Foute keuzes
Foute keuze
Mijn naam is Auke Siebe Dirk
Ik ben vernoemd naar mijn oudoom Dirk Siebe
Een jongen die een verkeerde keuze heeft gemaaktKoos voor een verkeerd leger
Met verkeerde idealen
Vluchtte voor de armoede
Hoopte op een beter levenGeen weg meer terug
Als een keuze is gemaakt
Alleen een weg vooruit
Die hij niet ontlopen kanVechtend tegen Russen
Angst om zelf dood te gaan
Denkend aan thuis
Waar Dirk z’n toekomst nog beginnen moet
Zijn moeder is verscheurd door de oorlog
Mama van elf kinderen, waarvan vier in het verzet zitten
En een vechtend aan het oostfront
Alle elf had ze even liefDirk Siebe kwam nooit meer thuis
Mijn naam is Auke Siebe Dirk
Ik ben vernoemd naar Dirk Siebe
Omdat ook Dirk Siebe niet vergeten mag worden.Auke (15)
Het Nederlands Auschwitz Comité dreigt met een boycot van de dodenherdenking op de Dam als de bovenstaande voordracht van de vijftienjarige Auke niet wordt teruggetrokken. Zo meldt het NRC.
Een betreurenswaardige opstelling. Natuurlijk is de kern begrijpelijk. De nazi’s zijn verantwoordelijk voor de verschrikkelijke oorlog en bij de slachtoffers van de oorlog denk je in de eerste plaats aan de onmiskenbare ‘onschuldige’ slachtoffers.
Toch kopen we met een rouw voorbestemd aan enkel de slachtoffers van de oorlog hen niet terug. Grofweg heeft de herdenking naar mijn mening drie functies:
- Nabestaanden krijgen een plaats om hun familie te herdenken en de mentale wonden die de oorlog heeft veroorzaakt en die zelfs zo’n 70 jaar na dato nog steeds bestaan te verzorgen. Families waarvan grootouders werden vermoord door de nazi’s dragen daarvan soms nog steeds diepe littekens
- Het verbindt mensen door een gedeelde opvatting te ventileren. Door als gemeenschap uit te dragen hoe verschrikkelijk de oorlog en het nazisme waren, verbinden we ons door wat in onze harten leeft, van links tot rechts: voor nazisme is in Nederland geen plaats.
- Het herinnert ons aan de oorlog. Helaas zijn sommige theoretische situaties en gevaren zo complex dat zij voorbeelden vereisen om een benadering van de dramatiek te kunnen maken. Wie nooit meer oorlog wil zal de drama’s van gevoerde oorlogen moeten herinneren, slechts daaruit blijkt de ernst.
Het dappere gedicht van Auke hakt er bij mij in als een mokerslag. Op generlei wijze praat het gedicht nazisme goed. Wel benadrukt het hoe een oorlog een samenleving, nota bene zelfs een hecht gezin, uit elkaar scheurt.
Ook dit soort voorbeelden dragen bij om naast de andere belangrijke verhalen de oorlog met al haar impact te herdenken, om daarmee vooral het derde doel van de herdenking te bekrachtigen.
Ergens ben ik blij met de ophef die het Nederlands Auschwitz Comité veroorzaakt. Negatieve publiciteit is immers ook publiciteit. Het mooie gedicht doet daarmee nog meer wat een belangrijke taak van een gedicht kan zijn: het confronteert de lezer en zet aan tot nadenken.
Volgens mij zullen we tijdens de dodenherdenking de slachtoffers van de vervolging en de gesneuvelde verzetshelden onverminderd blijven herdenken en doet het comité er beter aan haar standpunt uiteindelijk te herzien.
De oorlog ontstond door een groep mensen die zich belangrijker vond dan anderen. Zullen we tijdens de herdenking aan de drama’s dan tenminste trachten elkaar niet te onderdrukken?
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Helaas is het Nationaal Comité tot een ander oordeel gekomen: http://www.nu.nl/binnenland/2796798/omstreden-gedicht-niet-dodenherdenking.html
Ik ben het simpelweg volledig met je eens. Mooi stuk.
Het is echt mooi:D ik wou dat het wel werd voorgedragen. Het is een andere kant van de oorlog. De kant die mensen proberen te vergeten. Dit gedicht leert ons weer dat niet alles zwart-wit is.
Eens en goed geschreven, Joep. Begrijpelijk dat dit gedicht voor enige beroering zorgt, maar daarin ligt ook de kracht. Het brengt nuance aan in een geschiedenis die dat begrijpelijkerwijs decennia lang niet kon verdragen. En die nuance is hard nodig. Het laat zien dat we allemaal in staat zijn om keuzes te maken, ook foute. Keuzes die niet altijd te herstellen zijn. We dragen allemaal verantwoordelijkheid, zijn allen potentiële slachtoffers én daders. Ook in het huidige Nederland, ook in het huidige Israël.
Ik dacht dat we tegenwoordig, sinds 1961, niet slechts de onschuldige slachtoffers van de 2e Wereldoorlog herdachten, maar dat ‘allen die zijn gesneuveld in gewapend sinds vanaf de 2e Wereldoorlog en daarna’, herdacht worden. Maar blijkbaar hun niet. Tikkeltje hypocriet.
Dat Hitler zelf niet herdacht wordt lijkt me logisch, maar dat een gewone jongen die de verkeerde keuze maakte niet herdacht mag worden gaat mij wel erg ver.
Aan de andere kant vraag ik me wel af of 4 Mei, 8 uur het moment is om dit toch gevoelige punt aan te kaarten.
@Jelle: Waarom dragen wij allemaal verantwoordelijkheid? Ik heb niks te maken met zo goed als alle conflicten in de wereld, en Israel-Palestina staat ook volledig buiten deze discussie.
Inderdaad Joep!
Zoals ik het begrijp getuigt het boycot van het Nederlands Auschwitz Comité van een behoorlijke wij/zij visie. Waarin “zij” de vijand zijn, die niet herdacht mogen worden. Met een dergelijk zwart/wit denken bevind je je op een glijdende schaal lijkt me.
Juist door polarisatie en demonisatie in de samenleving en wereld ontstaan oorlogen. Het is denk ik erg goed te onderkennen dat het achteraf makkelijker is goed en slecht te onderscheiden, maar dat dat lastig is als gewone burger ten tijde van onheil. (Treft alle Duitsers blaam?)
Ik denk dat aangezien Auke’s gedicht juist dat duidelijk maakt, het extreem jammer is – en van een gruwelijk gebrek aan inzicht getuigt – het te weren.
Ik ervaar de gedreigde boycot van het Nederlands Auschwitz Comité als een gijzeling van de herdenking.
Het gedicht van Auke is moedig, zijn verhaal is naar mijn mening ook een heel belangrijk onderdeel van onze oorlogsgeschiedenis. We mogen blij zijn dat jonge mensen zo betrokken willen reflecteren op onze geschiedenis.
Heel jammer dat het 4 en 5 mei comité is gezwicht voor deze agressieve aanpak van het NAC. Ik denk op 4 mei aan het gedicht van Auke.
Slaat helemaal nergens op dat hij dit gedicht niet mag worden verteld. Het geeft immers precies weer hoe iedereen over de/een oorlog denkt. Ikzelf vind dit gedicht prachtig! Ik hoop dat dit alsnog op 4 mei mag worden verteld.
Ik zal op 4 mei om 8 uur dit gedicht lezen en stil staan bij alle slachtoffers die blijkbaar niet herdacht mogen worden. De twijfel is er nog of mijn rechterhand gestrekt vooruit moet staan.
Waarom worden in deze discussie zoveel dingen door elkaar gehaald. Nee dingen zijn niet zwart wit, en nee er bestaat niet zoiets als goed en kwaad, en ja we moeten het in Nederland ook hebben over foute keuzes die gewone mensen hebben gemaakt. Maar waarom moet er tijdens de dodenherdenking om acht uur een gedicht worden voorgelezen waarin wordt gevraagd om stil te staan bij een gevallen SS-er???!!
@J: ‘Met een dergelijk zwart/wit denken bevind je je op een glijdende schaal lijkt me. Juist door polarisatie en demonisatie in de samenleving en wereld ontstaan oorlogen.’
Dit soort uitspraken zijn zo makkelijk. Natuurlijk moet je niet zwart wit denken, maar het lijkt me gezond om een onderscheid te maken tussen een slachtoffer dat zelf koos om bij de SS te gaan, en een onschuldig slachtoffer dat is gedeporteerd en vergast. Beide zijn slachtoffers, maar van een totaal andere categorie. Zwart wit denken is even gevaarlijk als alles gelijkschakelen.
Ik zeg niet dat je alles gelijk moet schalen. Ik zeg alleen dat het achteraf makkelijk oordelen is wat goed en fout was.
Ik moet zeggen dat ik me inmiddels ook redelijk in Arno’s woorden hieronder kan vinden. Vooral betreft het feit dat we de precieze achtergronden niet weten.
De SS heeft natuurlijk wel een – terecht – nare bijklank (meer dan bijv. de “gewone” Duitse soldaat). Je zegt dat hij “zelf koos om bij de SS te gaan”, waarmee je lijkt te insinueren “dan moet het wel een rotzak zijn geweest”. Misschien is dat inderdaad wel zo. Misschien was het een jonge jongen die ook niet wist waar hij precies aan begon en meedeed (Vluchtte voor de armoede // Hoopte op een beter leven // Geen weg meer terug // Als een keuze is gemaakt). Dan is het al veel meer een slachtoffer. Probleem is dus dat we dat niet weten.
Aangezien de SS is bestempeld als misdadige organisatie (aldus Wiki), moet ik zeggen dat ik ook niet meer weet of je zo’n gedicht tijdens de herdenking moet oplezen. Desalniettemin roept het de vraag af of iedereen die lid was van de SS – e.a. dubieuze groeperingen – een slecht mens was of de verkeerde kant opgevaren in een storm.
Waar een klein groot in kan zijn; kleinburgelijk denken. Hebben we dan echt niets geleerd na al die jaren?
Pieter slaat de spijker op de kop door te zeggen dat het een gijzeling is van 4 mei!
Het is alsof ze Auke verantwoordelijk willen houden voor iets wat 70 jaar geleden is gebeurd. Hou op met de slachtoffer rol. Ja, wat is gebeurd is nooit goed te praten. Maar we kunnen het verleden niet veranderen. Niemand van ons weet waarom Dirk Siebe die keus heeft gemaakt alhoewel ik mij wel het een en ander kan voorstellen waarom. Ook Dirk was een slachtoffer van de oorlog. En dat is waar we stil bij moeten staan.
@Joep, ik vind je stuk goed geschreven alhoewel ik het niet met je eens bent dat Auke het nazisme goed probeert te praten. Meer de keuze van Dirk Siebe.
Dag Helen, dank voor je reactie. Ik heb in de tekst juist bedoeld dat Auke het nazisme op geen enkele manier goed probeert te praten. Daarover lijken we het dus eens.
Het is een gevoelig onderwerp, nog steeds na 70 jaar. Ik heb hier echt een dubbel gevoel over. Want ja, hij was ook slachtoffer. Maar nee, ik twijfel echt of 4 mei dan het moment hiervoor is. Hoewel de generatie die dit echt heeft meegemaakt langzaam verdwijnt, zijn ze er nog wel. Gister reageerde ik anders, maar na er een nacht over nagedacht te hebben ben ik niet meer zo zeker.
Voor ons jongeren is het denk ik makkelijker om die herdenking te veralgemeniseren tot een herdenking van alle slachtoffers. Dat is officieel ook de bedoeling, alle slachtoffers van gewapend geweld sinds de 2e wereldoorlog. Ikzelf heb er niet zoveel moeite mee om daar ook Duitse, of pro-Duitse slachtoffers bij te betrekken, maar ik weet dat m’n opa en oma zich zouden omdraaien in hun graf. Wellicht is het goed om te wachten tot hun generatie er helemaal niet meer is voordat we dergelijke oude, maar zeer diepe, wonden openreten.
Want hier rakel je wel oude discussies mee op. Heeft Dirk Siebe het echt niet geweten, hoe fout de Duitsers toen waren? Of hing hij echt de verkeerde idealen aan? En als dat zo is, moeten we hem dan toch ook herdenken als slachtoffer? Ik ben in staat daar rationeel over te discussieren, maar de generatie van mijn grootouders niet.
Arno, wat sommige mensen vergeten is dat 22.000 jonge mannen vrijwillig lid zijn geworden van de Nederlandse tak van de waffen ss. Ze vochten onder de Nederlandse vlag aan het Oostfront. Op de propoganda posters werd weergegeven dat het was om de bolsjewieten tegen te houden. Mijn ouders hebben de oorlog meegemaakt en ik ben opgegroeid met de uitdrukking tijdens het avond eten; rustig eten, of staan de Russen soms voor de deur?
Ook de Russen deden dingen die het daglicht niet konden verdragen. Dus ja, waarschijnlijk wist hij wel dat de Duitsers ” foute” dingen deden maar dankzij de prpohanda waren de Russen nog ” fouter”
Ik ben opgevoed met het idee om te vergeven en elkander lief te hebben. Mijn ouders en groot ouders hebben heel veel leed ondervonden door de oorlog maar zijn er niet bitter van geworden, en dat is wat ze ons hebben geleerd. Haat kan je alleen maar bestrijden met liefde.
@Helen: ja ik weet dat er Nederlanders met volle overtuiging voor de Duitse zaak hebben gevochten. Dat zal in veel gevallen uit liefde voor het fascisme geweest zijn, en in veel andere gevallen uit angst voor het communisme. Er zullen echter ook Nederlanders voor de SS hebben gevochten omdat ze geen cent te makken hadden en geen idee hadden van de internationale politiek.
Punt is dat we geen idee hebben hoe die Dirk Siebe daarin stond, of hij echt niet wist van de misdaden van de Duitsers of dat hij het eigenlijk wel mooi vond.
In principe is iedereen vrij alle slachtoffers van elke oorlog te herdenken op 4 mei, maar of 8 uur op de nationale herdenking dan het moment is om een gevallen SS-er te herdenken…
Al zij die vinden dat ze niets te maken hebben met de zaak palestina hebben duidelijk geen normen en waarden dan egoïsme!