‘Internetactivisme’ is digitale zelfbevrediging
Er bestaan onderwerpen waardoor je je opeens bewust wordt van een generatiekloof. Voor velen de pensioenleeftijd een geliefd onderwerp om de spanningen tussen generaties eens goed aan te zetten. In mijn geval is het vooral het internet dat het hem doet. Eens in de zoveel tijd kom ik weer een hysterische veertigplusser tegen die verkondigt dat ‘mijn’ generatie dankzij internet en sociale media de wereld drastisch gaat verbeteren. Misschien ligt het aan mij, maar ik word alleen cynisch van dat naïeve enthousiasme. Het komt nogal pathetisch over. Alsof de oude garde zich realiseert met welke teringbende ze de volgende generatie hebben achtergelaten en ze nu een hopeloos optimisme nodig hebben om de teleurstelling over hun eigen falen de kop in te drukken. Net als ouders die hun kinderen ter compensatie alle kansen opdringen die ze zelf nooit hebben benut.
Ik vind het maar vreemd, dat haast religieuze geloof in de kracht van de internetgeneratie. ‘Activisme’ op internet is meestal niets anders dan narcistische zelfverheerlijking, maar dan publiekelijk. Op Facebook geven we ons profiel een glanzend vernis van zogenaamde betrokkenheid. “Kijk mij eens”, zeggen we “naast Grolsch en Trijntje Oosterhuis vind ik ook ijsberen leuk”. Nou, daar zullen ze op de Noordpool blij mee zijn. Net zo stompzinnig is de moderne variant van de moraliserende kettingbrief, die zich met angstaanjagende regelmaat via goedgelovige sufferds voortplant. “Neem dit bericht over als steun voor de kankerpatiënten.” En zo kunnen we ons na één muisklik laven aan het weldadige gevoel dat we ‘iets goeds’ gedaan hebben. Het is de ultieme verachting van het goede doel. Niet wij staan in dienst van de goede zaak, maar de goede zaak dient ons imago. Of geloven we werkelijk dat er ook maar één kankerpatiënt gebaat is bij ons online pronken met onze ‘liefdadigheid’.
“Internetactivisten” zijn de overtreffende trap van salonsocialisten. We willen de goede zaak best steunen, maar het mag niet meer moeite kosten dan in twee seconden een petitie ondertekenen. “Ook tienduizend studenten zijn er virtueel bij” schreeuwt men over het Malieveld tijdens een demonstratie. Prima, met die instelling kunnen we de volgende keer allemaal thuisblijven. Sturen we alleen presentator met beeldscherm naar Den Haag. Massaal worden we lid van een groep tegen martelingen in Syrië. Alsof Assad daardoor ook maar één burger minder afslacht. Zelfs Medvedev, toch de bedrijfspoedel van Putin, bereikt meer.
Internet kan een prachtig middel zijn voor positieve verandering. Net zoals de boekdrukkunst en telecommunicatie dat zijn geweest. Maar dan moet het net als deze uitvindingen wel in dienst staat van concrete actie. Leg de website van de Syrische overheid lam, of gebruik je bandbreedte om Iraanse dissidenten anoniem op internet te laten. Plaats een oproep voor donaties aan het Kankerfonds. Informeer desnoods je online omgeving over het onrecht in de wereld. Maar val mij niet meer lastig met de vraag om een teddybeer in mijn Avatar te zetten om te laten zien dat ik ‘tegen kindermishandeling’ ben. Van morele zelfbevrediging is de wereld nog nooit beter geworden.
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
In grote lijnen deel ik je mening: met wat muisklikjes hier en wat symbool-activisme daar schiet het allemaal niet zo op. Aan de andere kant is het belangrijk dat problemen aandacht krijgen, maar ook dat netwerken zien dat er aandacht is voor de problemen. Een prachtig voorbeeld daarvan vind ik De Groene Sint. De keurmerkloze-chocolade-industrie is nog steeds een hele ranzige bedrijfstak waar veel arbeiders in worden uitgebuit. Door dit op Hyves, en weet ik al niet wat voor plaatsen te “liken”, er over te mailen, en meer van dat soort “light social internet actism” is de industrie onder een vergrootglas gelegd, en zie het resultaat! Nagenoeg alle supermarkten verkopen tegenwoordig bijna alleen nog maar chocoladeletters met UTZ of FairTrade keurmerk. Een geweldige overwinning waar nu de arbeiders in de cacao-plantages de vruchten van plukken!
Ik denk dus dat het wel degelijk nut kan hebben, maar het de oude vormen van activisme niet moet vervangen. Een demonstratie digitaal bijwonen heeft niet dezelfde impact, een berichtje op je Facebooks leveren nooit zoveel op als met de collectebus zelf langs de deuren. En of mensen zich nu zorgzamer presenteren dan de daadwerkelijk diep van binnen zijn of niet, misschien zullen we dat wel nooit weten. Zelf heb ik het helemaal niet op orka’s en ijsberen en laat ik het wel uit m’n hoofd mijn liefde voor die monsters op een sociaal medium te plaatsen. Maar als het een manier is om problemen met klimaat en oceaan bij anderen onder de aandacht te brengen ben ik blij dat anderen het doen. Onafhankelijk van de mate waarin ze het intrinsiek menen. Zoals zij zijn, zijn misschien ook hun vrienden, en die hebben we ook nodig in de strijd voor een duurzame planeet.
Ah, daar is de reactie die je me had beloofd.
Ik ben het met je eens dat je online netwerken ook kan gebruiken om bepaalde problemen onder de aandacht te brengen. Dat is inderdaad een functie waar internet bijzonder geschikt voor is, en die ik wellicht te snel heb afgewezen. Maar naar mijn idee moeten dat dan wel problemen zijn die nog niet heersen in het publieke domein. Als je aandacht vraagt voor kanker, klimaatverandering of kindermishandeling, dan richt je je op problemen die al in het publiek bewustzijn aanwezig zijn, en voeg je wat mij betreft weinig toe.
Kinderarbeid en slavernij voor de cacaoproductie is echter een ‘nieuw’ probleem, en dan helpt verspreiding van die informatie inderdaad wel degelijk.
Waar ik echter voor vrees, is dat kliktivisme bij mensen een alternatief gaat vormen voor daadwerkelijk activisme. Dat we door het delen van onze mening op internet vergeten dat er ook nog een echte wereld is, waar deze mening in actie omgezet kan worden. Ik denk daarom dat kliktivisme altijd het doel zou moeten hebben om ofwel (nieuwe) informatie te bieden, ofwel mensen handelingscapaciteit te geven. Als het dat niet doet, maar blijft steken in een teken van sympathie met een bepaalde zaak, is het niet meer dan publiekelijk met je liefdadigheidsgevoel gaan zwaaien. En we weten allemaal dat dat niet netjes is 🙂
Ik mis de link waarop ik kan klikken om aan te geven dat ik tegen zeehondjesbont ben…