De metronoom der studievoortgang

Plasterk heeft in het laatste kabinet Balkenende wat ongelukkige veranderingen doorgevoerd in hoger onderwijs-land. Het onbetaalbare collegegeld voor een tweede studie is er daar één van. De harde knip is een andere. Maar beide veranderingen vallen in het niet bij de rücksichtslose bezuinigingen van Zijlstra.

Toch heeft Plasterk in belangrijke mate de trend gezet voor de huidige rendementenfetish en dientengevolge een “Befehl ist Befehl” cultuur in het hoger onderwijs. Waar de (on)betaalbaarheid van de tweede studie nog relatief onschuldig werd geruild tegen “een leven lang leren” (op latere leeftijd betaalbaar studeren), werden met de invoering van de harde knip de eerste peilers onder de autonomie van examenreglementen van onderwijsinstellingen weggebeukt. Jazeker, Zijlstra’s sloopkogel gaat harder en blinder, en Zijlstra lijkt uit zijn Zijlstreken zelfs plezier te oogsten, maar Plasterk schepte het precedent voor de huidige cultuur: vanaf hier gaat vadertje staat in toenemende mate over de studievoortgang en -volgorde van uw studenten. Van wie niet in de eenheidsworst past maken we gehakt!

Bestuurders uit alle academische windstreken overtroffen elkaar met repressieve regels. “Gna, gna. Bij ons verliest de student alle studiepunten na 5 jaar bachelor” zegt de een. “Hmpfff, watjes zijn jullie! Bij ons al na 4!” overtreft de ander. “Wij wachten niet op Den Haag, hanteren een harde knip al vóórdat het moet!” brieste weer een ander. Medezeggenschappers met slappe knieën werden om de tuin geleid met een “tja, wij vinden het ook niet leuk, maar het moet van de minister!”.

Lariekoek! Waar mensen werken maken mensen beslissingen! Een student die staat ingeschreven voor een bachelor kan probleemloos vast een vak volgen en een tentamen afleggen uit de aansluitende masterfase, ondanks de beperkende kaders uit Den Haag voor een formele inschrijving. Wij (mensen) zijn erbij, en wij bepalen wat verstandig is! Maar de menselijke maat is op veel plaatsen morsdood. Voorheen maakten studenten afspraken met docenten en studieadviseurs over hun mogelijkheden, maar vandaag klinken er enkel nog regeltjes en het kille getik van de metronoom der studievoortgang.

Wat gebeurt er als je een potje toepen (kaarten) speelt tegen een te hoge inzet van, ik noem maar wat, 3000 euro? Dan gaan spelers “lijntoepen”. Alle spannende risico’s mijden. Is dat leuk? Nee. Levert het mooie ontknopingen op? Nee. En dat geldt ook voor een zesjescultuur, die nog niet bestond, maar nu onvermijdelijk domineert, let maar op. Leuk is dat niet. En goed voor ondernemende studenten is het al helemaal niet. Maar Nederland wil geen VOC-mentaliteit met ondernemende uitblinkers. Nederland wil lijntoepende werkslaven die zwijgend in de maat lopen. *Tik* – *Tak* – *Tik* – *Tak* – *Tik*

deze tekst verscheen op 12 oktober op RadboudNet