Geef eens een vijf!
‘Studenten voelen zich onvoldoende uitgedaagd’, ‘het niveau moet omhoog’, ‘meer mannen in het onderwijs’ en natuurlijk ‘alleen de beste docenten voor de klas.’ Zomaar wat uitspraken van politici. En als ultieme oplossing wordt selectie aangedragen. Onderwijsinstellingen kunnen kennelijk beter bepalen of iemand geschikt is dan de persoon in kwestie.
Afgelopen week stelde minister Bussemaker dat het niveau van pabo-onderwijs omhoog moest. Enkel de beste studenten moeten later voor de klas staan. Maar in plaats van het verhogen van de onderwijskwaliteit wil de minister de instroomeisen aanscherpen. Eenzelfde discussie deed zich vijf jaar geleden voor. Pabostudenten konden niet rekenen. In plaats van hen rekenvaardigheden bij te brengen, werd de rekentoets ingevoerd. Die zou de slechte rekenaars er wel uitfilteren.
Anderhalf jaar geleden vonden politici het een probleem dat er te weinig jongens voor de klas stonden. Ook voor dit ‘probleem’ lijkt selectie de oplossing. “Een strenge selectie aan de poort zal de pabo een nieuw elan geven, waardoor je topstudenten aantrekt,” aldus regeringspartij CDA.
Selectie als tovermiddel. Alle studenten op de juiste plek, daar worden ze immers voor geselecteerd. Dat we niet weten hoe moet worden geselecteerd, wordt vergeten. Natuurlijk, selectie op basis van cijfers en motivatiegesprekken kan iets vertellen over de ambities van een aankomend student. Maar het voorkomt niet dat geschikte studenten, die bijvoorbeeld wat minder presteren onder druk of wiens ouders niet in Nederland zijn geboren, worden uitgeselecteerd. Of zoals iemand wiens zoon een motivatiebrief moest schrijven me vertelde: “Wij, zijn ouders, zijn hoger opgeleid en we wisten dus precies wat hij in die brief moest zetten.”
Een veelgenoemde reden voor uitval is dat de studie niet aan de verwachtingen voldoet. Hier ligt zeker een verantwoordelijkheid van de student, maar ook van de onderwijsinstelling. Wanneer zij geen glossy’s meer maken met enkel lachende studenten die vertellen hoe geweldig de opleiding is, maar échte informatie geven, komen studiekiezers een heel eind.
En waarom halen studenten die kennelijk ongemotiveerd en ongeschikt zijn eigenlijk studiepunten? Waarom wordt er niet meer van studenten gevraagd of massaal onvoldoendes gegeven? Natuurlijk snap ik dat onderwijsinstellingen worden afgerekend op slechte rendementen, onder meer door afspraken die het ministerie met de onderwijsinstellingen maakt. Om de rendementcijfers hoog te houden, worden vaak meer genadezessen dan onvoldoendes gegeven. Toch lijkt me dit geen goede reden.
Het onderwijs kan namelijk zoveel beter, zonder selectie. Door studenten binnen te halen met eerlijke voorlichting en vervolgens keiharde inzet van hen te vragen. Degenen die niet aan de norm voldoen, komen hier zelf achter als ze enkel onvoldoendes scoren. Aankomend studenten zullen eerst twee keer nadenken voordat ze aan een opleiding met hoge eisen beginnen. De beste vorm van selectie is immers zelfselectie.
Dit artikel verscheen in aangepaste versie op het weblog van de Volkskrant.
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Lisa, jouw voorstellen tot aanpassing van de kwaliteits criteria zijn zo voor de hand liggend, dat ik me af vraag wie belang hebben bij het in stand houden van de huidige drogredenen. Hoe denkt de “certiciferingsindustrie” er over, de onderwijsraad, de hbo-raad, etc … En wie tekent het krachtenspel eens voor me uit, ik snap het niet (hoewel ik me bewust ben van de grote externe kracht Geld).
Kortom, wie durft zijn heilige huisje te verlaten en op straat te debatteren?
@Frans, goede vraag. Ik denk dat uiteindelijk niemand baat heeft bij hoe het nu op veel plekken werkt. Maar dat, als we kijken naar de instellingen en opleidingen, zij baat hebben bij zoveel mogelijk studenten, vooral vanwege de bekostiging.
Daarnaast speelt de nadruk op rendementen en de verschillende afspraken die daaruit voortvloeien een grote rol. Overigens heeft helemaal niemand daar baat bij, maar is het iets dat vanuit de politiek wordt opgedrongen.
De verschillende koepelorganisaties doen helaas mee met het rendementsdenken. Jammer, want zij zouden zich juist moeten verzetten en aangeven dat studeren meer is dat binnen vier jaar je diploma in handen hebben.
Instanties als de Nederlands Vlaamse accreditatieorganisatie en de verschillende auditbureaus hebben de taak om onder andere te beoordelen of het niveau van de studie op orde is en de studielast voldoet. Echter, zij zijn afhankelijk van de informatie van de opleidingen. Als er echt iets mis is komen ze daar wel achter, maar vaak gebeurt het ook dat de opleiding ergens mee weg komt zonder dat externe deskundigen dit opmerken.
Misschien is het schetsen van een deel van de oplossing ook wel passend 😉
Dat ligt volgens mij onder meer bij de medezeggenschap en de examencommissies. Beiden zijn per opleiding of groep van opleidingen ingesteld. Laat opleidingscommissies bijvoorbeeld eens per jaar uitgebreid de vakken in een opleiding nalopen, kijken wat de gemiddelde cijfers zijn, hoe het vak wordt ervaren en of de papieren studielast overeen komt met de werkelijke studielast. Mocht een van de voorgenoemde aspecten niet in orde zijn, dan wordt dit gemeld bij het bestuur. Zij moeten vervolgens bijsturen/ingrijpen.
En als deze jaarlijkse evaluaties ook worden gemeld bij de auditpanels, dan kunnen zij dit meenemen tijdens de accreditatieprocedure.
@Lisa: Jouw schets als oplossing is misschien hoopgevend. Maar ook treurig stemmend vanwege de bureaucritische rimram (auditpanels) en is wellicht vergelijkbaar met wat we in de industrie dagelijks ervaren (en mogelijk zelfs vergelijkbaar voor de hele maatschappij).
Mijn wens om de wereld van het huidige hoger onderwijs te begrijpen is waarschijnlijk het gevolg van het feit dat ik begin jaren 80 zelf een hbo-opleiding heb genoten, vergeef me deze ontboezeming ;-). De eerste stappen naar meer vrijheden voor onderwijsinstellingen heb ik nog meegemaakt en dat dit later zo zou ontsporen kon ik toen niet inzien. Kan een mooi onderwerp zijn voor een groep historici.
Tja Frans als je aan de poort selecteert zal je gemiddeld genomen best je instroom kwaliteit iets omhoog kunnen krikkken. Dat er wat geschikte studenten uitvallen tja dat moet je op dde koop toenemen weetje. Genoeg vissen in de zee.
En wat een student al weet/kan of niveau heeft dat hoef je hem niet meer te leren. En als je het hem niet hoeft te leren kan je dat geld ergens anders in investeren en toch hetzelfde niveau houden. Of als je zin hebt hoger.
Ofwel niet selecteren is management faal eerste klas. Je laat het laaghangende fruit schaamteloos hangen ten favaure van hoger fruit omdat naast bijzonder geschikte verhoudingsgewijs ook minder gechikte binnenhaald. En je neemt zo dus mogelijke extra investeringen op de koop toe omdat je zo graag een paar individuele studenten wil beschermen waarvan je gewoon kan zeggen dat ze niet geschikt zijn bevonden bij selectie. Wat uiteraard hun verantwoordelijkheid is. darbovenop straal je ook nog eens naar de ´excelente studenten´ uit dat niet zomaar iedereen de opleiding kan voltooien.
Je kan natuurlijk ook concluderen dat de middelbare school niet voldoende kwaliteit aflevert. Maarja dan komen er straks meer kinderen op het VMBO en dat is vloeken in de kerk.
Ik kan je titel trouwens niet plaatsen Lisa.
@Jasper, ik vind je nogal verbitterd klinken (is niet bedoeld als afkeuring). Als hoger onderwijs voor iedereen leidt tot opleiden voor werkloze witte boorden of onder je niveau werken frustreer je mensen ook.
Inmiddels het commentaar op het artikel in de vk ook gelezen. Was het vroeger allemaal beter, ik weet het zo langzamerhand echt niet meer.
Ik geef simpelweg aan waar sellectie voor kan dienen en waar het toe kan leiden. Jij vraagt min of meer waarom er wordt geselecteerd en niet wordt geintensiveerd.
Je hoeft na selectie gemiddeld genomen minder te investeren voor hetzelfde niveau en dat is makkelijker dan intensieveren en als er een paar mensen de selectie niet halen die wel geschikt kunnen zijn dan kom je daar gewoon mee weg door het in hun schoenen te schuiven.
Ik beantwoord min of meer je vraag en wat krijg ik?
Ik pleit nergens voor het laten afstuderen van meer studenten of voor het niet zorgen dat studenten bij afstudeeren geschikt zijn voor de arbeidsmarkt. (Wat trouwens best voorkomt en meer ligt aan de studie of hoe de persoon daarna ´valt´ in een bepaalde ´markt ´of je nou selecteert of niet)
Je laat het betoog even lekker links liggen. En gaat maar leker mij afschilderen als iemand die kennelijk praat uit false motieven.
Mijn stelling is de instelling maakt het zichzelf makkelijk door te selecteren. Ik geef daarvoor keurige argumenten.
Ik hoop dat je de argumenten kan lezen inplaats van allerlei oordelen te gaan spuien over de motieven van de persoon die zich mengt in de discussie. Ik kom hier voor inhoudelijke discussie en geef gewoon mijn visie. sorry voor deze interuptie. Ik zit er niet op te wachten om als messenger neergeschoten te worden. Als mensen graag iets over mijn karakter willen zeggen doen ze dat maar nadat ze me hebben leren kennen en niet op een forum wat bedoeld is voor discussie. Wat hadden het over selectie als Frans daarvoor iets te zeggen heeft heet ik hem zeer welkom en ieder ander natuurlijk ook. Mijn verhaal staat hierboven en gaat niet over de arbeidsmarkt . en als Frans zich zorgen maakt over die markt is hij vrij om op een passende plek op dit blog/forum te pleiten voor selectie bij de opleiding al zou ik het een opvallende wending vinden.
Ik ben trouwens 2voudige afestudeerd master en heb daarbij best eens het geluk gehad dat een docent ergens wat meer de tijd voor nam. dus nee de universiteit was allerminst verbitterend. Ik ben mijn docenten dankbaar dat ze ook af en toe proberen uit te halen wat erin zat en zit.
@jasper, Dit tweede commentaar van jouw is toegankelijker. Geef me tijd je te leren kennen 😉
Ik heb hem eerlijk gezegd even goed geedit om hem toegankelijk te krijgen.
Ik moet wellicht wat werken aan de verpakking of nouja ik zeg wat op mijn hart ligt, waar een ander wellicht beter zijn/haar boodschap overbrengt. En daarbij het is vrijdagavond ik wil relaxen na een week aanpoten.
Als je iemand wil leren kennen zou ik dat trouwens eerder op een sociale activiteit in real life doen dan op een koud doch hoogwaardig blog. Ik kom wel eens bij AKKU, Groenlinks (en ook regelmatig bij aanverwante zaken) maar ik vrees dat als je willikeurig gaat je regelmatig misgrijpt. Hoe dan ook je bent welkom.
Maareuh iets met onderwijs en euh selectie enzo mensen..
@Frans: tja… ik kan niet spreken voor de hele certificeringsindustrie, maar dit specifieke deel van de ‘kaste van kwaliteitszorgers’ is het 100% eens met Lisa. Vanuit de kaders van de NVAO en de externe kwaliteitszorg ligt er in ieder geval geen enkele druk om te selecteren, of om (te) soepel te beoordelen.
Sterker nog, de aanscherpingen in het accreditatiestelsel van de afgelopen jaren zorgen er voor dat in ieder geval voor eindwerkstukken niet tot nauwelijks meer genadezesjes worden gegeven.
Andersom overigens, het gebruiken van accreditatieoordelen om te kijken wie wel en niet mogen selecteren, is volstrekt onzalig, zie het eerdere stuk van Lisa en mij (onder andere) daarover: http://vrij-zinnig.nl/wp/2012/01/24/bekostiging-op-basis-van-accreditatieoordelen-een-beschouwing-vanuit-de-accreditatiepraktijk/
Ik heb in het verleden wel eens wat onderzoek gedaan in het acceditatieproces en hoewel het meeste is weggezakt weet ik inderdaad nog dat de thesis of wat jij noemt het eind werkstuk wel streng bekeken wordt.
Ik heb hierbij 3 kantekeningen als ik mij even beperk tot de universiteit.
1. Het eind werkstuk bevat per definitie slechts een deel van de stof en is slechts in beperkte mate een toets van het denkniveau. Schrijfvaardigheid weegt terecht zeer zwaar mee bij deze toets en kan een onderwerp kiezen wat je ligt. Ofwel om een goed beeld te krijgen van de student zul je nog een hoop meer moeten doen dan alleen die eind werkstukken nakijken. Elk vak dient goed getoetst te worden om een volwaardig student af te leveren in een discipline.
2. De kwaliteitsnormen van de NVAO zijn heel onbekend bij de student en zijn dus niet letterlijk leidend in de motieven waarmee een student zijn eindwerkstuk vorm geeft. En dus meet je iets waaraan de student van welk niveau dan ook vaak niet eens een poging heeft gedaan om te voldoen. Wat je als student wil bijleren met je onderzoek en wat je interesseeert is volgens mij regelmatig meer leidend dan welk extern criterium dan ook. en dat is maar goed ook voor de dynamiek.
3. Er is binnen de academische wereld slechts ruimte voor een fractie van de studenten. een degelijk wetenschappelijk eind werkstuk zegt dus ook niet veel over wat die student voor de maatschappij gaat betekenen.
Kortom als het NVAO d kwliteit zou willen meten van de afgestudeerde is het eindwerkstuk slechts een klein puzzelstukje. Wat in mijn ogen een druk legt op het rendement is verder op de steeds strenge toetsing van geld dat naar onderwijs gaat i.c.m. het financieren van het diploma. Ofwel met hoe minder gemiddelde inspanning een binnengehaalde student afstudeert hoe beter dat is voor de instelling. en studenten die niet afstuderen of na veel inspanning afstuderen zijn dus erg duur.
@Jasper 1) heb je gelijk in, dat wordt meegenomen in de controles. Een opleiding bepaalt zelf waar de eindkwalificaties van een opleiding in getoetst worden; als een opleiding zelf aangeeft dat maar een deel van het eindniveau terug is te vinden in de scripties, en de rest in bijv. vak X en de stage, worden ook de stage en vak X goed bestudeerd. 2) heb je ook gelijk in, maar het gaat volgens mij in Lisa’s stuk niet over het studentperspectief, maar dat van de opleiding (vandaar de titel ‘geef eens een vijf’, zie ook je vraag van 5 april). 3) heb je denk ik deels gelijk in… wat jij schetst is een probleem waar vooral het wo mee te maken heeft, niet het hbo (zeg je zelf trouwens ook al door ‘academische wereld’ te gebruiken, ik had het over ho-breed). Daarnaast, in het wo laat het eindwerkstuk hopelijk zien dat de student kan schrijven, analyseren, redenen, een punt kan maken… zodat zelfs wanneer de maatschappij niet zit te wachten in het vakinhoudelijke onderzoek dat gedaan is, hij/zij wel de skills heeft om zich anderzijds nuttig te maken.
Dus ja, het eindwerkstuk is maar 1 puzzelstukje, maar wel een erg belangrijke, en uiteraard worden andere stukjes ook bekeken.
Grotendeels ben ik het eens met Lisa, selectie aan de poort is de makkelijk weg. Maar, als alleen van de sciptie het niveau moet garanderen, dan ben ik bang dat er toch erg veel mensen nog de bekende ‘oprot-zes’ krijgen. Ik weet uit ervaring dat het er moeilijk is om een student na 4 of 5 (of meer) jaar een 5 te geven en daarmee niet te laten afstuderen.
In de praktijk gebeurt dit niet meer, zo’n student had eerder moeten afvallen. En daarmee is het niveau van de tentamens, met name in het eerste jaar, van cruciaal belang. Het eerste jaar moet indicatief zijn voor succes in de rest van de studie. Als een student daarin succesvol is, dient de studie niet vele male moeilijker te worden in komende jaren, daarvoor is de opleiding verantwoordelijk (en dat zit bijvoorbeeld goed mis bij scheikunde/mlw in Nijmegen).
Maar als een student dan faalt in het eerste jaar, denk ik dat een BSA niet eens zo slecht is, dat is ook beter voor een student die de studie nooit zou gaan halen, niet alleen voor het rendement. Hierbij realiseer ik me dat daarvoor aan alle randvoorwaarden moet zijn voldaan, inclusief begeleiding, en daaraan schort het nogal eens.