De leugen van de tweede studie
Vanaf het vorige collegejaar zijn de regels voor het volgen van een tweede studie veranderd. Sindsdien mogen instellingen, als gevolg van een wetswijziging die voormalig onderwijsminister Plasterk heeft doorgevoerd, zoveel geld vragen als ze willen van studenten die een tweede bachelor of een tweede master volgen. Dit onderwerp heeft de laatste week veel aandacht gekregen, omdat het zogenaamde ‘instellingscollegegeld’ dermate hoog is, dat een aantal instellingen zijn aangeklaagd door boze studenten.
Dat de overheid het een goed idee vindt om te ontmoedigen dat mensen een tweede studie volgen is al op zich al een stukje waard. Daar hoeven we het nu niet over te hebben (voor de nieuwsgierigen onder jullie, de korte versie is “zucht, kenniseconomie, wel lullen maar niet betalen, zucht, motie Hamer, zucht, put your money where your mouth is of stfu, diepe zucht”). Waar we het wel over moeten hebben is het ontstellende gemak waarmee de media zich voor laten liegen als het gaat om hoger onderwijs.
Want hoe zit het? Het hoger onderwijs kent een macrobudget, dat (onder andere) verdeeld wordt op basis van het aantal behaalde diploma’s en de tijd dat iemand ingeschreven staat bij een onderwijsinstelling. Tweede studies worden niet langer door de overheid bekostigd en tellen hier dus niet langer voor mee. Maar het bekostigingsmodel is een verdeelmodel! Het totale bedrag dat beschikbaar is voor het hoger onderwijs, is niet kleiner geworden, het wordt alleen marginaal anders verdeeld. Instellingen hadden hun tweede studies aan kunnen blijven bieden tegen het wettelijk collegegeld en daar hadden ze geen cent minder om gekregen. Ze kunnen nu echter wel flink wat centen meer krijgen door studenten die een tweede studie doen flink uit te knijpen, en dat is wat er aan het gebeuren is.
Maar hoe is de toon in de media? Die arme instellingen, die geen geld meer krijgen voor hun tweede studies, die moeten nu wel instellingscollegegeld vragen, anders hebben ze te weinig! Bijvoorbeeld bij 1vandaag: “De instellingen krijgen namelijk geen subsidie meer als een student een tweede studie wil volgen.” En ook een in onderwijs gespecialiseerd blad, zoals de Folia van de Universiteit van Amsterdam: “Universiteiten krijgen geen overheidssubsidie meer voor tweede masters. Om toch kostendekkend te zijn, vragen zij soms duizenden euro’s per jaar meer dan het wettelijk collegegeld”. Slim ‘gespint’ door de instellingen, maar volslagen onzin. Gelukkig zijn er overigens ook journalisten die wel op de hoogte zijn, bijvoorbeeld bij het HOP: “Sinds 2010 mogen hogescholen en universiteiten een hoger collegegeld rekenen voor wie aan een tweede studie begint.”
Overigens is het ook wel te begrijpen (doch nog steeds niet zo fraai) dat instellingen de uitknijpreflex van de overheid over hebben genomen, na decennia lang ondergefinancierd te zijn en zelf structureel te zijn uitgeknepen. Maar de onwetendheid van de media over hoger onderwijs is soms pijnlijk, wat ook al bleek uit berichtgeving over bijvoorbeeld de langstudeerdersboete en de hype rond InHolland, eerder dit jaar. Wat me eigenlijk nog het meest benauwd: ik weet vrij veel van hoger onderwijs… dus als hierover iets in de media komt heb ik het wel door als er een verkeerde voorstelling van zaken gegeven wordt. Maar eh… hoe zit het met alle andere onderwerpen in het nieuws?
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Complimenten! Dit bevat ook voor mij wel nieuwe informatie. Ik wist niet dat het een verdeelmodel betreft, en dat ze dus nu extra geld binnenhalen.
Maar ach en wee, des te sterker geldt je conclusie: Ik wérk bij een organisatie die van dit soort dingen op de hoogte is (of anders wel zou moeten zijn), en ook ik wist dit niet…
/simpelemodusaan
Maar zo’n tweede studie is toch alleen om zelf beter van te worden voor de zelfontplooiing en daar hoeft de maatschappij toch niet aan mee te betalen?
Volgens mij laat je zelf ook wat relevante informatie weg in dit verhaal. Er is namelijk een hele nieuwe groep studenten bij gekomen: de dertigplussers. Die moesten voorheen de volle mep betalen, maar hebben nu recht op het wettelijk collegegeld als ze nog geen HO-diploma hebben. Een leven lang leren dus, dat was ook de bedoeling van Plasterk toen hij de tweede studie duurder maakte.
Wanneer instellingen de tweede studie toch blijven bekostigen, gaan ze er dus wel degelijk financieel op achteruit. Sterker: ze zouden het geld dat ze voor de reguliere studenten krijgen gebruiken voor een groep waarvan de Nederlandse volksvertegenwoordiging gezegd heeft dat die hun eigen broek op moeten houden. Dat zou toch ook wat vreemd zijn…
Overigens kan een tweede studie nog steeds, mits je ze tegelijkertijd doet.
Instellingen konden voorheen inderdaad aan dertigplussers een hoger bedrag vragen maar deden dit in de praktijk vrijwel nooit. De wetswijziging is dus een gelegenheidsargument voor het hogere collegegeld wat nu voor tweede studies wordt gevraagd. Met bedragen ver over de tienduizend euro slaan instellingen een slaatje uit deze groep studenten. Een master rechten in Utrecht kost bijvoorbeeld 14.280 euro per jaar. (Ook voor een deeltijder die maar de helft van het onderwijs volgt.) Dat is veel meer dan kostendekkend.De normale overheidsbekostiging voor deze studie is ca 6000 euro. Plus collegegeld vangt een instelling dus een dikke 7500 euro per reguliere student. Dus voor ongeveer de helft van het bedrag dat ze aan tweede studie studenten vragen kunnen ze reguliere studenten deze opleiding aanbieden. De financiele winst voor instellingen is dus heel behoorlijk. De maatschappelijke winst??
Rob,
Je hebt gelijk over de 30+ers, maar in aanvulling van wat Douwe hier al over zei: ik heb geen cijfers, maar geloof niet dat het aantal 30+ers dat een studie doet in verhouding staat tot het aantal mensen dat een 2e studie doet.
Over de bedoeling van Plasterk en wat de Nederlandse volksvertegenwoordiging bedoeld heeft: dat is lastig. Ik heb Plasterk meerdere malen dit beleid horen verdedigen vanuit het idee dat de samenleving niet op hoeft te draaien voor iemand die op zijn 50e, voor de lol, nog een master filosofie er bij doet. Dat suggereert toch dat het niet om ‘gewone’ studenten zou gaan, al weet ik niet uit mijn hoofd hoe de tekst die naar de Kamer is gegaan er precies uit zag. Als je het hebt over bedoelingen, de minister en volksvertegenwoordiging hebben in ieder geval niet bedoeld dat instellingen deze regeling moesten misbruiken door studenten die een 2e studie doen tot op het bot uit te kleden.
Maar waar het me vooral om gaat is dat de suggestie dat ‘instellingen meer geld moeten vragen’ in ieder geval niet klakkeloos overgenomen zou moeten worden.
/inhoudsloze zijspoormodus aan
Is die ‘gespint’ wel Hester approved?
Verder een prima stuk en een mooie illustratie van de invloed van de media en de achteloosheid waarmee ze die invloed gebruiken.
Ik zou durven stellen dat de intentie van een wet altijd in je nadeel werkt. Nooit zal de intentie zijn dat iets nodig is om een begrotingsgat te dichten.
Ik kan namelijk veel handiger honderduit elaboreren dat mensen nu eindelijk een leven lang kunnen leren. Als het uiteindelijk echter neer komt op ‘studenten motten meer dokken’, dan wil ik vingers zien van mensen die denken dat studenten dan ontzien worden in de volgende bezuinigingsronde. ‘Omdat studenten in een vorige beleidsronde al de pineut zijn geweest.’ Right.
@ Kristel, nee, dat is het niet 😛
spinnen – spinde – gespind
De stam van spinnen is spin, dus die eindigt op een n.De n krijgt een d in de vervoegingen in de verleden tijd en bij het voltooid deelwoord. Zie ook: http://www.onzetaal.nl/taaladvies/advies/t-kofschip
Hoi Janos,
Je schreef:
“Maar het bekostigingsmodel is een verdeelmodel! Het totale bedrag dat beschikbaar is voor het hoger onderwijs, is niet kleiner geworden, het wordt alleen marginaal anders verdeeld.”
Is hier een bron van?
Groeten