De lente is traditioneel het seizoen waarin de medezeggenschapsraden van hogescholen en universiteiten hun nieuwe bloemen oogsten. Het zijn bloemen, die vrijwel altijd een jaar – en niet zelden een burn-out – later uitgebloeid en van al hun krachten ontdaan hun hoofd buigen. Het leeuwendeel bereikt door koppige bestuurders en in beton gegoten stramienen niets. Wonderbaarlijk is het dan ook niet dat het steeds moeilijker is om kandidaten voor medezeggenschapsraden te vinden. Wie wil er nu een jaar lang tegen nee-schuddende bestuurders praten en vervolgens hoon over zich heen krijgen dat er zo weinig is bereikt?
Dat dacht waarschijnlijk ook het syndicaat voor medezeggenschappend Nederland: de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). Om de student-medezeggenschappers extra in het zonnetje te zetten zette men het middel in dat al zoveel jaren succesvol blijkt te zijn voor studenten: de ludieke actie. Vanaf heden reikt het vijfkoppige LSVb-bestuur zowel de Toffe Peer als – je verzint het niet – de Rotte Appel Award uit. De twee prijzen gaan naar de universiteit en de hogeschool die respectievelijk het best en het slechtst met de medezeggenschapsraad omgaan.
Iedere universiteit wordt beoordeeld door de eigen medezeggenschapsraad. Belangrijkste vraag is: hoe hebben de raadsleden de opstelling van het bestuur ervaren? Het heeft iets geks dat de eigen medezeggenschap de opstelling van de universiteit beoordeelt. Een raad vol onvoorbereide makke lammetjes zal nauwelijks een onvertogen woord spreken over zijn bestuur wanneer ze niets bereikt, terwijl een ambitieuze raad met wat kleine toezeggingen geen genoegen zal nemen.
Tilburg University won dit jaar de eerste Toffe Peer Award. Opmerkelijk nieuws in een week waarin het gonsde dat een medewerker van Univers, het blad van de Tilburgse universiteit, op het matje werd geroepen. Zij had een satirische tweet over collegevoorzitter Koen Becking geretweet. Dat is niet de bedoeling op een gemoedelijke Brabantse emancipatie-universiteit en dus werd ze door het universiteitsbestuur meerdere malen gemaand om de tweet te verwijderen. Het imago van de universiteit zou te zeer in gevaar zijn. De vermaningen passen volledig bij de autofeliciterende wijze – applausje voor jezelf – waarop de Toffe Peer Award werd binnengehaald.
Om daadwerkelijk een cultuur van inspraak te creëren is er meer nodig dan een rotte appel- en toffe peer-award. De enige manier waarop dat gaat lukken is een al dan niet door het ministerie ingezette cultuuromslag. Meer regelgeving, zoals de LSVb bepleit, zal er alleen maar voor zorgen dat bestuurders hun hakken iets verder op in het zand zullen zetten. En dat betekent nog meer verwijderde tweets en nog minder kandidaatmedezeggenschappers.
Dit artikel was eerder te lezen op FoliaWeb
Loading ...
Een paar dingen:
– ten eerste lijkt het geen actie van de LSVb te zijn, maar van LOF en SOM. Dat zijn stichtingen ter ondersteuning van de studentenmedezeggenschap, gelieerd aan de LSVb maar behoorlijk onafhankelijk.
– ik meen enig cynisme te proeven over ‘ludieke acties’. Dat kan, zoiets is heel makkelijk om te verpesten of om lullig en onprofessioneel over te komen. Maar laten we niet doen alsof er nooit een ludieke actie succesvol is geweest. Of alsof een paar kleine stichtingen die 1,0 fte ter beschikking hebben zo verschrikkelijke veel meer mogelijkheden hebben.
– eens dat er inderdaad iets af te dingen valt op de kwaliteit van zo’n ‘zelfbeoordeling’. Dat heb je ook bij studentenenquêtes: is zo’n universiteit echt zo goed, of zitten er allemaal bralapen zonder kritisch vermogen die zichzelf geweldig vinden? Then again, ik weet zo 123 geen andere of betere manier om inzicht te krijgen in hoe een bestuur omgaat met de medezeggenschap.
– de laatste alinea gaat het m.i. helemaal mis. Daar wordt heel even op de inhoud ingegaan, en wordt snel geroepen dat de LSVb het helemaal mis heeft, want ‘die vinden dat er meer regels moeten komen en dat er een cultuurverandering moet komen’. Tja. Dat is het riedeltje dat al minstens zes jaar (en ik vermoed veel langer) wordt afgedraaid door onderwijsbestuurders en het ministerie van OCW (goh, momenteel geleid door een voormalig onderwijsbestuurder). Dat is namelijk een heel makkelijke manier om niets te hoeven veranderen. Een ‘cultuurverandering’ is sowieso een proces van jaren, is niet goed meetbaar, lekker vaag.
Problemen ontstaan wanneer een bestuur structureel geen zin heeft in de medezeggenschap, haar niet goed informeert, niet goed luistert, niet betrekt bij beslissingen en adviezen in de wind slaat. Op dat moment is er inderdaad een cultuurprobleem, namelijk in de bestuurscultuur. De enige manier om dat te doorbreken is met wetten en regels, waardoor de medezeggenschap een sterkere positie heeft en af kan dwingen dat er rekening met haar gehouden wordt. Als je in zo’n situatie gaat wachten tot er een cultuurverandering plaats vindt, terwijl het probleem aan de top zit, kun je wachten tot je een ons weegt.