Privacy is ons alles, meestal.

NRC.next heeft met een fraaie actie opnieuw aandacht gevestigd op ons totaal tekort aan (digitale) privacy. Met een redacteur die tracht niet gevonden te worden, wordt duidelijk gemaakt hoe ‘volgbaar’ we zijn. Dat zal in een komende editie van de krant van snel ontbijtend Nederland wel breed worden veroordeeld. Maar is het niet erg hypocriet hoe we ons over privacy uitlaten?

Soms bekruipt me in het privacy-debat het gevoel dat de deelnemers twee werelden kennen: De wereld van het verheven ideaal van ultieme privacy en de werkelijkheid waarin we zelf acteren en willens en wetens onze privacy openbaren. In die laatste duiken we op Twitter, Facebook en Pinterest en googelen we met alle cookiedeuren open op onze interesses, relaties, liefdes en antifa/stormfront-sites. En eens in de zoveel tijd blogt er dan weer iemand ‘dat we er zelf net zo hard aan meedoen’. Zo’n blogartikel is dit niet. Wél een onderzoek naar of we die twee werelden erkennen, en of ze onze mening over privacy in de weg staant.

Overheid vs. Bedrijfsleven

Een veelvoorkomende tweedeling die wordt gemaakt, is het vermeende verschil tussen overheden en bedrijven. Ik doe dat zelf ook graag. Ik zeg dan iets als: “Van Facebook weet ik zeker dat ze geld aan me willen verdienen en van overheden weet ik dat –Godwin invoegen– natuurlijk nooit.” Daarmee impliceer ik dan dat ik meen meer kunnen rekenen op bedrijven dan op overheden. VVD-kennissen zeggen iets als: “Als het om veiligheid gaat, mag een democratische overheid best in je privéleven duiken. Als je niks verkeerds hebt gedaan, dan vinden ze ook niks.”

Volgens mij is de denkfout die ik aldoor maak erin gelegen dat we een impliciete voorstelling maken van de privacyschender. Waarom niet op zoek naar waaróm privacy zou moeten bestaan? Als we dat al niet weten, heeft het ook weinig zin om te doen alsof overheden én bedrijven iets fout doen door het schenden ervan.

Persoonlijk zijn

Een opsomming van filosofen, dichters en denkers die theorieën hebben over persoonlijke vrijheden en de verhouding tot de staat zou best imposant zijn en bovendien impliceren dat ik ze allemaal gelezen heb. Dat is niet zo. Maar volgens mij is de volgende simplificatie voor velen acceptabel:
Je wil dat niemand iets weet over je, dat die persoon of instelling, met de hem beschikbare middelen, tegen je kan gebruiken.
Deze definitie laat goed zien waarom we veel praten over de ‘uitwerking’ van privacyinbreuken: pas als iemand iets kwaads doet, ervaren we de inbreuk, maar dan is het te laat..

Terug naar de oorspronkelijke vraag: Is het hypocriet dat we twitteren en facebooken, terwijl we tegelijk (nota bene op Twitter) strijd voeren tegen privacyinbreuk? Ik denk dat het antwoord simpel is: Doordat we de inschatting over de ‘kwade’ inzet van gegevens niet kunnen overzien, kunnen we alleen consequent concluderen dat er geen informatie mag worden bewaard die ons zou kunnen schaden, op plekken waarvan we de toekomst niet kunnen overzien.

Ik wens u een prettige hoofdbrekende dag toe in de afweging of dat uw vakantiefoto’s op Facebook zijn.