Jens Weidmann wilde nog één keer het brandend gebouw in rennen
Eén dag na de aankondiging van het opkopen van staatsobligaties, stond er een klein berichtje in het FD. Natuurlijk, het boude voornemen van ECB voorzitter Mario Draghi werd meteen in de hele krant op het spinnewiel gelegd en ontrafeld, maar één piepklein berichtje trok speciaal mijn aandacht. “Zwakke veiling Duitse staatsobligaties” heette het. Er werd gerekend op de verkoop van vijf miljard aan Duits staatspapier, beleggers kochten slechts 3,5 miljard.
Zou dat het zijn? De reden dat Bundesbank-voorzitter Jens Weidmann zich zo fel kant tegen een aanzet voor EU-wijde schuldendeling? Futiel kortetermijn nationalistisch eigenbelang, omdat Draghi’s plan de interesse in zuidelijke papieren hernieuwt? Het vooruitzicht niet meer de meest gewilde, veilige en goedkope bunds van Europa aan te bieden?
Nu heeft Weidmann de laatste week (naast moreel gevaar, waar ik straks op kom) steeds het argument van de ECB die haar bevoegdheden te buiten gaat aangevoerd. Maar als je zoiets zegt, zeg je dat met een agenda – of meerbepaald: als het plan van de ECB Weidmanns agenda zou dienen, zou hij niet op dit orgel spelen. Eén en ander wijst erop dat de angst om de lunch te moeten delen met zuidelijke landen, ten diepste ten grondslag ligt aan zijn afkeer.
Dat brengt ons natuurlijk allereerst bij de vraag: waarom zou je rechtmatig verkregen lunch moeten delen? Antwoord: omdat het traditionele argument van het rijke gedisciplineerde noorden en het arme losbandige zuiden, miskent dat het noorden – tenminste voor een deel – welvaart geniet omdat het zuiden dat niet geniet. In de Mart Smeets-modus: we hebben een afzetmarkt gezocht, we hebben tariefmuren neergehaald en een interne markt gecreëerd en we hebben het Zuiden dubieuze kredieten verstrekt. Zo konden we onze traditionele politiek van loonmatiging omwille van concurrentiekracht doorzetten, en tegelijk (omdat normaal gesproken de vraag daalt bij loonmatigingspolitiek) ons vergewissen van een (zuidelijke) afzetmarkt. Het zuiden zit nu met los gebakkos peros; een vastgoedbubbel, torenhoge loonkosten en een munt die niet meer langs devaluatie te beheren is.
Zoals George Soros benadrukt: er is een eurozone van twee snelheden gecreëerd. Als het uiteen valt, verliezen wij – het noorden – onze vrije afzetmarkt, onze beleggingen in het zuiden en (bij invoering van een noordelijke munt) onze concurrentiekracht. Het zuiden wint juist concurrentiekracht en verliest schulden. Ook Weidmann zal beseffen dat het uiteindelijke Duitse eigenbelang gediend is bij een convergentie, en dus bij een schuldendeling.
Het is daarom compleet impertinent om als Noorden te blijven reppen over het morele gevaar dat zuidelijke landen door Draghi’s plan niet meer willen bezuinigen. In de eerste plaats omdat het geen zin heeft moraliteit erbij te slepen – we zijn met ons allen de lotgevallen van een ongetwijfeld goedbedoeld, maar warrig uitgevoerd plan. En ten tweede omdat het geen oplossingen biedt: een ‘moreel’ (bezuinigings-)beleid zonder schuldendeling zou de wig tussen noord en zuid enkel vergroten, wat voor het noorden een flinke steen in de eigen winkelruit betekent.
Draghi’s plan schiet ook tekort. Het richt zich op het indammen van extreme risico’s, niet op groei, en wordt opgediend met verdere bezuinigingsmaatregelen. De flessen worden in deze vorm dus per definitie van tafel gehaald vóór het feest op gang kan komen. Maar is het goed om te constateren dat wie in deze fase van de crisis nog tegen schuldendeling is, geïsoleerd staat. Jens Weidmann, de man die nog één keer het brandende huis in wilde lopen om van lage rentes en veilige bunds te profiteren vóór het bouwwerk instortte, is tot de orde geroepen. Misschien kan men zich nu op het bluswerk richten.
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Uhm, Erik, we hebben het over de herfinanciering van 1/4de procent van Duitse staatsschuld… Bovendien schijnt het dat de reactie van investeerders meer te maken had met het rentebeleid van de ECB dan met de plannen dan Draghi mbt het opkopen van obligaties. Volgens mij overschat je de gebeurtenis nogal, en is het terecht dat het FD er niet al te veel aandacht aan heeft besteed. Je kunt dan ook echt niet spreken over “tot de orde geroepen”. Was het maar zo!
Met je economische analyse ben ik het eens, ik schreef eerder iets soortsgelijks op deze blog. Destijds werd ik er nog op aangesproken dat ik begon over het probleem van loonmatiging in het noorden.
Waar ik wel echt problemen mee heb is deze zin: “we zijn met ons allen de lotgevallen van een ongetwijfeld goedbedoeld, maar warrig uitgevoerd plan”. Als je op deze manier naar grote politieke projecten gaat kijken, is er geen enkele vorm van reflectie meer mogelijk. Zijn we straks ook allemaal slachtoffer van de problemen die ontstaan door Eurobonds en de Bankunie? En nog belangrijker: Zijn we alleen maar slachtoffers, of zijn we ook nog in staat om iets te doen?
Ik beklaagde me er niet over dat de FD geen aandacht schonk aan de veiling, ik probeerde alleen op te werpen dat het wel eens dít soort vrij futiele snoepjes kunnen zijn waar Duitsland zo moeilijk afstand van neemt (de metafoor in de titel slaat ook niet zozeer op deze precieze gebeurtenis, maar vooral op hoezeer het willen bestendigen van het Duits rentevoordeel imo spelen met vuur is).
Ik snap waarom je valt over mijn relativistische punt, dat zo verwoord misschien in de categorie ‘ik geef je een klap – en daarna zeg ik: we staan niet stil bij het verleden’ valt. Maar het andere uiterste is dat je economie als een louter zedenspel ziet waarin iedere uitspatting beboet moet worden. Terwijl het (ik leen deze even van Paul Krugman) ook wel eens de auto van 30.000 euro kan zijn waarvan de accu van 100 euro vervangen moet worden. Maar de mogelijkheid dat het met eea met relatief kleine ingrepen te verhelpen is wordt bij voorbaat verworpen en in plaats daarvan wordt jarenlange status quo in soberheid en ‘deugdzaamheid’ voorgeschreven. Dát type taken for granted moraliteit staat me tegen.
Ja, maar nu besteed je geen aandacht aan mijn belangrijkste opmerking, namelijk dat het gewoon niet klopt. Duitsland moet nou eenmaal, net als elk ander land, haar schulden herfinancieren. Jij linkt het matige succes van één veiling aan ‘tot de orde geroepen’ in een stukje dat gaat over het feit dat Duitsland profiteert van haar schuldenstatus, terwijl in het door jou genoemde stukje duidelijk staat dat er een andere reden is voor dit matige succes. Bovendien lever je geen enkel bewijs dat er wel een link is tussen het resultaat van de veiling en de Duitse schuldpositie. Iets met een klok en klepel, dat is het gevoel dat ik bij je stukje krijg.
Waarom stel je een discussie over euro-economische structuren zo zwart-wit voor? Zwart-wit wat betreft ‘we’ (alsof er geen tegenstanders waren) en wat betreft oordeel (alsof een kritische blik op het verleden niet constructief kan zijn). Neem dan liever een voorbeeld aan Ewals Engelen die vandaag nog twittert over het verzet van economen in 1997: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2680/Economie/archief/article/detail/486508/1997/02/13/Met-deze-EMU-kiest-Europa-verkeerde-weg.dhtml
Over je geleende analogie: fijn dat Krugman op deze manier zijn punt kan uitleggen aan de miljoenen lezers die hij heeft, maar ik hoop dat je in een discussie met mij kan toelichten waarom deze analogie opgaat. Ik ben namelijk niet overtuigd.
En tot slot over je tweestelling op het eind: dit slaat natuurlijk al helemaal nergens op (sorry dat ik het zo hard stel, maar je laat me geen keus :-p ). Alsof de enige twee opties zijn om door kleine ingrepen te doen (sommige zouden zeggen: doormodderen) of bezuinigen-bezuinigen-bezuinigen. Misschien kun je zelf raden wat er nog meer voor mogelijkheden zijn 😉
Ik koppel het matige succes van de veiling aan het plan van Draghi – net als de FD dat zelf doet trouwens ( “…dat komt doordat investeerders verwachten dat de Europese Centrale Bank (ECB) steunaankopen gaat doen, wat Duitsland minder interessant maakt als veilige haven”) . En inderdaad is dit één veiling, en de symboliek wilde dat die een dag na de aankondiging plaatsvond. FD schrijft ook:
“Bunds zijn altijd erg populair als het gevaar van het uiteenvallen van de eurozone oplaait. . . Zo gebeurde het in paniekerige tijden wel eens dat Duitsland op kortlopende leningen een negatieve rente kon vragen. Op die manier profiteerde het land van de eurocrisis. ”
Dit zijn de grijpstuivers die ik Weidmann aantijg te willen vangen. En met ‘tot de orde’ geroepen verwoordde ik nogmaals zijn isolement, niet een officiële berisping oid.
(Hadden we wel hetzelfde FD-artikel voor ons?)
Jammer trouwens om te zien dat ik nu wel op mijn falie krijg over mijn economische analyse, daar was je net nog positief over ;). En ik denk dat ik me in mijn reactie zorgvuldig heb uitgedrukt (“het andere uiterste is…”) – dit impliceerde al dat er nog een oceaan van opties tussen zit.
En een kleine ingreep is niet per se doormodderen, vandaar de accu van Krugman. Misschien is een Europese QE wel de accu… maar ik moet nu ook niet té SP gaan praten natuurlijk :o.
Idd, nog even gecheckt en ik keek idd naar een anders artikel(!). Dus point taken. Hogere rentes bij hogere kans op eurobonds en lagere rentes bij kans op uiteenvallen eurozone liggen natuurlijk voor de hand. En je uitleg over het tot de orde geroepen is prima, je woordkeus impliceerde voor mij echt iets heel anders.
Haha, tja, maar waarom noem je de twee uitersten dan? Wat ik liever van je hoor is: wat is jou oordeel over hoe het zit? En waarom?
Europese quantative easing is hoogstens tijdens goed om van speculatie af te komen, maar op dit moment nog gewoon verboden. De enige reden dat de ECB nu dit soort beleid kan uitvoeren is om inflatie tegen te werken. Vergeleken met hoe de Fed werkt is dat toch wel een beetje gek. Maar ook hier ben ik er zeker niet van overtuigd dat dit voldoende is.