Kort nieuws uit het hoger onderwijs – deel 2

BREAKING: universiteiten willen minder regels en meer geld!

Dat was bijna letterlijk de kop van het artikel op ScienceGuide: meer geld, minder regels! Bijna, want de communicatieafdeling van de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten (VSNU) is slim genoeg om ‘minder regels’ te framen als ‘minder bureaucratie’. Dat gebeurt vaker, bijvoorbeeld hier, waar terechte protesten in onder andere het Maagdenhuis tegen het rendementsdenken gekaapt worden voor de oude en bekende VSNU-agenda. Actievoerende studenten worden misbruikt om nu eens eindelijk van die vermaledijde opleidingsaccreditaties af te komen.

Al zo lang we het hoger onderwijs volgen heeft bestuurderskoepel VSNU twee belangrijke agendapunten: meer geld, en minder controle op de universiteiten. Met dat laatste bedoelen ze overigens: minder controle op het bestuur. Autonomie wordt gezien als een groot goed, maar dan wel autonomie voor de instellingen, niet binnen een instelling. De mensen om wie het onderwijs en onderzoek draait moeten het in de faculteiten en opleidingen juist voor het zeggen krijgen.

Vandaar dat de VSNU tegen controles vanuit de Onderwijsinspectie en tegen opleidingsaccreditatie is, maar ook tegen (meer) inspraak van studenten en docenten, tegen het uitbreiden van de rechten van de medezeggenschap, tegen studentassessoren en andere voorstellen die de managers op meer afstand zet. Dat met het argument “want dan krijgen we medebestuur en dat moeten we niet willen!” Waarom we dat niet zouden moeten is ons nooit duidelijk geweest. Maar dat terzijde.

Nog een terzijde: wat heeft het hoger onderwijs eigenlijk aan een club als de VSNU, dat een monumentaal pand in Den Haag bezit op loopafstand van parlement en ministerie? Waar tientallen mensen werken die fulltime lobbyen voor de belangen van de universiteitsbestuurders? Hoeveel mensen zijn zich er eigenlijk van bewust dat een VSNU lobbyt voor de belangen van de besturen en dat die vaak niet parallel lopen met de belangen van docenten, studenten en onderzoekers? En wat kost dat allemaal, en kan dat geld niet beter naar het onderwijs?*

Oneigenlijke selectie

Nog een open deur die de afgelopen week werd open geschopt: instellingen in het hoger onderwijs mogen over het algemeen niet selecteren, maar zouden dit toch verkapt doen door het instellen van een numerus fixus. Tja. Vooral de universiteiten pleiten al jarenlang voor meer en strengere selectie. Instellingen voor hoger onderwijs hebben een uitstekende track record op het gebied van het beroerd naleven van regels die niet handig uitkomen. Of het nu gaat over het wegsturen van studenten, bindende studieadviezen, het tijdig informeren van de medezeggenschap, of nog vele andere zaken. Daarom vermoeden we dat ook bij deze rookpluim een vuurtje hoort.

Oneigenlijke selectie is al jarenlang schering en inslag. Bijvoorbeeld bij opleidingen die zo veel mogelijk de ‘moeilijke vakken’ als natuurkunde als selectie-eis stellen voor instromende scholieren, in de hoop er zo de besten uit te selecteren. Wat leidt tot absurdistische situaties waarbij je wel biologie kan gaan studeren zonder biologie in je vakkenpakket, zo lang je maar natuurkunde gehad hebt.

Net als in ons stuk van gister, is hier weer een betreurenswaardige rol voor onze minister van onderwijs. Mevrouw Bussemaker, die gelooft er niet zo veel van. Ze laat de Onderwijsinspectie wel een onderzoekje doen, maar zegt alvast tegen de Kamer dat er weinig aan de hand is.

We komen er niet uit: grenzeloze naïviteit, in combinatie met onkunde over de sector? Een minister die geen zin heeft in ‘gedoe met het veld’ en het haar oude bestuursvrindjes niet te moeilijk wil maken?, Of een minister die, wanneer dit kabinet eindelijk uit haar lijden is verlost, weer een nieuw baantje nodig heeft?

János en Lisa vragen zich af wat de volgende baan van minister Bussemaker wordt. Ze zijn benieuwd naar jullie ideeën daarover in de poll.

*Voor de zekerheid: de ‘BREAKING’ in de tussenkop was dus cynisch.