Tragedies achter de statistieken
Een onterecht aan Stalin toegekende uitspraak stelt dat de dood van één mens een tragedie is, die van miljoenen slechts statistiek. In omgekeerde volgorde is deze uitspraak probleemloos van toepassing op het Nederlandse immigratiebeleid. Zolang het over duizenden gaat is het statistiek, maar bij nadere inspectie zijn de individuele gevallen tragedies.
De nieuwste tragedie is die van Mauro Manuel, onlangs door minister Leers veroordeeld tot uitzetting naar Angola. Dit is de uitwerking van het Nederlandse immigratiebeleid: het wegrukken van kinderen uit hun bekende en veilige omgeving, om ze vervolgens te deporteren naar ontwikkelingslanden waar ze taal noch mensen kennen. Een mensenleven wordt hier voor een tweede keer verwoest. We zullen de motieven waarmee de ouders van Mauro hem op het vliegtuig naar Nederland zetten waarschijnlijk nooit kennen. Maar de invloed van ons besluit op een mensenleven verdient het dat we onze eigen motieven grondig onderzoeken.
Want waarom moet Mauro nu weg? Volgens Leers had Mauro ook in Angola opgevangen kunnen worden, en heeft hij daarom geen recht om in Nederland te blijven, ook niet na negen jaar. Achter deze opvatting gaat ongetwijfeld het onzinnige immigrantenquotum van Wilders schuil. Ook voert de PVV aan dat Mauro gelogen zou hebben tijdens zijn asielaanvraag. Ik weet niet hoe de procedure werkt, maar heb het beeld voor me van een angstig en verdwaasd kind, tegenover een bureau met twee norse IND-ambtenaren. Door zijn ouders op het vliegtuig gezet met bestemming onbekend, moet hij tegenover deze vreemden verantwoorden wat hij in Nederland komt doen. Is het dan verwonderlijk dat de antwoorden van zo’n kind niet geheel nauwkeurig zijn? Ik denk van niet
Desalniettemin houdt Leers voet bij stuk. Na de recente aanvaring met Wilders kan de minister zich blijkbaar geen menselijkheid meer veroorloven.
Want daar draait het uiteindelijk om; statistische cijferdwang versus empathische medemenselijkheid. Is Mauro een mens, of een getal in het jaarverslag van de IND? Dankzij Wilders is ons immigratiebeleid verworden tot een oefening boekhouden. Migranten zijn, net als moslims, voor de PVV geen mensen, maar een numeriek beleidspunt waar men onpersoonlijk over kan oordelen. De verdediging van Leers is wat dat betreft ook exemplarisch. Mauro kan niet blijven, omdat dat een precedent kan zetten. Het immigratiequotum mag niet in gevaar komen door de mogelijkheid dat we in de toekomst niet langer kinderen kunnen uitwijzen. De levens van jonge, kwetsbare mensen die hier al een heel bestaan hebben opgebouwd zijn ondergeschikt aan het deportatiequotum van Wilders.
Hoe de affaire Mauro ook uitpakt, het zal voor Leers zeker niet het laatste hoofdpijndossier zijn. Met een beleid dat op stelselmatige wijze mensenlevens verwoest, blijven individuele gevallen altijd tragedies. Alleen door ons handelen uitdrukken in streefcijfers en doelstellingen, kunnen we pretenderen dat het niet over mensen gaat. Alleen door de menselijkheid van de Sahars en Mauro’s in de statistieken te laten verdwijnen, kunnen we onszelf als maatschappij moreel verantwoorden. Daarom blijft het deportatiebeleid kwetsbaar voor het individuele geval. Omdat dat ons confronteert met de menselijke en morele consequenties van ons handelen.
Op ons immigratiebeleid is dan ook een aangepaste versie van het citaat uit de inleiding van toepassing: Wanneer mensenlevens in statistiek veranderen, is er echt sprake van tragedies.
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Tja, in grote lijnen ben ik het met je eens, maar er wegen ook argumenten tegen dit in. De som van individuele gevallen is uiteindelijke het totaal. En bij elk individueel geval kan je je vraagtekens zetten. Nu ligt de (arbitraire) grens van wie wel en niet mag blijven ergens. Dit is echter een glijdende schaal, schrijnendheid is lastig te kwantificeren, waarbij ook nog geduwd wordt door allerlei vluchtelingenorganisaties.
Uiteindelijk willen veel mensen een Nederland met minderheden, maar geen Nederland met meerderheden. En elk geval telt op bij een nu al grote groep, zeker als een geval een precedent schept en dus eigenlijk een aantal honderden gevallen betreft. Zo wordt een (hoe kan ik accenten plaatsen??) geval van over je hart strijken iets waar je spijt van kan krijgen.
Wat de ideale oplossing zou zijn, is sneller en daadkrachtiger optreden. Dus geen 3e, 4e en 5e procedure, maar direct na de 1e afwijzing terug. Dan heb je ook geen 9 jaar slepende gevallen over. Alleen, iedereen weet hoe omslachtig de overheid werkt, hoe elk geval een ‘uitzondering’, hoe goed de landen waarnaar teruggestuurd moet worden meewerken en dat dit dus nooit zal gebeuren.
Dus wat moeten we nu doen? De bevolking geeft in hele grote getalen aan dat ze niet meer immigranten willen. Is de regering er om de wil van het volk (iets met democratie) uit te voeren of is die er om idealen na te streven? Door hier niet naar het volk te luisteren maar je eigen idealen superieur te maken aan ‘het domme volk’, verbreed je de kloof tussen Den Haag en de kiezer alleen maar verder en groeit de PVV alleen maar door. Ten koste van hoofdzakelijk het CDA. En ik heb liever een streng, rechtlijnig denkend CDA dan een enorme PVV.
Nu is het simpele tegenargument natuurlijk dat een CDA dat PVV-beleid uitvoert net zo erg is als de PVV zelf. Toch denk ik dat het CDA niet een verborgen agenda hanteert om nog veel sterger op te treden, van de PVV weet ik dat nog niet zo zeker.
Verder snap ik het CDA hierin niet. Ze verliezen zetels, maar niet aan Groenlinks of een andere pro-immigratie partij. Nee, ze verliezen hun kiezers massaal aan de PVV en een beetje aan de VVD. En die willen ze nu terug gaan winnen door nu op hun principes te gaan staan? Ik ben bang dat hun overgebleven 15 zetels ook heel snel zullen verdampen. Nu lijkt mij een wereld zonder het CDA prachtig maar daar denken CDA-ers vast anders over.
Natuurlijk tellen individuele gevallen altijd op tot een totaal. Maar er spelen hier twee extra elementen. Allereerst gebruiken wij als samenleving de statistische benadering om onszelf moreel te isoleren van het beleid. Je ziet ook steeds dat er bij de individuele gevallen een meerderheid van de samenleving (om niet te spreken over de direct betrokkenen) tegen uitzetting is. Maar alle gelijke gevallen cijferen we weg.
Het is eigenlijk net als met dieren. Onze eigen kat vinden we schattig, maar intussen raakt het ons niet als er ergens anders duizenden varkens anoniem verwerkt worden.
Wat ik verwerpelijker vind aan dit beleid is dat de statistiek eerst komt, het individuele geval pas daarna. Het instellen van een migratiequotum, zoals Wilders dat wil, is absurd, omdat je dus geen beslissing meer neemt op basis van criteria omtrent wat redelijk of aanvaardbaar is, maar op basis van het aantal ‘gewenste’ migranten. In theorie betekent dat dat als er dit jaar nog ergens een genocide uitbreekt, we toch mensen terug zouden kunnen gaan sturen.
Dan wat betreft de ‘volkswil’. Ik weet niet precies wie het volk is, of wat het wil, maar vermoed dat het meer is dan de homogene blob PVV-stemmers waar Wilders het steeds over heeft. Tenslotte zijn de kiezers van PvdA, GroenLinks, Christenunie et al. ook deel van het Nederlandse volk.
Bovendien is de ‘volkswil’ geen objectief gegeven. Wilders heeft laten zien dat je het immigratiedebat uitstekend kan manipuleren met wat ‘fact free politics’.
Tenslotte denk ik dat een democratie meer is dan simpelweg het uitvoeren van de wil van de meerderheid. Het heeft onder andere iets te maken met het gelijkelijk behandelen van mensen en minimale morele standaarden. Dus als we hebben afgesproken dat we bijvoorbeeld aan vrijheid van godsdienst doen, dan gaan we niet opeens uitzonderingen maken voor één of twee religies. Zelfs niet als ‘het volk’ dat wil. De echte kracht van democratie zit hem in het beschermen van de minderheden tegen de tirannie van de meerderheid. Anders is er namelijk geen sprake van dwang, maar via de staat georganiseerde dictatuur van het volk.
Je eerste punt klopt natuurlijk maar dat is nu eenmaal nodig. Je kan niet elk geval individueel willen behandelen. Dat zou net zoiets zijn dat als een bedrijf 10 mensen moet ontslaan vanwege slechte resultaten of automatisering of wat dan ook, de directeur dan persoonlijk bij het gezin thuis het nieuws moet gaan vertellen. Dat kan geen enkele bestuurder aan, lijkt me.
Wat betreft dat quotum, daar heb je gelijk in. Je kan nooit mensen weigeren omdat voor dat jaar de limiet bereikt is. Dan krijg je op 1 januari een stormloop en in december een overvloed aan illegalen die wachten op 1 januari..
Wat betreft de volkswil, daar is natuurlijk veel variatie in. Maar ik heb niet het idee dat de PVV-ers de enige zijn die Nederland graag Nederlands houden, met de bijbehordende minderheden natuurlijk. Volledig terug naar 100% blanke kaaskoppen willen zelfs de meeste PVV-ers niet lijkt me, op een paar fundamentalisten na. In elk geval is dat ook niet wat Wilders zegt.
Echter, ik denk dat er ook heel weinig mensen te vinden zijn die een toekomst waarin, zegge, 30% van niet-westerse komaf is zien zitten. En dat is wel waar het met de huidige immigratie, gezinshereniging en kinderaantallen naar toe gaat, over een jaar of 30 dan.
Dan als laatste en eigenlijk verreweg het belangrijkste, dat democractie meer zou zijn dan de wil van de meerderheid. Een democratie is niks meer dan dat, die moraal die eraan gehangen wordt, dat heb ik nooit begrepen en ben ik het absoluut mee oneens. Welke moraal moet dat namelijk zijn? Dat kan alleen de moraal zijn zoals die beleefd wordt door de meerderheid van het volk. Wie mag anders bepalen wat moreel juist is? Het morele superioriteitsgevoel, het monopolie op wat moreel juist is, dat is iets waaraan ik me enorm kan ergeren bij vooral linkse partijen, maar ook het CDA en de VVD kunnen er soms wat van.
De enige moraal die bij democratie hoort is de moraal van de bevolking, anders krijg je een moraal opgelegd aan het volk. Iets wat me fundamenteel onverenigbaar met democratie lijkt. Wel is het goed af en toe het volk te herinneren waarom wat het wil niet kan, in verband met de eigen morele regels.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de moraal zoals de meerderheid die kent, niet inhoudt dat je consequente wetgeving dient te hebben. Gelijke gevallen gelijk behandelen is iets waar de meerderheid altijd achter staat lijkt me. Alleen is het natuurlijk een discussie op zich of het christendom en de islam gelijke gevallen zijn.
Natuurlijk moet je een systeem niet alleen beschouwen op basis van individuele gevallen. Ik ga er gemakshalve vanuit dat niemand het prettig vindt om uit Nederland gedeporteerd te worden. Maar ik denk wel dat individuele gevallen een signaalfunctie vervullen m.b.t. de werking van een systeem of regel.
Als het huidige uitzettingsbeleid met grote frequentie gevallen als Mauro of Sahar produceert, waarvan het grootste deel van de bevolking uiteindelijk wenst dat er geen deportatie plaatsvindt, dan zit er blijkbaar iets systematisch fout in de regelgeving.
Overigens vind ik dat ook een typisch geval van het falen van de ‘volkswil’. Op macroniveau voor een hard uitzettingsbeleid pleiten, maar dan wel tegen uitzetting zijn in individuele gevallen ‘omdat Mauro zo’n aardige jongen met zo’n leuk Limburgs accent is’. Dat is duidelijk inconsistent ‘het volk’ weet hier dus duidelijk niet wat het wil.
Dan wat betreft democratie. In de meest pure zin heb je wellicht gelijk. Maar onze democratie is meer dan alleen een uitvoeringsorgaan voor de wil van de meerderheid. Het is ook een rechtsstaat, wat betekent dat er bepaalde basisregels zijn, evenals grenzen aan wat de meerderheid vermag. In een democratische rechtsstaat moet er altijd een balans gezocht worden tussen het mandaat van de meerderheid en de vrijheden van individuele burgers.
De bescherming van de vrijheid van het individu tegen de tirannie van de meerderheid heeft weinig met moraal te maken, en is zeker niet links. Het zijn voornamelijk (klassiek) liberale filosofen die zich hiermee bezig hebben gehouden, zoals Locke en Mill. Het betekent ook niet dat de overheid de moraal gaat opleggen, maar gebieden afbakent waarover ook de meerderheid niets te zeggen heeft.
Zouden deze grenzen niet bestaan en we een pure democratie hebben. Dan zou niets de meerderheid ervan weerhouden om bijvoorbeeld ervoor te kiezen een minderheid in concentratiekampen op te sluiten, of het stemrecht te ontnemen, of onder aparte wetten te stellen. In dat geval zou niets het huidige kabinet ervan weerhouden om het stemrecht te ontzeggen aan alle moslims, bijvoorbeeld.
Verder denk ik dat vanuit de overheid bezien het christendom en de islam zeker gelijke gevallen vormen, aangezien de overheid in een seculiere staat geen oordeel heeft te vellen over de individuele religieuze belevenis van haar burgers.
Over het falen van de volkswil, dat ben ik met je eens. Dat is precies de reden waarom ik, en met mij bijv. de VVD, tegen directe referenda ben. Consequent beleid is daar te belangrijk voor. We kiezen elke 4 jaar mensen die we op hun ideeen en idealen voor de Kamer. Hun baan is om naar eer en geweten die taak te vervullen, in de geest van het programma waarop ze zijn gekozen. Hun taak is om het beleid consequent te houden, niet om telkens te vragen wat de bevolking in een specifiek geval wil. Dat is tevens de belangrijkste reden waarom ik, ondanks dat ik op veel standpunten dichterbij D66 zit dan bij de VVD, nooit D66 zal stemmen.
Verder zit er natuurlijk wel een tactiek achter. Vluchtelingenorganisaties schuiven elke keer (Sahar, Mauro en voorgangers) een nieuw randgeval de publiciteit in. Natuurlijk een geval dat volgens de huidige regelgeving uitgezet moet worden, met de standaard-reactie van het volk ‘wat zielig’, met als doel dat ene randgeval wel te laten blijven onder het excuus van het zijn er maar een paar. En daarna komt het volgende randgeval de publiciteit in. Het hele doel is om de grens zo ver mogelijk op te schuiven, ondanks dat een groot deel van het volk een streng beleid wil.
Over democratie en rechtsstaat, dat klopt maar dat kan alleen zo zijn en blijven omdat de meerderheid van het volk een rechtsstaat wil. Dat je ze daar af en toe aan moet herinneren lijkt me duidelijk. En niet voor niks is voor een grondwetswijziging 2x een 2/3e meerderheid nodig met verkiezingen tussendoor. Maar als echt meer dan 2/3e van de bevolking geen rechtsstaat meer wil, dan ben ik bang dat er geen enkel middel is om te verkomen dat die wordt afgeschaft. Gelukkig is dat wel een heel hypotetisch geval.
Daarmee is het gelijkheidsbeginsel voorlopig wel veilig, omdat of je nu moslims haat of niet, bijna iedereen toch voor rechtsgelijkheid is en men dat dus niet wil afschaffen. En zolang de grondwet onveranderd blijft, kunnen dergelijke maatregelen nooit ingevoerd worden.