Mark Rutte gebruikte de “meest complexe verkiezingsuitslag in dertig jaar” om zichzelf in een regeer-constructie met ex-partijgenoot Wilders te rommelen.  De verkiezingsuitslag na 12 september zal echter nauwelijks eenvoudiger zijn. Een samenwerking van vier, of misschien wel vijf partijen in een nieuw kabinet is niet onwaarschijnlijk. Het CDA heeft een pijnlijke les geleerd, en CDA voorman Sybrand Van Haersma Buma sluit een nieuwe samenwerking met de PVV gelukkig uit. Waarom doet de VVD niet hetzelfde met de SP, haar grootste tegenpool en politieke tegenstander in de peilingen? En omgekeerd?

Ondanks het laatste restje formele macht van de bestbetaalde gesubsidieerde theatergroep van Nederland, de Oranjes, functioneert het Nederlandse politieke systeem best aardig. Door de verscheidenheid aan partijen is er voor ieder wat wils. Dat dit meestal niet resulteert in een verkiezingsuitslag waar ik gelukkig van word staat daar los van.

Ons poldermodel levert misschien niet altijd de ideale daadkracht, maar het eeuwige compromis zorgt tegelijkertijd voor stabiliteit. Wanneer een populistische flapdrol als Wilders stijgt in de peilingen vormt dat niet zo’n bedreiging voor de hele natie als een Berlusconi die opnieuw een greep naar de macht doet – hoe gering zijn kansen daarop ook mogen zijn. De gemiddelde burger begrijpt uitstekend dat er binnen coalities compromissen worden gesloten. Partijen die zich tijdens verkiezingen tegen elkaar afzetten kunnen onder het juiste compromis vaak best samen tot een regeerakkoord komen, zolang de verhouding tussen geven en nemen voldoende is.

Een van de grootste tekortkomingen van het democratische functioneren van ons bestel zie ik in de gebrekkige transparantie. De meeste burgers zijn prima in staat te kiezen voor bepaalde idealen in het politieke debat, maar meningsvorming wordt niet bevorderd als de kiezer bewust dom wordt gehouden. Onderhandelingen achter gesloten deuren, breekpunten die direct worden gedumpt na het sluiten van de stembussen en een schizofrene premier die in de kamer moppert over Europa, maar in Brussel kordaat meepraat met het verhaal van de grote Europese jongens. Hoe kan de burger oordelen over politici wiens oordeel hij niet kent?

Open discussies door integere politici zijn een voorwaarde voor een gezonde democratie. Met standpunten zonder eerlijke motivatie is de democratie niet gebaat, en het debat moet met iedereen gevoerd kunnen worden. Maar openheid en eerlijkheid is niet alleen waardevol bij wat een partij wél wil, maar ook omtrent wat een partij níet wil.

Op lokaal niveau kunnen agenda’s dusdanig anders zijn dat daar andere afwegingen gemaakt kunnen worden, maar zowel de VVD als de SP zouden zichzelf volslagen ongeloofwaardig maken door samen in een kabinet te stappen. Tussen de hoeders van de economisch zwakkeren aan de ene kant en de lobby van villabezitters aan de andere kant, is iedere andere partij voor beiden een meer logische partner. Waarom niet simpelweg uitspreken dat samen regeren niet zal gebeuren?

GroenLinks en D66 zijn toekomstgerichte partijen die zich o.a. sterk maken voor emancipatie en vrijheden van burgers om hun eigen levensstijl te kiezen binnen de kaders van de wet. Een coalitie met de homofobe seksisten van de SGP die meer zin hebben in 1920 dan in 2020 lijkt me daarom ondenkbaar, evenals een samenwerking met de “één land één volk” monoculturalisten van de PVV. Evengoed zou de Partij voor de Dieren zich verre moeten houden van het CDA dat aan de touwtjes van de bio-industrie lobby hangt. De voorbeelden gelden overigens evengoed in omgekeerde richting.

Als een van deze partijen stelt “wij sluiten bij voorbaat geen enkele coalitiepartner uit”, dan zeggen zij werkelijk “wij houden u bij voorbaat liever van de domme”, maar reduceert daarmee kern van haar programma tot een toevallige combinatie van letters.

Tagged with:
 

14 Responses to Kunnen partijen elkaar s.v.p. fatsoenlijk uitsluiten?

  1. Janos says:

    Tja… niet om de monarchist uit te gaan hangen, ik vind dit “Ondanks het laatste restje formele macht van de bestbetaalde gesubsidieerde theatergroep van Nederland, de Oranjes, functioneert het Nederlandse politieke systeem best aardig” wel heel ironisch…

    Serieus, als ik kijk naar de afgelopen 10 jaar politiek, dan heb ik heel veel theater gezien, en stupiditeit, en gedraai, gelieg, gespin, geframe, zelfverheerlijking, ego’s, nare spelletjes et cetera, maar dan waren het toch echt niet de Oranjes die je daar verwijten over kan maken, maar onze gekozen volksvertegenwoordigers en bewindslieden, van vrijwel alle partijen. Alsof de Oranjes het probleem van onze democratie zouden zijn…

    Wat betreft het uitsluiten van partijen, zie ik 2 problemen in je stuk. Ten eerste beschrijf je de verschillende partijen niet neutraal, maar geef je een eigen interpretatie van een partij. Een VVD zal zichzelf niet zien als lobbyisten van villabezitters, de SGP zichzelf niet als homofobe seksisten en het CDA niet als Jan Klaassen en Katrijn van de poppenspelers van de bio-industrie. De karikaturen zijn leuk, maar maken de kloof tussen verschillende partijen groter dan dat hij in werkelijkheid is, of hoeft te zijn.

    Een CDA zou bijvoorbeeld prima moeten kunnen met een PvdD of GroenLinks, als de partij zich wat meer zou richten op een begrip als rentmeesterschap.

    Ten tweede is de politiek natuurlijk heel breed; D66 en SGP is theoretisch best mogelijk, wanneer ze issues over weigerambtenaren en kunnen laten rusten en op de rest van het beleid wel afspraken kunnen maken.

    En natuurlijk snapt de kiezer ook wel dat die kansen heel erg klein zijn op bovenstaande combinaties, maar daar hoeven partijen elkaar niet voor uit te sluiten. Sterker nog, in het huidige politieke landschap waarbij er best een kans is dat een regering van vijf of meer partijen gevormd moet worden, en waarin de formatie al lastig genoeg is, lijkt me dat niet direct in het landsbelang.

    • Met het eerste deel van je reactie kan ik het helaas niet anders dan eens zijn.

      Voor wat betreft het tweede deel is dat minder het geval. Je merkt terecht op dat het opiniestuk gekleurd is (pleonasme? 😉 ), maar dat neemt wat mij betreft de kern niet weg:

      Het huidige CDA heeft weinig op met rentmeesterschap. Sporadisch wel in woord, maar tot op heden zelden in daad. Hoezeer ik de partij daarbij ook alle succes misgun, zou het CDA als beschermengel van de veehouderij er alles aan moeten doen om de PvdD buiten de macht te houden. Een D66 dat in een coalitie stapt met de PVV of de SGP gaat daarmee volgens mij zodanig tegen haar principes in dat het onmogelijk goed te praten valt.

      Het argument dat het aantal mogelijke combinaties afneemt is volgens mij overtrokken. Natuurlijk gaat het aantal theoretische combinaties omlaag, maar het aantal werkelijk werkbare combinaties zal er nauwelijks onder lijden. Er moet altijd een gemeenschappelijke deler zijn onder coalitiepartijen, wat deze ook moge zijn. Extremen die in hun meest fundamentele doelen of beginselen elkaars negatieven zijn moeten daar gewoon eerlijk en open in zijn.

  2. klaas says:

    Geert “Wij zijn Israel” Wilders een monoculturalist?!

  3. jasper s says:

    SP versus VVD ben ik het helemaal mee eens. Europa, verdeling lasten bezuinigingen en de economische crisis zijn echt de hoofd thema´s voor de verkiezingen. Als die 2 samen gaan regeren dan is die stoelendans in december meer 1 grote toneelstuk.

    Voor de kleinere partijen ben ik niet met je eens. D66 en PvdD kunnen door mee te regeren een flinke stempel drukken in hervormingen.

    Volgens mij heeft D66 op seculier gebied de meeste doelen wel bereikt. De enige echte sprong is afschaffing publiek onderwijs, maar dat gaat toch niet gebeuren denk ik. Dus 4 jaar wapenstilstand met de SGP moet in Noodgevallen wel kunnen. Als ze dan wel de HRA en andere maatschappelijke economische punten erdoor krijgen hebben ze toch hun bestaansrecht weer krediet gegeven.

    PvdD is het andere uiterste. Die hebben juist nog zoveel te bereiken dat coalitie deelname hoe dan ook winst is. CDA heeft in het nieuwe programma geen dijk opgeworpen die ieder puntje pro natuur gelijk dwarsboomt. Dan moet je je bij de VVD denk ik meer zorgen maken. Ik denk dat CDA zaken als een betere eco-structuur verbinden van natuurgebieden meer diuurzame verhouding tussen landbouw en natuur wellicht best de ruimte wil geven. Zeker als ze daarmee hun Paars plus kunnen voorkomen en zelf in het centrum van de macht blijven. PvDD met zowel CDA als VVD lijkt me wel een no go area. Dan krijgen snelweg, bezuinigingen op groen en landbouwexport simpelweg teveel prioriteit. PvDD mag dan ook best uitspreken dat de linkse partijen meer te halen is voor dieren en groen dan op rechts.

  4. Herman says:

    Daar ben ik het helemaal mee eens. Echter, niet alleen de SP treft wat dit betreft blaam. GroenLinks zou als linkse partij evengoed gekonkelfoes met de VVD uit moeten sluiten. Zij heeft echter wel een akkoord gesloten met de VVD waarbij de allerzwaksten op de arbeidsmarkt opnieuw een mes in de rug gestoken krijgen en ook mensen die ziek zijn er bekaaid vanaf komen.

    Waar ik voorstander van zou zijn is een systeem zoals ze dat in sommige Europese landen met een stelsel van evenredige vertegenwoordiging kennen, waarbij partijen voor de verkiezingen blokken vormen. Een systeem waarbinnen CDA, VVD en PVV voor de verkiezingen duidelijk maken samen over rechts te willen en PVDA, GroenLinks en SP een links blok vormen. Met sociaal-economisch rechtse en cultureel linkse partijen als D66 of sociaal-economisch linkse en cultureel rechtse als ChristenUnie zou dan door beide een coalitie gesloten kunnen worden.

    Op die manier wordt helderheid verschaft aan de kiezer wat hij kan verwachten na de verkiezingen als hij ofwel op links ofwel op rechts stemt.

    Op dit moment is de situatie helaas zo dat veel mensen die op VVD hebben gestemd in de hoop Paars Plus te krijgen of mensen die GroenLinks hebben gestemd in hoop op links beleid kunnen krijgen wat ze per se niet hadden gewild. Dat is voor niemand goed. Niet voor de democratie en niet voor de kiezer.

    Dus inderdaad laat partijen eerlijk zijn over wie ze uitsluiten en ook eerlijk zijn over met wie ze graag zouden regeren. Dan weet iedereen voor de verkiezingen op wie te stemmen.

  5. Arno says:

    Jongens toch, eerst gaat het heel netjes over realistische en werkzame combinaties, en plotseling steken er alweer messen in ruggen van allerlei mensen en is de enig denkbare mogelijkheid een links (goed) blok of een rechts (evil) blok.

    Waarmee je VVD en CDA veroordeelt tot de PVV en aangezien links typisch geen meerderheid haalt is er dan niks meer mogelijk. Juist nu zullen onwaarschijnlijke en grote combinaties partijen nodig zijn, met veel compromissen om PVV (en SP) uit de regering te houden zodat ons land nog een beetje toekomst over houdt.

  6. jasper s says:

    Ik sluit me hier aan bij Arno als zowel GL als PvdA de VD uitsluiten dan vraag je in feiten om een periodieke bruine coalitie. Het electoraat schommelt immers tussen links en rechts. Wie profiteert e van die GL move? de PVV lijkt me. Daarbij gaat die perodieke 180 graden draai rechste maar ook linkse vormen van beleid continu onderuit trappen voordat het goed en wel tot bloei komt.
    Verder wil ik herman er op wijze dat voor het voorjaarsakkoord de werkende jongeren met minimaal inkomen via de huishoudtoets mochten opdraaien voor inwonende familie. Dat het speciaal onderwijs ernstig gekort werd en dat wellicht de wet loonslaaf zonder oog voor perspectief (wwnv)niet was stopgezet. GL moet waaakzaam zijn om niet te snel in zee te gaan met de VVD. Echter als men tegen een lichte prijs agenda punten kan verwezenlijken is het een optie.
    Al verdient samenwerking op links zeker de voorkeur ja. Als je een groene SP zoekt ben je echter op het verkeere adres.

  7. Arno says:

    Tja, wat de voorkeur geniet is natuurlijk zeer persoonlijk. Voor mij geniet de samenwerking over rechts de voorkeur, maar dan wel zonder de PVV. Helaas halen VVD, CDA en D66 gezamelijk geen meerderheid.

    Blijft wel dat het inderdaad prima is om met andere partijen samen te werken, al moet er dan wel een sterk regeerakkoord liggen. Ik denk persoonlijk dat de VVD best groen zou kunnen zijn, zonder CDA, en in samenwerking met bijvoorbeeld GL, al ligt het niet zo voor de hand. Er is weinig dat groen en rechts principieel uitsluit.

    Maar dat kan natuurlijk alleen als beide kanten rationeel erin staan. Dus bijvoorbeeld geen kolencentrales, maar wel 120/130 op snelwegen van 10 banen. Al wonen er nogal wat VVD-stemmers in de dorpen langs de A2: Maarssen, Breukelen en Vinkeveen. Zou dat toeval zijn?

  8. jasper s says:

    Volgens mij ligt er al een kamerbesluit dat we 130 mogen rijden waar de regels van milieu, geluid etc., dat toestaan.
    Volgens mij rijden we op bepaalde gebieden geen 130 omdat het geld kost om iets je eerder thuis te zijnen de regels te volgen

    Verder zijn het de gemeenten die afspraken hebben gemaakt over de maximum snelheid met het rijk. De gemeenteraden zijn democratisch gekozen. Dus prijs ik de gemeente dat ze van het rijk eisen dat die de afspraken nakomen.

    Lijkt me in een tijd van soberheid al meer dan genoeg geziek/gezeik op de vierkante extra kilometer die je harder mag rijden. Zou het van Groenlinks zeer legitiem vinden om kritisch te zijn over extra 130. Zeker omdat 130 over het algmeen slechter is voor het broeikas effect dan 110, het globaal brandstofprobleem meer accuut maakt en Nederland niet zo groot is als Duitsland. Reisafstand? In roemenie hebben ze niet eens overal autowegen en in Nederland ben je met 110 in een paar uur van Groningen in Nijmegen.
    Ik heb eerlijk gezegd bij die 130 rijdende groep het idee dat ze ook wel erg graag het gaspedaal eens even lekker hard intrappen en denken ach who the hell cares.

  9. Arno says:

    Klopt wat betreft die 130, echter is in het geval van de A2 een uitzondering gemaakt voor de omwonenden. Vandaag is nog gebleken dat een snelheidsverhoging in de avond en nacht geen enkel probleem is voor zowel geluid- als milieunormen: http://www.nu.nl/binnenland/2866417/geluidsoverlast-brede-a2-pas-bij-170-kilometer-per-uur.html

    Verder zijn gemaakte afspraken inderdaad belangrijk, maar ook niet eeuwig geldig en zeker niet wanneer er nieuwe omstandigheden zijn (nieuw onderzoek naar de gevolgen bijvoorbeeld).

    Zeker, GL mag als argument de broeikas aanvoeren, maar niet alle partijen zullen het daarmee eens zijn. Wat wij in Nederland op een stukje snelweg van 50 km doen, dat is ecth een druppel op een gloeiende plaat voor de mensen die uberhaupt geloven dat CO2 invloed heeft op het klimaat.

    Zeker, mensen die graag 130 rijden (inclusief mijzelf) doen dat niet vanwege de tijdwinst. Daarvoor rijden we in Duitsland gewoon 200. Dat scheelt echt als je naar Oostenrijk moet. Nee, het is gewoon fijn rijden, en leuk rijden. Echter, veel mensen vinden dat, en gezien ze zelf opdraaien voor de extra kosten (via de benzine + accijns) mag men dat wat mij betreft zelf weten. Je mag ook, ondanks dat ik het gevaarlijk vind, uit principe overal 100 rijden.

    Ik weet dat ik er een klimaatalarmist nooit mee zal overtuigen, maar ik vind het verschil in CO2 uitstoot te gering om onszelf dat stukje plezier te ontzeggen. Laten we kijken naar de echt grote factoren in CO2-uistoot, en niet naar een klein percentage op een kleine fractie die verkeersuitstoot (15%) in Nederland uitmaakt. Een kolencentrale vervangen door een mooie kerncentrale, dat zet pas zoden aan de dijk!

    • Hoewel ik best met een aantal punten van je betoog mee wil gaan blijf ik me erover verbazen hoe sceptisch je bent over antropogene klimaatverandering (dus de invloed van de mens, bijv. door uitstoot van CO2). Heb je bijvoorbeeld de KNAW brochure van afgelopen oktober over het onderwerp gelezen? Die vat vrij beknopt de belangrijkste wetenschappelijke conclusies en hypotheses genuanceerd samen: http://knaw.nl/Pages/DEF/31/608.html (klik op “PDF” onderaan).

  10. Arno says:

    Jammer, geen hap op mijn kerncentrale-knuppel-in-het-hoenderhok… Maar over de mens als oorzaak van de klimaatveranderingen: dat is omdat er net zo makkelijk een folder met onderzoek gepubliceerd kan worden waaruit het tegenovergestelde blijkt. Zonneactiviteit schijnt bijvoorbeeld een veel belangrijkere invloed te hebben dan ooit gedacht, net als de opname van CO2 door oceanen. Citaties heb ik nu niet bij de hand, maar zijn vast google-baar.
    Dat het klimaat verandert, daar is inderdaad geen discussie meer over mogelijk. Maar of dat door ons komt, dat waag ik nog steeds ernstig te betwijfelen.

    • Maar de KNAW gaat niet over 1 nacht ijs. In de brochure wordt de balans opgemaakt uit tal van onderzoeken die de afgelopen decennia over het onderwerp zijn gedaan. Dat zonneactiviteit *ook* invloed heeft op het klimaat maakt nog niet dat CO2 dat niet ook heeft. De oceanen absorberen ook veel CO2, ook daar gaan bijv. de recente IPCC rapporten zonder uitzondering op in. De bufferende werking van oceanen is overigens significant maar ook eindig. De snelle verzuring van oceanen door de toename van CO2 vormen overigens weer een bedreiging voor koraalriffen, dat is een andere gerelateerde discussie waar ook nog eens rekening mee dient te worden gehouden mbt de CO2-discussies.

      Zoals ook het KNAW stelt zijn de zaken complex, en lopen de prognoses van klimaatverandering dan ook uiteen tussen 1,1 (meest voorzichtig) en 6,4 (worst case) graden tussen 1990 en 2100.

      Ik wil vooral niemand aanmoedigen niet kritisch te zijn (toch ook een van de doelstellingen van deze blog ;)) vanuit alle kampen in de discussie, maar het totaalplaatje van de klimaat-materie is wel dusdanig complex (aantonen dat een broeikasgas-atmosfeer rond een dood en kaal hemellichaam voor opwarming zorgt is eenvoudig) dat onderzoeksresultaten van experts van pas komen. In tegenstelling tot wat “klimaat-sceptische” amateurblogs graag beweren is er onder wetenschappers toch echt een overgrote meerderheid die waarschuwt voor menselijke invloeden, nog los van wat dan de beste manier zou zijn om deze te beperken of ermee om te gaan.

      Het moge voor zich spreken dat ik persoonlijk ook veel liever zou constateren dat broeikasgassen geen probleem vormen. Helaas zou ik mezelf dan, op basis van alle artikelen die ik er tot op heden over las, voor de gek moeten houden.

    • jasper s says:

      Vraagstuk is niet of veranderingen in zonne invloed of broeikas gassen de grootste dterminant zijn. De vraag is welke invloed heeft ons gedrag. Dat de zon een oorzakelijke factor is zegt vrij weinig over andere oorzaken. Wat betreft die 130. Zoals gezegd die verandering is al doorgevoerd. JE mag al 130 waar dit volgens de regels is. Als GL een coalitie instapt dan hoort zij juist op het groene vlak te score. Dus dan vraag je aan de VVD om niet de de prioriteit te leggen bij het boeken van winst op de weg. De VVD heeft net een belangrijke stap bij 130 KM per uur gezet en kan nog zat andere plekken om goede sier te maken.
      Dan zou het klunzig van Groenlinks zijn om als halfslachtige groene partij de coalitie in te stappen waarin je de zaken op bepaalde terreinen erger maakt dan ze al zijn.Dan slokt de PvDD nogmeer zetels op op die flank.

Leave a Reply to jasper s Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.