Altijd mooi, een beetje polemiek. De Jonge Democraten (JD) pleitten in de Volkskrant voor een leenstelsel voor studenten. Frank Hemmes reageerde in dezelfde krant (en heeft volkomen, totaal en 100% gelijk, maar dat terzijde). Vervolgens volgde nog een reactie op de site van de JD, en een Hemmesiaanse reactie (uitgebreid, gedegen en genuanceerd) op het persoonlijke blog van Frank… maar ho. Wacht. Even terug naar die reactie van de JD op hun eigen website.

Lieve Jonge Democraten, laat ik me direct tot jullie richten. Jullie schrijven:

“Hij [Frank] stelt dat juist kinderen van laaggeschoolde ouders dankzij de basisbeurs kunnen studeren. In de praktijk komen helaas maar weinig van deze jongeren op het hoger onderwijs terecht.  Als je deze groep echt wilt helpen…”

bla, bla, ander onderwerp. Sorry? Misschien is een onvermijdbare, hoge studieschuld wel één van de redenen waarom momenteel al zo weinig kinderen van laaggeschoolden in het hoger onderwijs terechtkomen? Ja, dat is een retorische vraag. En neen, de toegankelijkheid wordt niet bepaald groter als studeren 15.000 euro duurder wordt (uitgaande van uitwonende beurs).  Trouwens, sorry hoor, maar dit is toch geen discussie zo? Misschien werkt het in een debat, gewoon over een ander onderwerp beginnen… politici op tv komen er (helaas) vaak genoeg mee weg. Maar in een geschreven stuk valt het wel héél erg op.

“Hemmes had al berekend dat wanneer een student niet zuiniger gaat leven of (iets meer) gaat werken de studieschuld met circa 3.000 euro per jaar oploopt wanneer de basisbeurs wordt vervangen door het sociaal leenstelsel. Op een werkend leven van 40 jaar betekent dit een terugbetaling van 32€ per maand. Dit is niet onoverkomelijk.”

Wat een wonderlijke uitspraak. De afbetalingstermijn is natuurlijk geen 40 jaar, die is 15 en wordt 20. En dat is al vervelend genoeg voor mensen met een studieschuld, want hoe langer de afbetalingstermijn, hoe langer de rente oploopt. Ook zorgt de stapeling van schulden voor problemen: de gemiddelde schuld is al zo’n 15.000 euro. Tel daar nog 15.000 euro bij op, en de snelle rekenaar ziet dat een schuld van 30.000 euro heel gewoon wordt. Daar komen eventuele kosten voor de langstudeerboete en torenhoge extra collegegelden voor tweede studie en schakelprogramma nog bij. De rente die iemand dan betaalt bij DUO is minder dan bij de bank, maar ook niet misselijk (kan boven de 4% uitkomen). Als starter is dat behoorlijk fucked up, aangezien de goedbetaalde banen niet bepaald voor het oprapen liggen… bovendien wordt nogal eens vergeten dat niet elke afgestudeerde rijk wordt. Buiten de mensen die überhaupt niet aan de bak komen, zijn er ook grote groepen die studeren voor een modaal betalende baan in het onderwijs of de verpleging. Die krijgen echter  precies dezelfde hoge schuld. En misschien hebben jullie het gemist, maar een hypotheek kun je vergeten met een hoge studieschuld. Lullig als je door je campuscontract de straat op wordt geschopt door je studentenhuisvester, je jaren wachttijd mist om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning en de particuliere huurmarkt te duur voor je is. Oh, weten jullie trouwens wie met name die jongeren zijn die met dit soort enorme studieschulden en de daaruit voortvloeiende problemen te maken krijgen? Kijk nog eens naar de eerste alinea over KINDEREN VAN LAAGGESCHOOLDEN en denk er goed over na. Hint: het zijn niet de kinderen van de notaris en de bankier.

“Tot slot noemt hij het naïef om te denken dat het geld van de basisbeurs geïnvesteerd zou worden in onderwijs. Je kunt een euro maar één keer uitgeven. In tijden van crisis houdt het geld niet over. Voor een duurzame kenniseconomie is een extra investering in de kwaliteit van onderwijs nodig, en wat ons betreft kan dat zonder problemen bij de basisbeurs weggehaald worden. Dat is niet naïef. Dat is het leveren van een constructieve bijdrage”

Neen, dit is niet alleen naïef, dit is ook schattig, of dat zou het zijn als niet jaarlijks tienduizenden jongeren hier de dupe van zouden worden. Bij de huidige regering is geen enkele intentie om geld uit de stufi te halen om de onderwijskwaliteit te verhogen, de regering zoekt geld voor bezuinigingen. Als zelfs de jongerenafdeling van oppositiepartijen (de JD zijn helaas niet de enige) het signaal afgeven dat die stufi wel weg kan, nou, dan weet je het als regering: gratis geld. Dat betekent ook dat er straks geen stufi meer is om af te schaffen en in het onderwijs te investeren, mocht D66 in de toekomst nog aan de macht komen en dit (m.i. onzalige) idee willen uitvoeren. Op een politiek uiterst onhandig moment een voorstel doen, waardoor het in de toekomst nooit gerealiseerd zal kunnen worden, als dit niet naïef is… wat is het dan wel? Ow, wacht, ik weet het! Vervolgens over je zelf gaan roepen hoe constructief je bent, misschien…

János Betkó is al jarenlang afgestudeerd en heeft zijn studieschuld braaf afbetaald, maar is af en toe nog met stomheid geslagen door het fanatisme waarmee partijen en hun jongerenafdelingen er voor pleiten om talentvolle jongeren een schuld met vier nullen aan te naaien.

Tagged with:
 

16 Responses to Polemiek! Frank Hemmes versus de Jonge Democraten!

  1. Hwb says:

    Het meest opmerkelijke is nog dat Van Thiel bepleit (in het oorspronkelijke stuk, maar bijvoorbeeld ook in Radio 2’s Spijkers met koppen) dat studenten die geen schuld willen maar meer moeten gaan werken.
    Dat dat (hoogstwaarschijnlijk) ten koste gaat van een langstudeerdersboete (en dus meer werk om die te kunnen betalen) wordt daarbij voor het gemak verzwegen.

  2. Kerling says:

    Omdat ik zelf sinds kort lid ben van de JD, vind ik toch dat ik hier op moet reageren.
    Hoewel ik niet bij de opstelling van dit standpunt ben geweest, en derhalve mij er niet achter hoef te scharen, kan ik goed met Frank zijn punten vinden…. Maar daar komt wat bij, hoewel de basisbeurs weg is, is de aanvullende beurs nog present. Zolang deze maar verhoogd wordt met de afname van de basis beurs, en het toetsings inkomen verhoogd. Maakt dit geen verschil voor studenten met arme ouders. Daarmee wordt de basisbeurs, de gift van de regering, alleen afgeschaft voor de studenten met rijke ouders. Een sociaal leenstelsel is dus niet het einde van de wereld. Of hier simulatie om te gaan studeren mee weg valt, is inderdaad jammer. En of dit bespaarde geld inderdaad wordt geherinvesteert in het onderwijs… Is net zo geloofwaardig en effectief als het gebruik van de morning after condoom…

  3. Lisa says:

    @Kerling, maar hoe kom je erbij dat de afschaffing van de basisbeurs ten goede komt aan de aanvullende beurs?

  4. jasper vs says:

    Als dit al waar is maak je een kind met rijke ouders op deze manier erg afhankelijk.
    Je zal maar een klootzak van een pa hebben of uit een heel strak milieu komen. Dan zit je met een hoop gedoe als je enigszins betaalbaar wil studeren. Als je vind dat goed verdienende mensen teveel profiteren van de overheid dan zijn er posten die meer voor de hand liggen. Als je vind dat een rijke oudere recht heeft op AOW. waarom pak je dan hun kinderen en hoop je dat ze volledig bijspringen.

    Verder hulde voor de strijd. Ik kan melden dat DUO zelfs mensen met overduidelijk minder dan minimum loon vraagt om hun studieschuld met een paar honderd euro terug te brengen. En dan ondertussen op je website verkopen dat je mensen met weinig financiele middelen niet wil pakken.

  5. Marcel says:

    @Lisa, Kerling zegt niet dat dat ergens beweerd wordt (althans dat denk ik), hij/zij stelt het voor. Wat nu als?
    Ik vind het commentaar van Jasper dan nogal makkelijk, dat je een kind van rijke ouders daarvan afhankelijk maakt. Ook in het huidige stelsel heb je studenten die meer of minder afhankelijk van hun ouders zijn, vaak komt dat tot stand door zowel de ouders als de student. Dat gaat niet veranderen. Je kunt geen stufi-stelsel bedenken waarmee je rijke ouders verhindert geld aan hun kinderen te geven. Je kunt het ze natuurlijk gewoon afpakken, dat noemen we belasting, maar dat schijnt niet populair te zijn.

    Ik ben ook voor ouderonafhankelijkheid, en in mijn ogen bereik je dat door een student een beurs te geven, ongeacht het inkomen van zijn ouders.

  6. Lisa says:

    @Marcel, Klopt, maar het stukje ‘Zolang… wereld’ impliceert dat de JD best een punt heeft en daarom ben ik benieuwd of het ook ergens in de plannen staat.

    Ouderonafhankelijkheid is een lastig punt, ook omdat het een rol speelt in de beeldvorming en er in mijn ogen een grote kloof ontstaat tussen degenen met ouders die veel en weinig verdienen. Niet in de dagelijkse omgang, maar wel in de manier waarop men kijkt naar het stelsel.

    Ik ben al langer van plan om een stukje te tikken over studetax, een model dat tot enkele jaren geleden wel een mogelijk alternatief leek, of in ieder geval een interessante wending gaf aan de discussie. Zal ik binnenkort eens aan beginnen.

  7. […] Polemiek! Frank Hemmes versus de Jonge Democraten! […]

  8. jasper vs says:

    Marcel, Het is mij niet helemaal duidelijk of je het nou wel of niet met me eens bent. Verder is een beetje afhankelijkheid, wat anders. Momenteeel is het voor een student inderdaad lastig om het zonder aanvullende beurs of iets van de ouders te bolwerken. In het systeem wat voor ligt wordt het een heel ander verhaal. EEn student zonder aanvullende beurs moet dan een grote schuld opbouwen, hard werken in een bijbaantje of ´´bedelen´bij zijn ouders.

  9. Bram says:

    leuke discussie. Met een paar dingen ben ik het niet eens:

    “En dat is al vervelend genoeg voor mensen met een studieschuld, want
    hoe langer de afbetalingstermijn, hoe langer de rente oploopt.”

    Dit is een beetje een onzin argument. Er is geen bezwaar tegen een versnelde aflossing maar indien de lener zijn terugbetaling anders wil inrichten dan kan dat. Een langere looptijd is dus gunstig voor de studentenlener.

    Een betaling van 32 euro per maand levert over 40 jaar inderdaad ca. 15.000 euro op. Het is inderdaad vreemd dat er geen rekening wordt gehouden met rente in een discussie over lenen. Wel is het belangrijk dat ook de geschatte toekomstige inflatie wordt meegenomen. Op de rentes die ik van DUO heb gezien is dit een hele sterke temperende factor. Het zou kunnen zijn dat als de gemiddelde gerekende rente van DUO laag ligt (ca 2-2.5%) dat deze tegen elkaar wegvallen.

    “En misschien hebben jullie het gemist, maar een hypotheek kun je
    vergeten met een hoge studieschuld.”

    Vreemd dat je zo scherp pleit voor het niet nemen van een lening om
    te investeren in een studie maar vervolgens het moeilijker kunnen afsluiten van een andere lening vervolgens als nadeel in je betoog opneemt 🙂

    daarbij wil ik opmerken dat het aflossen van de Duo lening om gemiddeld zwaarder wegende hypotheek lening te kunnen afsluiten eigenlijk de omgekeerde wereld is.

    Tot slot vind ik je een beetje doordraven in het schetsen van een doemscenario:
    “Lullig als je door je campuscontract de straat op wordt geschopt door je studentenhuisvester, je jaren wachttijd mist om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning en de particuliere huurmarkt te duur voor je is.”

    Mocht het zo zijn dat grote groepen afgestudeerden in deze situatie komen dan heeft dat een onvermijdelijk remmend effect op de huizenprijzen wat ze vervolgens weer binnen bereik brengt van de toekomstige starter. Maar eigenlijk zouden de huizenprijzen buiten deze leen discussie moeten blijven.

  10. jasper vs says:

    “Wel is het belangrijk dat ook de geschatte toekomstige inflatie wordt meegenomen. Op de rentes die ik van DUO heb gezien is dit een hele sterke temperende factor. Het zou kunnen zijn dat als de gemiddelde gerekende rente van DUO laag ligt (ca 2-2.5%) dat deze tegen elkaar wegvallen.”

    2,5 %? op een risicodragende lening? Hoe aardig denk je dat men is bij de overheid?


    Vreemd dat je zo scherp pleit voor het niet nemen van een lening om
    te investeren in een studie maar vervolgens het moeilijker kunnen afsluiten van een andere lening vervolgens als nadeel in je betoog opneemt ”
    Het idee van een hypotheek is dat een werknemer mobiel hoort te zijn. Kijk eens naar een studie op de management faculteit of geneeskunde of leraar. Denk je dat die allemaal in Nijmgen kunnen werken? Denk je dat ze een sociale woning kunnen krijgen elders? Het kunnen dragen van aardige woonlasten is een hele normale verwachting.

    “daarbij wil ik opmerken dat het aflossen van de Duo lening om gemiddeld zwaarder wegende hypotheek lening te kunnen afsluiten eigenlijk de omgekeerde wereld is. ”
    Vertel jij dat even aan duo als zij een aflos eis neerleggen. sry ik heb net een duur huis gekocht los even niet af tijdens mijn eerste baan.

    ” Mocht het zo zijn dat grote groepen afgestudeerden in deze situatie komen dan heeft dat een onvermijdelijk remmend effect op de huizenprijzen wat ze vervolgens weer binnen bereik brengt van de toekomstige starter. Maar eigenlijk zouden de huizenprijzen buiten deze leen discussie moeten blijven”
    toekomstige Studenten bepalen niet op hun eentje de huizen prijzen. En ja iedereen ouder dan 25 en die 1 jaar is afgestudeerd wordt zonder pardon op straaat gemieterd door de SSHN. OF ze moeten dit net een paar maanden veranderd hebben. Geloof me het is mij gebeurt, waardoor ik 1 maand op een particulier kamertje heb gezeten. En de wachtlijst in Nijmegen voor een doorsnee sociale woning was destijds tegen de 8 jaar en ik heb niet gehoord dat die is verkort.

    En dan had ik geluk dat ik op mijn 26ste nog aan mijn 2e master bezig was en dus een jaar of 2 wachttijd op kon bouwen. Iedereen die zich niet rond de start van zijn studie direct bij entree meldt loopt dit risico. En nee Entree heeft geen beleid voor uitzonderingen op dit punt. Die heben het druk genoeg om hun eigen scheidende gezinnen onder te brengen.

  11. Janos says:

    @Bram: oef… om goed antwoord te geven op je stellingen ga ik een redelijk technisch verhaal moeten houden. In algemene zin sluit ik me aan bij Jasper: hij gaat in zijn betoog uit van Nijmegen, maar wat hij zegt geldt volgens mij ook in meer algemene zin.

    Even puntsgewijs.

    1) “Er is geen bezwaar tegen een versnelde aflossing maar indien de lener zijn terugbetaling anders wil inrichten dan kan dat. Een langere looptijd is dus gunstig voor de studentenlener. ”

    Deels heb je gelijk, maar dat hangt er dus van af naar welke groep je kijkt:
    – Als je snel na je studie heel veel gaat verdienen: prachtig, keuzevrijheid! Je kan snel je lening aflossen, en je de rente besparen. Of, als je een huis gaat kopen, kun je kiezen liever je studieschuld te houden en je eigen geld te gebruiken voor het huis (omdat de hypotheekrente hoger is dan de rente op je stufi-lening).
    – Als je heel weinig geld gaat verdienen, maar niet zo weinig om alles kwijtgescholden te krijgen: dan ben je de lul. Je moet wel aflossen, maar kan het niet versneld doen. Je betaalt je helemaal scheel en lapt de volledige periode rente.
    – Als je direct na je studie werkeloos bent en enkele jaren niets verdient, ben je ook de lul. Niet alleen zit je werkeloos thuis, wat klote is, maar je lost niets af en je ziet je schuld elke maand hoger worden.
    Eigenlijk: keuzevrijheid is leuk, maar je krijgt ’em alleen als je succesvol bent en veel geld gaat verdienen. Geen onzinargument dus.

    Overigens ligt het rentepercentage, voor zover ik dat kon vinden (de DUO-site is er niet heel duidelijk over) ergens tussen de 1 en 4.3%… je kan er dus geluk of pech mee hebben.

    2) “Vreemd dat je zo scherp pleit voor het niet nemen van een lening om te investeren in een studie maar vervolgens het moeilijker kunnen afsluiten van een andere lening vervolgens als nadeel in je betoog opneemt” Mooie spin 🙂 Maar mijn betoog is natuurlijk niet dat je ‘geen studielening moet om te investeren”, maar mijn betoog is dat de overheid mensen niet moet dwingen om een lening af te sluiten (nou ja, naast mijn hoofdbetoog dat de JD een cursus ‘argumentatie en strategie’ nodig heeft). Ik doe namelijk de volgende constateringen “veel mensen zitten nu al met enorme schulden na hun studie”;
    “afschaffen van de stufi zorgt voor nog veel grotere schulden”
    “mensen die klaar zijn met studeren willen graag ergens wonen”
    “ergens gaan wonen wordt ernstig bemoeilijkt als je geen hypotheek kan krijgen doordat je een hoge studieschuld hebt”.
    De discussies over lenen voor je studie en lenen voor een huis raken elkaar op dit punt gewoon.

    3) je zegt dat ik een doemscenario schets en “Mocht het zo zijn dat grote groepen afgestudeerden in deze situatie komen dan heeft dat een onvermijdelijk remmend effect op de huizenprijzen wat ze vervolgens weer binnen bereik brengt van de toekomstige starter.”

    eh… volgens mij zijn al grote groepen afgestudeerden in deze situatie. In vrijwel alle grote steden wordt gewerkt met zgn. campuscontracten (die je dingen je studentenkamer te verlaten zodra je klaar bent), omdat er te weinig studentenwoningen zijn. Ik ken genoeg mensen die hier mee te maken hebben (of te maken hebben gehad). En ik weet niet of je de laatste tijd naar de huizenmarkt hebt gekeken, maar is dat niet een van de problemen die daar momenteel zijn: dat starters geen woning kunnen kopen? Tuurlijk, als de komende tien jaar het zo blijft, en de overheid zorgt dat starters nog een veel grotere schuld krijgen (door het afschaffen van de stufi), misschien dat de markt zichzelf dan corrigeert en dat over tien jaar de huizenprijzen veel lager zijn.

    Maar als je het niet erg vindt, kijk ik even wat de gevolgen NU zouden zijn van het afschaffen van de stufi: en dat is dat de komende jaren heel veel ex-studenten grandioos in de knel gaan komen, onder andere met woonruimte. En dat vind ik een valide argument (een van de zeer velen) om studenten niet verder op kosten te jagen.

    Maar, ere wie ere toekomt: ik vind je argumenten stukken sterker dan die van de JD 😉

  12. jasper vs says:

    Hm ik moet zeggen dat die rente een tikkeltje meevalt. Ik google zo ven en kom op 2 tot 4,5. Dat ligt niet heel ver boven de inflatie. Ik was niet volledig onbekend met die rente. Echter ik wist niet dat hij vermoelijke zo afhankelijk werd gestld van de markt. Wellicht net als de pensioenen. Dus opzich is de lening schappelijk. Al is er natuurlijk geen enkele garantie dat de overheid de komende jaren ook de gunstige rekenrente hanteert.
    Doet ook niet zo gek veel voor aan de wenselijkheid. Want als student is lenen straks geen keuze, maar een intentie van het beleid. Waarmee je jongeren nog meer afhankelijk maakt.

  13. Ilse says:

    Ik volg de discussies over het afschaffen van de basisbeurs vrij nauwgezet en deel tot nog toe vooral de mening van de mensen van vrij zinnig. Wel valt me in al die discussies iets op: regelmatig worden studenten uit minder welvarende gezinnen aangehaald, gezinnen waarvan de ouders vaak ook lager geschoold zijn. Om even deze definitie te verhelderen vermoed ik dat er met lager geschoold alle geschoolden met een MBO of lager bedoeld worden? Wat deze groep en hun kinderen betreft heb ik twee dingen die ik even in de discussie wil mengen.

    – Een korte zoektocht op de site van de DUO leert mij dat de basisbeurs niet alleen voor HBO en WO studenten moet worden afgeschaft, maar ook voor het MBO. Dus niet enkel de ‘studenten’ -want dat schijn je alleen te zijn als je op het HO zit- worden hier afhankelijk van ofwel een dure lening, ofwel pap & mams gulle geverij, maar ook de jongeren die op het MBO zitten.

    – Er werd al terecht opgemerkt dat niet iedere student in staat zal zijn een schuld af te lossen, omdat niet iedereen dokter of advocaat wordt, maar er ook enorm veel HO studies zijn zoals verpleegkunde en lerarenopleiding waarmee je een modaal inkomen verdient. Hoe zit dit dan met de leerlingen van het MBO? Die hoeven al helemaal niet te rekenen op een hoog salaris. Ook het doorstromen naar het HBO wordt hen op deze manier praktisch onmogelijk gemaakt, evenals de wat tragere doorzetters die niet zelden beginnen op een MBO niveau 2 of 3, en van daaruit hun talenten genoeg weten te benutten door telkens na afronding van dat niveau weten op te klimmen tot niveau 4. Dat wordt volkomen onbetaalbaar op deze manier.

    De enige voordelen van de MBO leerlingen ten opzichte van HO studenten is dat ze meestal thuis blijven wonen (geen kamerhuur en lagere leefkosten!), hun studies korter duren (ténzij ze dus willen opklimmen in niveau), en ze, mits ze op niveau 3 BBL gaan leren, ze vaak al tijdens hun opleiding een salaris krijgen van hun stagewerkgever. Dit zijn allemaal echter geen verlichtingen die opwegen tegen de afschaffing van de basisbeurs voor MBO’ers.

    Waarom zouden we deze jongeren uitsluiten van de discussie? Zij krijgen net zo goed met de maatregelen te maken, en hun praktische hoofd en handen zijn wel cruciaal om de maatschappij op dit niveau draaiende te houden. Zij scheppen de randvoorwaarden voor kennisvergaring en -verdieping in de hoger opgeleide contreien van de samenleving, zonder hen kan dit niet bestaan, want wie zorg er dan dat je huis (ver)bouwd en brood gebakken wordt? Of is het zo dat er simpelweg teveel hoogopgeleiden met weinig kennis over het MBO op Vrijzinnig rondhangen? In dat laatste geval draag ik hier graag bij aan de kennis over het MBO, als kind van wat hier ‘lager opgeleide ouders’ genoemd wordt. Een uitdrukking die ik maar al te graag tussen aanhalingstekens wil houden.

  14. Janoz says:

    Ilse: scherp gezien. Veel schrijvers hier hebben roots in de studentenvakbonden, die deels universitair en deels in het hbo geworteld zijn. Van de mensen die werken is Lisa volgens mij de enige die in haar werk ook met het mbo te maken heeft. Dus ja, hier zit een lacune in onze kennis (of om voor me zelf te spreken: in ieder geval in mijn kennis), dus je bijdrage is meer dan welkom.

  15. Arno says:

    Schuldig: ik ben bang dat veel van de mensen hier zelfs HBO als lager opgeleid zien.. Maar de regering is toch alleen van plan de stufi voor de masterfase af te schaffen? Of is dat alweer veranderd? Of zijn de Jonge Democraten daar voor? Ondanks mijn belabberde kennis over het MBO, ben ik van mening dat er nog geen MBO-masters zijn.

  16. […] door de tweets van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS), afgelopen week. Het ging, zoals wel vaker hier op vrij-zinnig, over de studiefinanciering. Of beter gezegd het afschaffen […]

Leave a Reply to Lisa Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.