energieopwekking. Dit zijn voorbeelden van hoe het hart van GroenLinks klopt zoals dat bij de meeste andere partijen veel minder sterk terug te vinden is.
Beetje gezonde voorzichtigheid kan ik wel begrijpen. Zolang we dan maar wel open staan voor nieuwe ideeen. Tandarts tarieven was trouwens een VVD plan gesteund door het bijbehorende kabinet met Wilders. Als ik dit zo eens lees Was Gl al eeen tijdje tegen.
http://www.rtl.nl/components/actueel/rtlnieuws/2012/06_juni/26/gezondheid/kamer_proef-vrije-tandartstarieven-stoppen.xml
Ik heb op deze blog al eerder wat geschreven over de plannen voor belasting verlaging van GL op arbeid. Als ik daar een goede gelegenheid voor heb doe ik het wellicht weer.
Hmm.. ik hoor hier wel verdacht weinig over de recente onwikkelingen bij GL. Wat vinden de meest fervente GL-aanhangers van de gang van zaken? Van het aftreden van Sap, en van Bram van Ojik? Gaat GL de middenkoers laten varen voor een radicalere groene koers?
Waarom denk je dat het zo stil is, Arno? Een derde van de redactie is een boze brief aan het schrijven om hun lidmaatschap op te zeggen, een ander derde is bezig met een sollicitatiebrief voor het interimbestuur, en bij het laatste derde zitten die paar niet-leden, en een paar mensen die uit ellende een overdosis pillen hebben genomen en die nog gevonden moeten worden.
Zonder gekheid: goed punt. Ik kan alleen voor mezelf spreken, ik had zelf een kritisch blogje half klaar over een paar onhandige inhoudelijk/strategische keuzes van GL, maar ja… als eerst Sap aftreedt en vervolgens het hele bestuur, is het daar niet echt de tijd meer voor. En ivm algehele drukte heb ik momenteel geen tijd om wat dan ook te schrijven. Misschien later deze week.
Ik zie geen rede om een bestuur te bekritiseren dat geen bestuur meer is. Ik ga even een pilletje slikken en afwachten,
Naja, ik kan me goed voorstellen dat men geen zin heeft om na te trappen, maar analyseren wat een vorig bestuur verkeerd gedaan heeft lijkt me niet onverstandig. Nou is hier natuurlijk al het nodige over gezegd, maar ik had verwacht dat men (zeker hier) wel zo zijn ideeen over zou hebben. Maar blijkbaar wil men liever eerst de nog verse wonden likken.
Als niet heel erg betrokken GroenLinkslid vind ik het niet meer dan normaal dat het bestuur is opgestapt. De manier waarop Sap is gewipt, vind ik redelijk beschamend en dat kon niet zonder gevolgen blijven. Ik vraag me overigens af of de mensen die deel uitmaakten van de zogenaamde partijtop niet net als Sap hun conclusies moeten trekken.
Tof Thissen en Judith Sargentini hebben zich het predikaat ‘partijtop’ laten aanleunen en zijn door het gekrakeel dat ze in die hoedanigheid een deel van het probleem geworden. Als die zich nu op die cruciale plekken blijven bemoeien met de koers van de partij, dan zouden ze zomaar een kloppende zweer kunnen worden: ze moeten dus weg en kunnen het beste de eer aan zichzelf houden. Dat geeft namelijk mogelijkheden voor de toekomst – als het stof weer is neergedwarreld.
Voor nu is het intellectuele kapitaalvernietiging, maar daar hadden ‘de toppers’ over moeten nadenken voor ze deze chaos veroorzaakten.
Ik heb wellicht Wat gemist. Maar als eerste fractie voorzitter van de eerste kamer mag je best een beetje invloed uitoefenen. Dus dat je dan zichtbaar wordt en een rol hebt in de media vind ik normaal. Een voetbal speler vraag je ook hoe de wedstrijd ging.
Ik denk inderdaad dat je wat hebt gemist Jasper. Check voor de lol de reconstructie in de Volkskrant: http://tinyurl.com/9nqgjpv.
Zelfs als maar de helft van wat er de afgelopen tijd naar buiten is gekomen: het doet er niet meer zoveel toe, want de leden van de ‘partijtop’ zijn door alle publiciteit (en tweets van partijgenoten) onderdeel geworden van het probleem.
Daarnaast is het gewoon verschrikkelijk dom om op deze manier te werk te gaan: je hebt een formeel partijbestuur dat over dit soort dingen gaat. Die kun je als Europarlmentariër of Eerste Kamerlid van een advies voorzien, maar als die adviezen worden verheven tot de lijn van de partijtop en daarmee voorbijgaat aan de reguliere besluitvorming, dan is dat vragen om heel erg veel ellende. Hoe goed de bedoelingen verder ook zijn geweest.
En je voetbalmetafoor gaat niet op. Als Ajax verloren heeft, vragen ze Frank de Boer en Christian Eriksen om een mening, niet de materiaalman of de aanvoerder van de A1.
Cruciale vraag is inderdaad: hoe is discutabele partijtop tot stand gekomen? Wie weet had Sap dit initiatief wel genomen. Weet ik veel. Ik zij het niet vreemd vinden als beide mensen opstappen. Maar ik kan er nog niet genoeg overzeggen.
Trouwens even Pikant is dat de logische opvolger van Sap aanwezig was. (veel keus had men niet) Dat neigt al heel gauw naar belangen verstrengeling.
En verder, tja advies kan je volgen en dan is het aftreden of lang blijven. Dus de grens tussen advies en partijlijn kan vloeibaar zijn.
Daarbij vind ik materiaalman een onderschatting van de rol en kennis van de eerste kamer fracties.
Mijn vergelijking met de materiaalman was niet denegrerend bedoeld. Ik wilde er mee aantonen dat het mensennin geledingen van de partij zijn die niet zo direct horen te oordelen over het functioneren van de Tweede Kamerfractie. In die zin begrijp ik de betrokkenheid van Van Ojik weer beter. En ik vind het voor nu ook de juiste keuze: de problemen zijn ogenschijnlijk ontstaan in de vorige Kamerfractie en hij is de enige van het kwartet dat daarvan geen deel uitmaakte.
Ik twijfel niet aan de kwaliteiten van Thissen of Sargentini. Ik denk alleen dat er snel een einde moet komen aan het gedonder, wil GroenLinks bij de gemeenteraad niet worden weggevaagd. Het probleem los je sneller op als de veroorzakers voorlopig een stap opzij doen. Allicht is dan op een ander moment weer een rol voor ze weggelegd. Bij andere partijen is dat ook zo gegaan; denk aan De Hoop Scheffer bij het CDA of Joris Voorhoeve bij de VVD.
[…] wetenschappelijk bureau de Helling. Die van Frank Hemmes is interessant. Het verscheen eerder op Vrij-Zinnig. Hemmes verwijt het GroenLinks van de afgelopen jaren hoogmoed. Hij toont naar mijn idee […]