Als je bij de buurtsuper iets koopt, ben je vrij daarmee te doen wat je wil. Niemand hoeft je te vertellen dat je geen knolselderij in de lasagne moet doen omdat dat smerig is. Toch zijn niet alle producten/diensten op de markt even onschuldig. Waarom staan we leed aan de omgeving soms toe? Is het wel zo vanzelfsprekend dat deze rechten alleen maar begrensd worden door koopkracht?
Hoe komt het toch dat dierproeven en zeehondjes-neerknuppelen-voor-hun-pels op zoveel meer maatschappelijke weerstand stuiten dan “dieren-proeven”, oftewel, vlees-eten? Een makkelijke verklaring is dat de meeste Nederlanders vlees eten, terwijl we goed zonder zeehonden-bont kunnen en het testen van medicijnen een ver-van-ons-bed-show is. Het is makkelijk te ageren tegen wat je niet nodig denkt te hebben.
Belangrijk, maar niet alles. Een minstens zo belangrijk argument is dat vleesconsumptie cultureel geaccepteerd is. Ergens tussen de 1,9 en 3,5 miljoen jaar geleden, begonnen onze voorouders met het eten van vlees, en nagenoeg zonder uitzonderingen zijn ook wij opgegroeid met het idee dat vlees eten voedzaam en normaal is.
Echter, laten we ons eens voorstellen dat al onze voorouders herbivoren (zuivere planteneters) waren, en een kleine groep mensen zou vandaag beginnen met het doden van dieren voor consumptie. Het is een hele hypothetische situatie, maar ik ben er vrij zeker van dat de maatschappelijke weerstand groot zou zijn. Omdat we het altijd gedaan hebben is vleesconsumptie niet schokkend. Zelfs een vleeseter kan om dierenwelzijn geven. Waar de meeste Nederlanders het doden van dieren voor de lol afkeuren, wordt consumptie als een legitiem excuus gezien. Zo is de natuur.
Tot op zekere hoogte ga ik daar in mee. Wat mij betreft worden slechts twee bescheiden aanvullende voorwaarden toegevoegd. Ten eerste vind ik dat we moreel verplicht zijn erg goed te zorgen voor dieren waarvan we later consumeren. Ten tweede is niet iedere mate van consumptie even natuurlijk. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat mensen die niet of nauwelijks vlees eten gemiddeld enkele jaren ouder worden dan hun dagelijks vlees-etende collega’s. Dat hoeft niet te betekenen dat vlees per se ongezond is, maar de zware vleesconsumptie van veel westerlingen is dat wel. Deze mate is niet meer “natuurlijk”, maar ongezond en eerder ordinair.
Maar ons kapitalistische systeem stelt geen voorwaarden aan het gebruik van vlees. Als je het kunt betalen, mag je ermee doen wat je wil. Of iemand nou “verantwoord” 300 gram per week eet, of zich dagelijks met deze massa een jonge dood in eet, maakt niets uit. Nu gun ik iedereen de vrijheid zichzelf de dood in te eten, drinken, roken of snatsen, maar het doet afbreuk aan de legitimiteit van het doden van dieren. En het wordt zelfs erger dan dat. Grote fastfoodketens bakken op grote schaal hamburgers, om deze bij tegenvallende afname in de kliko te laten belanden.
Volgens mij zal ieder weldenkend mens redeneren dat een bio-industrie die produceert voor een kliko misdadige dierenmishandeling is, en hopelijk vinden we dat ook van overmatige vleesconsumptie. Maar dit systeem bestaat omdat het kan, omdat het aantrekkelijk is, en omdat het blijkbaar loont. Hoe voorkomen we onnatuurlijke dierenmishandeling als onze markt en onze welvaart het toestaan?
Vergelijkbaar is misschien de problematiek rond fossiele brandstoffen. Dat iemand op benzine naar zijn werk rijdt achten we anno 2011 veelal noodzakelijk en daarom geaccepteerd, maar is het even verdedigbaar om een veelvoud daarvan aan CO2 uit te stoten door een energieslurpende jacuzzi te verwarmen op grijze steenkool-stroom? Aan de ene kant willen we terecht een overheid die zich niet onnodig veel met ons bemoeit, aan de andere kant willen we waarschijnlijk extern leed minimaliseren, maar bepaalde vormen van bezwaarlijk gedrag uitzonderen. Kan men aan beide wensen tegemoetkomen? De mondiaal alsmaar stijgende welvaart zal de drempel niet opwerpen. Nieuw of uniek zijn gebruiksbeperkingen overigens niet, ook aan het gebruik van verdovende middelen (alcohol, tabak) en bijvoorbeeld voertuig-brandstoffen zijn voorwaarden verbonden. Volgens mij worden dergelijke dilemma’s heftige, maar noodzakelijke ethische vraagstukken van de 21e eeuw.
Afbeelding door David Monniaux assumed (based on copyright claims). [GFDL, CC-BY-SA-3.0 or CC BY-SA 2.0 fr], via Wikimedia Commons
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Tja, dit is gewoon vragen om een reactie, natuurlijk..
Waarom bont niet mag is me niet zo duidelijk en bont is met een opmars bezig, zeker in de mode. Dan gaat het wel om dierenleed-vrij bont. Dwz, nertsen die een fatsoenlijke leefomgeving hebben gehad, geen minihokjes. Maar als elke vorm van het doden van dieren om hun bont niet meer mag, dan is natuurlijk ook dit niet goed genoeg.
Verder, ga die mensen die protesteren of handtekeningen zetten tegen dierproeven maar eens vragen of ze dan ook afstand doen van hun recht op nieuw ontwikkelde middelen tegen bijvoorbeeld kanker. De tijd dat dierproeven gedaan werden om lipstick te testen ligt echt al ver achter ons. Zulk onderzoek krijgt al jaren geen proefdieren meer toegewezen.
Maar, als je echt vindt dat we geen nieuwe medicijnen tegen kanker, of op langere termijn tegen parkinson of alzheimer willen, dan kan je tegen dierproeven zijn. Dus: handtekening tegen dierproeven dan ook geen op dieren getest nieuw medicijn tegen kanker op latere leeftijd? Want niet testen op dieren is op z’n best nog heeeeel ver weg, welk weldenkend mens zou een experimenteel medicijn nemen dat niet is getest op dieren, maar op een paar kweekjes cellen?
Dierenleed is allemaal leuk en aardig, maar ik vind het gewoon niet zo belangrijk als andere mensen, en met mij heel veel mensen. Ik vind dat, excessen daargelaten, de Nederlandse vleesproductie typisch goed functioneert. Hoeveel luxe heeft een koe nodig? Het kan altijd ruimer, gezelliger enzo maar wat is het minimum? Ik denk dat de ruimte die de wet vereist voldoende is. Overtreders moeten gewoon bestraft worden en wellicht kunnen we wat doen aan de import van vlees uit landen waar men het wel erg bont maakt(sic) met dierenmishandeling.
Maar ik denk dat het voor de dierofielen nooit genoeg zal zijn. Als de eis van een m2 per varken naar 3 m2 per varken gaat, willen ze dat het naar 4 m2 gaat, met modderbak, uitloop en krabpaal bij wijze van spreke.
Mijn punt is dus: stel een minimaal niveau vast en hou het daarbij. Mensen mogen zelf weten of ze vlees eten of niet, ook elke dag 3x. Dat kan je niet verbieden en dat moeten we niet willen.
Dan als laatste: dat vegetariers ouder worden komt natuurlijk omdat dat mensen zijn die wel heeel bewust bezig zijn met wat ze eten en hoe gezond dat is. Natuurlijk worden die gemiddeld ietsje ouder dan een groep waarin alle mafketels zitten die erop los roken, drinken en vreten. Dat is geen enkel bewijs voor de ongezondheid van vlees. Er zijn ook allerlei onderzoeken waaruit blijkt dat de rol van (een minimale hoeveelheid per week) vlees essentieel is voor met name de ontwikkeling van hersenen bij jonge kinderen. (ga de link zo zoeken).
Dag Arno. Dank voor je reactie. Het stuk gaat me er niet om om bont of dierproeven ter discussie te stellen. Hoewel je in je reactie misschien al wel een aardig voorbeeld geeft waarom het bij dierproeven misschien beter geregeld is: het gebruik van dieren bij dierproeven is aan vrij strenge voorwaarden verbonden. Niet iedereen mag in Nederland zomaar even een aapje of een varken gebruiken voor ieder willekeurig experiment.
Ook is het stuk geen pleidooi voor vegetarisme, het neemt het zelfs op voor vlees-eters, en is dus ook geen pleidooi om vleesconsumptie te verbieden. Wel poogt het ons de spiegel voor te houden: waarom accepteren we grootschalig dierenleed voor consumptie? Ik probeer dat te beredeneren, en de vinger te leggen op waar de consequenties in de praktijk soms naar mijn mening spaak lopen met deze verdediging.
Iemand die er voor kiest geen vlees te eten zal zich in een aantal opzichten bewuster met zijn voeding bezig moeten houden. Maar er zijn (veel) meer artikelen te vinden die de negatieve effecten op de gezondheid van rood vlees en verzadigde vetzuren uit vlees benadrukken, dan dat er zijn die de rem op de ontwikkeling bij een vegetarisch dieet aantonen.
Tot slot heb je het over “dierofielen” voor wie het nooit goed is. Die uitspraak vind ik geen pas geven, vergeef me. Hoe in de intensieve veehouderij in Nederland veel dieren worden gehouden, is geen dierenleven waardig. Laten we beginnen met waardige minimumstandaard voor boerderijhuisdieren voordat we mensen die opkomen voor dierenrechten uitmaken voor zeikerds. Ik hoop me tezijnertijd bij jouw kamp te kunnen voegen, maar daar is de situatie helaas echt nog lang niet naar (of het nou om brandveiligheid in stallen, preventief antibioticagebruik, transport, leefruimte, buitenlicht/-lucht, preventieve mutilatie of ondergrond en natuurlijke omstandigheden gaat, het is enorm armoedig van A tot Z, ten gunste van de kostprijs van de consument die alleen iedentiek ogende pakjes in de schappen vindt).
https://www.partijvoordedieren.nl/recent/news/i/6026
Dit prachtige stuk proza wil ik graag aan de discussie toevoegen 🙂
Tjah, het hangt er natuurlijk vanaf hoe je dieren ziet. Als levende wezens die ook pijn en angst kennen, of als anoniemen ‘halffabrikaten’ die zo efficient mogelijk geproduceerd moeten worden. In het laatste geval is 10 vierkante centimeter per kip al snel teveel, in het eerste 3 vierkante meter wellicht te weinig.
Maar aangezien in onze consumptiemaatschappij alles een prijs heeft, maar niets waarde, vrees ik dat de ‘vrijheid’ van mensen om hun kiloknaller te kopen prevaleert over het welzijn van een dier.
Naja, met ‘dierofielen’ bedoel ik natuurlijk de extremisten, niet de standaard-vegetarier. Maar die zijn er zeker, mensen die in staat zijn over te gaan tot aanslagen op mensen, zelfs op kinderen van mensen die een pharmaceutisch bedrijf hebben. Ik verwacht niet dat zij ooit tevreden zullen zijn met de toestanden in de stallen. Zo erg zijn die niet meer tegenwoordig, al is het zeker geen luxe. Maar moet dat? Ik vind dus de huidige eisen voldoen als minimum-standaard.
Verder zie ik inderdaad vee (vee dus, geen huisdieren) als een beesten dat je een beetje fatsoenlijk moet behandelen, maar niet als een wat dommer broertje van de mens waar je vrienden mee moet worden. Een koe is een middel tot vlees en melk, geen halfmens. Hetzelfde geldt voor andere soorten vee, en daar zit ook meteen de ‘hypocrisie’. Een huisdier is wel een ‘vriendje’, en een koe niet. Vandaar dat sommigen wel een cavia-politie willen en toch kiloknallers eten.
Qua anti-bioticagebruik, dat is natuurlijk vooral erg omdat het een gevaar voor de mens oplevert. Daar moet dus zeker wat aan gedaan worden. En brandveiligheid, ja hoe erg is het als bij een brand een aantal varkens omkomt die morgen geslacht zouden zijn? Hetzelfde geldt voor ‘mutilatie’, bedoel je brandmerken? Of oorlabelen? Heeft zo’n beest een dag last van. En mag je dan een paard dat je berijdt ook niet meer de sporen geven of een bit indoen?
Volgens mij is de groep mensen die dierenwelzijn *wel* belangrijk vindt, maar extremistische acties verwerpt vele malen groter dan de groep extremisten. Mensen die overgaan tot bedreiging of zelfs erger verafschuw ik ook, dat weet je waarschijnlijk ook. Daar hoeven we dus niet over te discussieren. Dat is *OOK* hartstikke fout. Dat neemt niet weg dat ik de huidige leefomstandigheden in de intensieve veehouderij nog lang niet OK vind. Waar een melkkoe het over het algemeen nog redelijk heeft, wordt dat voor een vlees-rund al een stuk minder, om varkens en uiteindelijk kippen echt helemaal onderaan de welzijn-ladder te laten eindigen. Ik deel je opvatting “dat het allemaal wel best is zo” dus zeker niet.
Ik zie dat ik me heb vergist in de term “boerderijhuisdieren”, de formele term waar ik naar op zoek was (heb het nu natuurlijk even nagezocht) is “landbouwhuisdieren”. Daarmee wil ik niets zeggen over hoe de dieren te behandelen/knuffelen/etc., enkel de verzameling dieren beschrijven (zie bijv. http://www.infomil.nl/link-aim/besluit-landbouw-0 ). Van mij hoeven we ook geen “vrienden” met deze dieren te worden, en of we ze moeten zien als “dommere halfmensen” of niet vind ik een lastige discussie, dat hangt wat mij betreft een beetje van de implicaties af (wat ik er meer uitgebreid van vind kun je overigens hier lezen: http://jbos.eu/wp/?p=1183 ). Wel denk ik dat ontwikkelde zoogdieren net als mijn medemens pijn, stres en frustratie kunnen ervaren, en dat waar we daar verantwoordelijk voor zijn we dit tot in het redelijke moeten voorkomen.
Dat mensen beter voor hun eigen dieren zorgen dan voor “waar hun leverworst ooit uit bestond” kan ik me ook nog voorstellen. Wij zullen (om even een parallel te trekken) over het algemeen ook meer doen voor onze naasten dan voor een vreemde. Maar dierenpolitie is er niet om voor je eigen dieren op te komen, maar voor die van een ander die er *niet* goed mee omgaat (waar je twee keer dus persoonlijk geen emotionele band mee hebt). Dan lijkt het me vreemd om met twee maten te meten hoe er voor dieren dient te worden gezorgd en vind ik dit zeker hypocriet. Overigens geven PVV kamerleden tussen de regels ook door dat ze dat zelf ook vinden, maar het CDA beloofd hebben niets aan de mishandelingen in de veehouderij te doen.
Een varken dat “afbrandt” kan niet worden geserveerd, en net als de runderen die zijn geslacht voor de kliko-hamburgers van fast-food restaurants hebben zij voor niets geleden en zijn zij voor niets gestorven. Ook daar verzet ik me in deze blog tegen.
Met mutilatie denk ik niet per se aan oorlabelen, dat is (voor zover ik het kan overzien) nog tot daar aan toe. Wel denk ik aan bijvoorbeeld het afknippen of afbranden van snavels van kippen (omdat ze elkaar anders uit frustratie kapotpikken, iets dat overigens niet nodig is bij kippen die “diervriendelijker” gehouden worden).
Misschien is het dan in het vervolg zinvol om de mensen die meer ruimte voor een vleesvarken nastreven en mensen die aanslagen plegen niet op 1 hoop te gooien? Het strategisch inzetten van de term terrorisme om politieke tegenstanders zwart te maken wordt in bepaalde onvriendelijke landen al genoeg gedaan.
Dat gezegd hebbende, weer wat input voor de discussie. Waar voor mij, denk ik, een gevoelsmatige grens ligt is bij de instelling dat wij het recht hebben om dieren aan te doen wat wij willen, omdat we nou eenmaal sterker, beter, slimmer of machtiger zijn. Dat ons natuurlijk overwicht genoeg reden is om dieren op gruwelijke wijze te mogen onderwerpen en volledig naar ons behoeven te gebruiken. Het onderscheid tussen mens en dier is, naar mijn idee, helemaal niet zo duidelijk als het lijkt. Dieren en mensen zijn beiden nou eenmaal slechts georganiseerde verzamelingen cellen, om het oneerbiedig uit te drukken. Als macht het recht geeft op onderwerping van de zwakkere, waarom dan ophouden bij dieren? Dezelfde logica is uitstekend op mensen van toepassing. Met als extreme consequentie dat ik vanavond bij jou het huis in kan stappen met een geweer, je in een hok kan stoppen en organen voor transplantaties kan kweken. Voor mij ben jij dan immers niets meer dan een ‘middel’ om winst mee te maken.
Nou, dat kun je wel zeggen Frank, maar weet je wie ook vegetariër was?
Ik begreep overigens dat dat vooral was omdat hij nogal veel last had van flatulentie. Niet dat het verder overigens ook maar iets met de discussie te maken heeft 😉
Wat? Worden er koeien gebruikt voor de hamburgers van Mc Donald’s??
“Daar moet dus zeker wat aan gedaan worden. En brandveiligheid, ja hoe erg is het als bij een brand een aantal varkens omkomt die morgen geslacht zouden zijn?”
En ondertussen voeren mensen discussies over onverdoofd slachten. En verder zal ieder dier dat zo sterft in brand niet 1 op1 leiden tot minder consumptie dus ieder dier dat sterft zorgt voor een hoger deadcount.
“Dierenleed is allemaal leuk en aardig, maar ik vind het gewoon niet zo belangrijk als andere mensen, en met mij heel veel mensen. Ik vind dat, excessen daargelaten, de Nederlandse vleesproductie typisch goed functioneert. Hoeveel luxe heeft een koe nodig? Het kan altijd ruimer, gezelliger enzo maar wat is het minimum? Ik denk dat de ruimte die de wet vereist voldoende is. Overtreders moeten gewoon bestraft worden en wellicht kunnen we wat doen aan de import van vlees uit landen waar men het wel erg bont maakt(sic) met dierenmishandeling.”
Wat maakt het dan precies voldoende. Het is regelmatig een behoorlijk eind weg van de natuurlijke verhoudingen. Als je dat doet omdat vlees in enige mate een behoeften is dan kan je nog zoeken naar een balans. Echter je kan niet rechtvaardigen dat mensen onbeperkt vlees mogen consumeren of zelfs verspillen terwijl iedere winst daarin uiteindelijk gewoon ten goede komt van mensen.
Ikzelf heb ook grote moeite met de vleesconsumptie los te laten. Ondermeer omdat ik toch het idee heb dat mensen het niet voor niks zijn gaan eten. Iets dat ik zelf wel eens merk als ik geen vlees eet. Echter dat wil niet zeggen dat ik het maar koop als ik er zin in heb en alleen maar matig omdat mijn portemonee het vraagt.
“Maar, als je echt vindt dat we geen nieuwe medicijnen tegen kanker, of op langere termijn tegen parkinson of alzheimer willen, dan kan je tegen dierproeven zijn. Dus: handtekening tegen dierproeven dan ook geen op dieren getest nieuw medicijn tegen kanker op latere leeftijd? Want niet testen op dieren is op z’n best nog heeeeel ver weg, welk weldenkend mens zou een experimenteel medicijn nemen dat niet is getest op dieren, maar op een paar kweekjes cellen?”
Klopt daarin dient naar een balans gezocht te worden. Vraag is dan wel waar al die geneesmiddelen voor kleine kwaaltjes toch vandaan komen. En verder neem jij aan dat testen op mensen geen mogelijkheid is. Maar het is mij niet duidelijk of de grens kwa arbeidsmogelijkheden wordt opgezocht voor elke prijs. En daarnaast hebben we moordenaars in de bak zitten waartegen je een bepaalde vorm van leed makkelijker kan rechtvaardigen dan tegenover een onschuldig ratje. Zeker als je de grenzen onderling nu vergelijkt.