‘Als het rendement maar stijgt’
Van wie is de uitspraak in de titel van deze blog?
a) Steve McClaren, coach van FC Twente
b) Richard Severin Fuld Jr., voormalig voorzitter van CEO van Lehman Brothers
c) Jan-Kees de Jager, demissionair minister van Financiën
d) Bert van der Zwaan, rector Universiteit Utrecht
Is je antwoord a, b of c? Helaas, misschien zoekt InHolland nog een nieuwe lichting studenten.
Was het d? Dan mag je door naar de volgende ronde waarin je moet invullen waarom je graag aan de Universiteit Utrecht wilt gaan studeren en waarom je voor deze studie hebt gekozen. Vervolgens word je verplicht om een paar dagen mee te lopen op de faculteit en mag je aan een docent duidelijk maken dat je écht héél erg gemotiveerd bent om in de Domstad aan een studieverblijf te beginnen.
Wanneer het aan de Utrechtse rector magnificus Bert van der Zwaan ligt wordt dit binnenkort werkelijkheid en gaat zijn universiteit met een dergelijk toelatingsregime werken. Waarom? De rendementen moeten omhoog. Het is de zoveelste echo van het rendementsdenken in de universitaire wereld. Goed onderwijs lijkt te worden afgemeten aan het percentage van eerstejaars dat zich binnen vier jaar door de bachelor- en masterstudie worstelt. Verrassend is het niet dat de ene na de andere universiteit ingrijpende maatregelen presenteert om de cijfertjes er beter uit te laten zien. Niet alleen is het voor universiteitsbestuuders een belangrijke prestigekwestie, de komende jaren krijgen de ‘excellente’ instellingen bovendien een groter bot vanuit Den Haag toegeworpen.
Afgelopen maandag werd er een nieuw chapiter toegevoegd aan de universitaire rendementswedloop. Eerder introduceerde Erasmus Universiteit al een klassensysteem waarin studenten in hun eerste jaar alle studiepunten moeten behalen om een vervroegd einde aan hun Rotterdamse studie te vermijden. Nu zoekt de Universiteit Utrecht de grenzen van het verbod op selectie aan de poort op door op basis van dit stramien een zwaarwegend advies te geven. Rector Van der Zwaan stelt expliciet te hopen dat de mindere studenten Universiteit Utrecht links laten liggen.
Er is niets mis mee om te streven naar excellente instellingen. Sterker nog, ik kan me de geluksdansjes van de volgende staatssecretaris van hoger onderwijs al inbeelden wanneer het Nederlandse universiteiten lukt om zich omhoog te vechten op de befaamde universiteitsrankingen. Het volgende kabinet moet echter meer dan het vorige beseffen dat er in Nederland geen ruimte is voor 12 universiteiten die allen streven naar excellentie en die allen vergelijkbare maatregelen gaan nemen. De tienduizenden vwo-scholieren die niet met een 7,5 of hoger voor hun eindexamen slagen hebben we immers ook nodig om in de toekomst één van Europa’s grootste kenniseconomieën te blijven. In die gigantische groep zitten wellicht de Einsteins van deze wereld; ook hij kwam de eerste keer immers niet door de selectie aan de poort van Eidgenössische Technische Hochschule in Zürich. Wanneer hij op dat moment niet op een minder hoogaangeschreven universiteit terecht kon, was zijn talent wellicht verspild.
Hopelijk zijn er in hogeronderwijsland nog een aantal politici en bestuurders die inzien dat in deze tijden massaliteit geen vraag, maar een opdracht is. Zij zullen snappen dat elke excellentieslag tegelijkertijd uitsluiting van de massa veroorzaakt. Naast excellentiebudgetten moet vooral worden geïnvesteerd in het waarborgen van kwaliteit voor iedereen die zijn vwo heeft gehaald en in het hoger onderwijs wil investeren in zijn of haar toekomst. Dat worden er de komende jaren gelukkig alleen maar meer.
Bovenstaande blog van van Henk Strikkers verscheen eerder op Foliaweb. Henk is als @henkstrikkers te vinden op twitter.
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Inderdaad een erg matige stap, helaas wel een die vanuit de universiteit zelf goed te begrijpen is. De fout ligt hem meer in Den Haag, niet in Utrecht. Ook vreemd dat juist deze universiteit met deze stap komt: Utrecht staat juist bekend als mega-universiteit en lijkt daarmee kwantiteit boven kwaliteit te stellen. Of vindt men in Utrecht dat de universiteit nu te groot aan het worden is?
Interessant is ook de vraag wat nu eigenlijk die ‘excellente student’ of dat ‘excellente onderwijs’ is.
Das die student die al op het VWO goed scoort, die bij het begin exact weet wat die wil en die hierdoor lekker snel klaar is.
Dat staat toch keurig in het stuk Lisa…
…en die daarna totaal ongeschikt wordt bevonden door de academische wereld en vooral door het bedrijfsleven vanwege gebrek aan overzicht en breedte-ontwikkeling… logisch toch?
@Jasper en Arno, toch jammer dat er zelfs met jullie ditmaal geen fatsoenlijke discussie te voeren is 😉
Ik ben geen student meer serieuzere reacties kunnen wel eens op zich laten wachten doordeweeks
Ach, we doen het beter dan op FoliaWeb: “Er zijn geen reacties” 😉
@Lisa: inderdaad, domme maatregelen die zo evident dom zijn vragen om zo’n reactie.. Maar wat ik wel serieus meen, is dat de fout in dezen niet bij de UU ligt, maar bij de beleidsmakers. De UU probeert de eigen positie veilig te stellen, en hebben daarin te maken met de grillen van de wetgever.
Ik vind het dus goed om dit aan de kaart te stellen, maar dan wel als uitwas gecreeerd door het beleid van Den Haag, niet als rare actie van de UU.
Verder ben ik inderdaad ook geen student meer (of is PhD-student wel student?), al lijkt dat me geen reden om geen mening te hebben over onderwijs of te gaan vinden dat studenten maar uitgemolken moeten worden.
Zoals vaste reaguurders hier vast weten, vind ik dat de student best wat meer gemotiveerd mag worden, zeker de stereotype luie corpsbal. Maar daarom mogen nog niet alle goedwillende studenten geslachtofferd worden.
Ook snap ik wel dat veranderende economische tijden ook voor studenten een nieuwe, minder luxe, situatie veroorzaken. Het zal allemaal wel wat minder moeten, maar dit lijkt me niet de beste manier om kosten te besparen.
Wat ik wel flauw vind is om elke maatregel af te schieten met als argument dat de ministers van nu wel zus en zoveel kregen en weet ik veel hoe lang hebben gestudeerd. De tijden zijn nu anders en de huidige ministers moeten het met het huidige budget doen. Dat dat in de jaren 70/80 anders was, dat doet nu niet echt meer ter zaken.
Doet het niet ter zake? Daarover kun je discussiëren. Ik ben met je eens dat het geen argument is om nooit ergens anders naar te kijken, maar de keuze om op onderwijs te bezuinigen is natuurlijk een zuiver politieke keuze. Zonder daarmee te willen zeggen wat men zou moeten doen zou men ook kunnen bezuinigen op zorg, aow of belastingvoordelen bij woningbezit.
Dat laatste is in deze discussie wat mij betreft een belangrijker argument dan misschien in eerste instantie het geval lijkt. Want de generatie vijftig-plussers die nu op onderwijs bezuinigt heeft niet alleen onze aardgasbel grotendeels ten gunste van zichzelf leeggetankt, huizenbezitters onder hen hebben dankzij de hypotheekrenteaftrek rendementen gehaald uit de waardestijging van hun woning waar topbeleggeres jaloers op zouden zijn.
Aangezien investeren/bezuinigen op onderwijs of studentenvoorzieningen een politieke keuze is zou men evengoed kunnen redeneren dat de hypotheekrenteaftrek (die de huidige studenten overigens een flinke drempel op de woningmarkt opwerpen) voor iedereen die er opgeteld al meer dan 20 jaar profijt van heeft gehad versneld wordt afgebouwd. Ik noem maar een voorbeeld.
Long story short: men zou kunnen oordelen dat een bepaalde generatie (maar uiteraard niet iedereen daarbinnen) zich al een tijd verrijkt op een wijze waarop de volgende generatie dat nooit meer zal kunnen doen. Dat zou best een argument kunnen zijn om zaken op een andere wijze te benaderen.
Daar ben ik het ook helemaal niet mee oneens. Ik vind bezuinigen op onderwijs onzinnig en een druppel op de gloeiende plaat. De HR-rente is een wat grotere druppel. Zorg: daar gaat elk jaar extreem veel meer geld heen en daar moet dus wat aan gedaan worden.
Ik ageer hier vooral tegen het veelgehoorde ‘argument’ ‘ja maar die en die heeft wel 8 jaar gestudeerd, die mag hier niks over zeggen’. Dat vind ik geen argument, dat vind ik jaloezie.
‘Jaloezie-argument’ lijkt het me sowieso niet aan de orde hier op vrij-zinnig, van de schrijvers en reageerders waar ik het van weet heeft vrijwel iedereen zo’n 8 jaar gestudeerd 😉
On a more serious note: ik heb niet het idee dat ‘rutte heeft 7 jaar gestudeerd’ en ‘maxime heeft 11 jaar gestudeerd’ (beide geschiedenis, dus volkomen terecht overigens, dat kost gewoon veel tijd en geschiedkundige kennis moet rijpen) ooit het argument zijn geweest tegen de langstudeerboete of wat voor maatregel dan ook. Daar zijn 100 andere, goede argumenten voor, ik zal ze niet gaan herhalen. Idem voor discussies over selectie, studieduur, BSA, rendementen.
Die vergelijking met hoe lang ministers hebben gestudeerd is volgens mij niet meer dan:
1) een aanduiding van de ongelijkheid tussen generaties
2) een illustratie dat de maatregelen gericht zijn op het soort ‘eeuwige student’ dat 20 en 30 jaar geleden misschien bestond, maar ondertussen nauwelijks meer
3) een jij-bak als de overheid zich bedient van het frame van ‘luie, bierdrinkende student die best wat harder mag werken’
4) een indicatie dat nevenactiviteiten of andere zaken die voor uitloop zorgen ook een positief effect kunnen hebben op de loopbaan van een individu. Althans, vanuit de gedachte dat ministers toch tenminste *iets* van hun leven gemaakt hebben… 😉
Het lijkt me zeker goed om het hoger onderwijs uitdagender te maken, maar de verantwoordelijkheid dient bij studenten zelf te liggen. Laten we bijvoorbeeld beginnen met iedere EC weer echt te laten staan voor 28 aantal studie-uren. Bij te veel vakken is dat niet het geval. Studenten die deze uren er niet in kunnen of willen steken, zouden geen genadezesje moeten krijgen, maar een onvoldoende. Degenen die telkens met een onvoldoende geconfronteerd worden hebben dan twee keuzes: harder werken of stoppen. Ik vind echter wel dat ze hier zelf verantwoordelijk voor zijn, niet dat de instelling de keuze voor hen moet maken.