Logisch dat personen die ongeschikt zijn voor een bepaald vak beter geen studie kunnen volgen die opleiden tot dit beroep. Iemand met epileptische aanvallen kan beter geen chirurg worden, een pedofiel beter geen peuterleider, een pathologische leugenaar beter geen rechter, een christenfundamentalist geen imam en zo kunnen we wel even doorgaan…

En wie kan nu beter beoordelen of iemand geschikt is dan de Colleges van Bestuur van onderwijsinstellingen? Zij zijn immers verantwoordelijk voor het aangeboden onderwijs en  natuurlijk alwetend als het gaat om het beoordelen van studenten.

Als we de discussie doortrekken is het niet vreemd dat een student sociale wetenschappen die ernstig fraudeert voor het leven geschorst wordt. En hetzelfde geldt natuurlijk voor een student die vijf tentamens in zijn tas heeft.

Voorheen konden instellingen personen maximaal twaalf maanden schorsen. Maar sinds enkele jaren is dit aangescherpt en kunnen onderwijsinstellingen studenten zelfs verbieden een bepaalde opleiding te volgen. Dankzij Norbert de Jonge, secretaris van de Partij van de Naastenliefde – in de volksmond ‘de pedopartij’ – die in Nijmegen pedagogiek studeerde. Hier was al discussie over, maar een praktijkstage met kinderen vond het universiteitsbestuur iets te bont. Ingrijpen lukte dankzij de Katholieke wortels van de universiteit. Uitingen van De Jonge werden – ironisch genoeg – niet passend gevonden bij de Katholieke identiteit.

Een student de toegang weigeren tot een opleiding, lag juridisch lastig. Voormalig onderwijsminister Plasterk vond er iets op: via een wettelijke bepaling werd het mogelijk iemand te verwijderen op grond van de geschiktheid voor de beroepsuitoefening. Naar aanleiding van deze kwestie is het volgende wetsartikel opgenomen, door het ministerie iudicium abeundi genoemd:

Artikel 7.42a 1. Het instellingsbestuur kan in bijzondere gevallen na advies van de examencommissie, de decaan of een met de decaan vergelijkbaar orgaan binnen de instelling en na zorgvuldige afweging van de betrokken belangen de inschrijving van een student voor een opleiding beëindigen dan wel weigeren, als die student door zijn gedragingen of uitlatingen blijk heeft gegeven van ongeschiktheid voor de uitoefening van een of meer beroepen waartoe de door hem gevolgde opleiding hem opleidt, dan wel voor de praktische voorbereiding op de beroepsuitoefening.

In de Memorie van Toelichting bij deze wet wordt uitgelegd dat iemand niet zonder voldoende grond kan worden geweigerd: er moet iets ernstigs aan de hand zijn. De Memorie noemt zelf twee voorbeelden waaronder (hoe verrassend) de pedofiele student die pedagogiek wil studeren. Het andere voorbeeld betreft de geneeskundestudent die zich tijdens zijn coschappen zo gedraagt dat hem ‘in het geval hij arts was, een tuchtrechtelijke sanctie werd opgelegd.’

En sinds kort weten we dat studenten die jatten en frauderen ook onder deze categorie vallen en weggestuurd mogen worden. Volgens het persbericht van de hogeschool Rotterdam is het zelfs mogelijk studenten uit te schrijven van de hogeschool. Met andere woorden: bepaald gedrag leidt er volgens het bestuur toe dat iemand ongeschikt is voor alle beroepen waartoe de hogeschool opleidt.

Dubieus, Het wetsartikel is namelijk bedoeld voor uitzonderingen en met bovenstaande gevallen lijkt een precedent geschapen. Daarnaast kan de vraag worden gesteld in hoeverre instellingen (en hun bestuuders) zelf geschikt zijn om studenten voor bepaalde beroepen op te leiden. Of we moeten de lijn consequent doortrekken: Mensen die soms spelfouten maken zijn ongeschikt om leraar te worden, door rood rijden betekent dat je een carrière in de advocatuur kunt vergeten en spieken tijdens een tentamen betekent dat je ongeschikt bent voor welk beroep dan ook. Daarnaast vind ik dat studenten die een mail beginnen met ‘yo’ weggestuurd moeten worden. Hetzelfde geldt voor studenten die overlast veroorzaken. Fietsen voor de deur parkeren mag op je werk immers ook niet.

 

Lisa Westerveld zat in het bestuur van de LSVb toen de WHW werd aangepast en voorspelde toen dat dergelijke wetgeving zou leiden tot misbruik door instellingsbesturen.

18 Responses to Tentamenfraudeurs, pedo’s en andere ongeschikte studenten

  1. Arno says:

    Inderdaad is dit een glijdende schaal die door de rechter getoetst moet worden. Zijn deze zaken (de frauderende of de stelende student) al voor de rechter geweest? Anders lijkt het me zeer zinnig om hier een proefproces over te voeren, anders kan inderdaad willekeur ontstaan.

    • Pepijn Eymaal says:

      Ik had mijn reply al een tijd openstaan, maar je was me voor Arno. Mijn inhoudelijk comment staat hieronder, maar een rechterlijke toetsing hierbij is geen slecht idee.

  2. Jeroen says:

    Wetgeving opgesteld voor ‘uitzonderingen’ wordt altijd misbruikt totdat ze de regel wordt.

  3. Pepijn Eymaal says:

    Dit is inderdaad geen goede ontwikkeling. Van het iudicium abeundi, zoals bedoeld in de Memorie van Toelichting, ben ik echter voorstander. Van de casus over de pedofiel kan ik mij herinneren dat hij, na zijn afwijzing, zich had gemeld bij de openbare instelling Universiteit van Leiden, waar weigering een stuk moeilijker was.

    De praktische uitvoering zal dus anders moeten. De macht ligt nu inderdaad bij het instellingsbestuur en misschien valt er iets voor te zeggen om voor het geven van een iudicium abeundi toestemming te moeten hebben van een rechter. Dan zijn de rechten van de student volgens een vast systeem gewaarborgd en is de student afhankelijk van de grillen van de rechter in plaats van een onderwijsinstelling – en dat lijkt beter.

    Edit: tegen een iudicium abeundi staat rechtsbescherming open, maar hier wordt dus gepleit voor rechterlijke toetsing vooraf.

  4. Janos says:

    Grappig Pepijn, want toetsing door rechter vooraf is precies waar Lisa en ik toen voor gepleit hebben bij Plasterk… Maar die wilde daar niet aan.

  5. Marcel says:

    Toetsing vooraf is ook wel ERG ongebruikelijk, ik kan me op dit moment even geen enkele regel bedenken waar dat voor geldt. Oh wacht, ontslagvergunningen, die worden getoetst via het UWV, niet door een rechter. Maar daar zijn alternatieven voor.

    Ik vind dat dit braaksel van bestuurlijke willekeur weer uit de wet mag. Ik vind de genoemde voorbeelden nogal opportunistisch. De mogelijkheid om iemand een jaar van tentamens uit te sluiten, gecombineerd met mogelijkheden die de overige wetgeving biedt, zijn meer dan voldoende.

    • Pepijn Eymaal says:

      Opzegging of ontbinding van huurcontracten kan alleen via de rechter; datzelfde geldt voor arbeidscontracten (de weg langs het UWV is ook een optie, maar lang niet altijd ideaal).

      En zo zijn er wel meer voorbeelden te noemen…

      Daarbij is het karakter van het iudicium abeundi dat het erg ongebruikelijk is om daartoe te besluiten. Rechterlijke toetsing vooraf behoudt dat karakter en voorkomt misbruik van instellingen, terwijl het wel mogelijk blijft om inderdaad de pedofiel van een opleiding met kinderen te weren.

  6. jasper s says:

    Inderdaad een studie kan voor vele doeleinde worden gebruikt. En al was iemand ooit niet van de juiste gedrag dan verdient men nog steeds een 2 kans. Anders zit je met iemand van 21 met 2 jar cel die geen opleiding mag volgen en is veroordeeld tot en leven van werkloze. Sterker iemand die een volwaaridge inkomen in de samenleving bijna wordt ontzegd terwijl hij in het criminele leven een stuk meer kan verdienen. Ja dat gaat helpen voor de veiligheid.

  7. Lisa says:

    Overigens kreeg ik via twitter de terechte opmerking dat er meer manieren zijn om studenten voor het leven te schorsen, en is dit bij ernstige fraude ook mogelijk. Het iudicium abeundi is echter specifiek ingesteld om personen te verwijderen die op geen enkele andere manier weggestuurd kunnen worden. Maar instellingsbesturen lijken steeds vaker het excuus ‘beroepsgeschiktheid’ te gebruiken.

  8. Hwb says:

    Dat iemand met epileptische aanvallen geen chirurg kan worden lijkt mij logisch. Maar betekent dat ook dat diegene geen Geneeskunde zou mogen studeren?
    Dat een christenfundamentalist geen kans maakt als imam is duidelijk. Maar moet de studierichting Islam&Arabisch daarmee voor hem (m/v) afgesloten worden?

    Veel opleidingen (zeker op de universiteit, maar ook op het HBO) zich niet gericht op een bepaald beroep, maar op een cluster van beroepen of zelfs dermate algemeen dat iemand in een zeer brede waaier aan beroepen terecht kan komen.
    Bij opleidingen waarvoor niet specifiek tot een bepaald beroep wordt opgeleid, zouden redenen voor weigering alleen gerelateerd mogen zijn aan (geschiktheid voor) de studie óf ter voorkoming van strafbare feiten. Andere redenen (zoals beroepsongeschiktheid) zijn wat mij betreft uit den boze.
    Sterker nog, ik durf wel te beargumenteren dat opleidingen beroepsongeschiktheid alleen als argument mogen geven, als ze ook een baangarantie hanteren.

    • Thijs1973 says:

      Misschien heb je wel een punt. Tegelijkertijd kan ik me in het geval van de pedofiel herinneren dat het de (openbare) Universiteit Leiden de grootst mogelijke moeite kostte om een van de roeptoeters van de zogenoemde ‘pedopartij’ te weren als student orthopedagogiek.

      En dan speelde er een aantal jaren geleden ook nog iets met een student die lid zou zijn van de Hofstadgroep: studeerde scheikunde en werd geweerd vanwege zijn vermeende studiemotivatie. Wat te doen als zo’n man na gevangenisstraf de draad weer wil oppakken? De ene collegevoorzitter wilde hem niet terug, de andere stelde dat hij van harte welkom zou zijn. Rationeel zeg ik: de laatste heeft gelijk. Maar toch…ik begrijp zijn collega wel.

      Als ik er puur principieel naar kijk, ga ik met je stelling mee. De casuïstiek dwingt echter tot nuance: de mogelijkheid een student te weren van een opleiding moet er zijn, mits er grote maatschappelijke noodzaak is. Lijkt me alleen meer iets voor een tuchtcollege dan voor collegevoorzitters die misbruik (kunnen) maken van de geboden ruimte.

      • Hwb says:

        Vandaar ook mijn ‘voorkoming van strafbare feiten’ als grond voor terechte verwijdering van een studie. Dat argument zou zowel bij een pedofiel bij orthopedagogiek als bij een lid van de Hofstadgroep bij scheikunde stand kunnen (moeten?) houden. Dat argument zal echter altijd individueel getoetst moeten worden, eventueel door een rechter.

        In het geval van de pedofiel zou zelfs ‘geschiktheid voor de studie’ reden voor weigering/verwijdering kunnen zijn imo. Zeker als contact met kinderen onderdeel van de studie is.

        Nog een idee trouwens: zouden opleidingen niet verplicht moeten worden om bij het (om dergelijke redenen) niet verplicht moeten worden het betaalde collegegeld te restitueren? Iemand wordt immers de kans ontnomen zijn studie af te maken. Zou er ook toe bijdragen dat opleidingen minder snel om non-redenen mensen wegsturen. Gaat echt alleen voor de exceptionele gevallen zoals door Thijs en mij beschreven.

        • Lisa says:

          Ik begrijp je punt Huub, maar het dilemma wordt er niet mee opgelost. Wat hoe bepaal je wanneer iemand misschien een strafbaar feit gaat plegen in de toekomst? Worden daarmee personen niet te onterecht tot mogelijke daders bestempeld? En wie moet dat bepalen? Aan de andere kant begrijp ik ook best dat je als onderwijsinstelling en maatschappij op voorhand bepaalde risico’s wilt voorkomen. Het is in eider geval een dilemma waar ik nog niet uit ben.

          • jasper s says:

            Als contact met kinderen onlosmakelijk verbonden is aan de studie wordt het een ander verhaal ja. Ik weet echter niet in hoeverre dit voorkomt. Op de Pabo na dan. Nogmaals dat je een studie doet over een onderwerp hoeft geen overmatig persoonlijk contact te impliceren. En verder moet je dan vaak kunnen volstaan met een eed waarbij je sex e.d. tussen minderjarige en volwassenen veroordeeld. Uiteraard moet je in bepaalde gevallen inderdaad niet de kat op het spek binden echter die selectie is aan het bedrijfsleven en van geval tot geval bij onderzoeken. Het lijkt me nogal ver gaan om elk poteniteel risico bij de onderwijspoort uit te sluiten en daarvoor een of andere psychoilogisch mechanisme te ontwikkelen.
            Dat is technisch gezien trouwens iets anders dan sexuele voorkeur . Er zijn in het verleden immers ook homos geweest die sex met mannen afzworen. Priesters zweren alle sex af. En dat voor zover als sexuele voorkeur uberhaupt iets eenduidigs is. Uiteraard geldt een lid van bepaalde politieke partijen wel als ongeloofwaardige kandidaat voor de eed. JE kan niet verkiezingsprogramma A openlijk verkondigen en eed B die Programma A tegenspreekt. En deze logica valt verder door te trekken mijns inziens. Uiteraard geldt op mein eed ook extra straf.

          • Hwb says:

            Het fundamentele dilemma niet, maar er vindt wel een duidelijke aanscherping plaats. Daarnaast is er in mijn ogen maar één instantie die hierover (wanneer het gaat om voorkoming van strafbare zaken) kan en mag oordelen en dat is de rechter.
            Natuurlijk valt vooraf nooit definitief vast te stellen of er door een bepaalde handeling een strafbaar feit voorkomen gaat worden. Sterker nog, ik kan (logische) argumentaties opzetten waarom het juist tot een strafbaar feit zou leiden. Het blijft dus altijd een afweging, een inschatting van waarschijnlijkheden, waarbij de kans op en omvang van het (eventuele) strafbare feit afgewogen moeten worden tegen het ontnemen van vrijheid. Daarvoor hebben we in Nederland rechters aangesteld.

  9. jasper s says:

    “Tegelijkertijd kan ik me in het geval van de pedofiel herinneren dat het de (openbare) Universiteit Leiden de grootst mogelijke moeite kostte om een van de roeptoeters van de zogenoemde ‘pedopartij’ te weren als student orthopedagogiek.”
    Ik heb heel weinig met deze categorie vertegewoordigers van pedofilie wat ben hen eigenlijk sysnoniem is met pedoseksualiteit. Echter er i in dit land wel vrijheid van meningsuiting. En een onderzoeker pedogogiek kan lijkt mij zijn werk heel goed af met beschikbare statistieken, andere onderzoeks informatie en internationale literatuur. 2. Iemand die zivh richt op producten gerelateerd an kinderen hoeft ook niet in contact te komen met.
    Kortom Onderzoek danwel uitoefening van beroep met kinderen als onderwerp het gedrag van kinderen hoeft niet te impliceren dat je uitzonderlijk veel contact hebt met kinderen.

    Wij kennen in dit land een recht op onderwijs. En het weren van mensen van dit recht hoe erg je die mensen al dan ook niet mg. En hoe maatschappelijk geaccpeteed die afkeer ook is. HET is en blijft een aantasting van het recht op onderwijs. Nogmaals het afwijzen van stages, jep dat kan, het niet geven van vakken aan mensen omdat je dan een gevaar creert voor de matschappij dat mag.
    Ik ie echter van beide niet direct een anleiding. Ja er zullen wat drempels en onmin zijn met betrekking tot de student. Echter iedereen in dit land heeft recht op onderwijs. En onderwijs stoppen na het vwo danwel havo is een gotspe evenals mensen niet de kans geven om hun eigen vakgebied te kiezen.

  10. […] de maatschappij vormen. Lisa Westerveld, oud-voorzitter van de LSVb, heeft onlangs op het weblog Vrij-Zinnig gesignaleerd dat artikel 7.42a inderdaad door een instellingsbestuur misbruikt is. Het gaat om de […]

  11. […] op het gebied van het beroerd naleven van regels die niet handig uitkomen. Of het nu gaat over het wegsturen van studenten, bindende studieadviezen, het tijdig informeren van de medezeggenschap, of nog vele andere zaken. […]

Leave a Reply to Marcel Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.