“De wereld staat in brand en hier gaat het over flessen wijn declareren”, zo luidt de kop boven de 4 uur nieuwsbreak op de site van de Volkskrant. Het gaat natuurlijk over Mark Verheijen, het VVD-kamerlid dat in opspraak raakte door dubbele declaraties en dure flessen wijn. In het stuk zelf wordt de opmerking wat genuanceerd, maar het zette me aan het denken: moeten we ons druk maken over dergelijk gegrabbel door politici? Het antwoord op die vraag luidt ja. Politici moeten van onbesproken gedrag zijn. Cliëntelisme, grabbelen of corruptie, hoe klein ook, mogen niet worden toegestaan.

Vorige week onthulde NRC dat Marjolein Faber, fractievoorzitter voor de PVV in Gelderland en lijsttrekker voor diezelfde partij in de Eerste Kamer, het bedrijf van haar zoon inhuurde voor werkzaamheden aan de website van de partij. Faber noemt haar handelen zelf niet handig, maar weigert op te stappen. Iets waartoe ze wordt opgeroepen door diverse Gelderse politici, Faber legde immers zelf de lat voor integriteit nogal hoog.[1]

Wat betreft de casus Verheijen: het rapport van de integriteitcommissie van de VVD meldt dat Verheijen drie keer écht in de fout is gegaan. Wellicht is het dubbel declareren van een dienstreisje of het opvoeren van een fles wijn van 127 euro niet zo boeiend, maar het typeert een systeem waarin politici zich Goden wanen. Zoals het rapport van de integriteitcommissie het mooi stelt: “In kwantitatief opzicht wellicht geringe kwesties hebben in integriteitsopzicht soms een grote – symbolische – betekenis.

Je weet dat je onder een vergrootglas ligt, je weet dat je geen fouten mag maken, dus bouw je een marge in. Ga je alsnog de fout in, dan vertrek je. Gedrag als van Verheijen en Faber ondermijnt het publiek vertrouwen. Mensen hebben de mond vol over ‘de hoge heren in Den Haag die hun zakken vullen’, voedt hen dan alsjeblieft niet met voorbeelden die het wantrouwen bevestigen.

Wat kunnen we er tegen doen? Een pasklare oplossing heb ik niet, maar men (primo, de premier) kan beginnen met het erkennen van het probleem. Niet bagatelliseren, maar optreden. Daarnaast kiezen voor openbaarheid en transparantie; uitgaven moeten voor eenieder inzichtelijk zijn. De discussie die nu loopt in het presidium van de Tweede Kamer verdient het om breder getrokken te worden.

Gewoon je gang gaan en terug betalen als je eventueel betrapt wordt, lijkt de houding van sommige politici te typeren. Dat mogen we niet accepteren. Figuren die het vertrouwen in het openbaar bestuur zodanig ondermijnen, verdienen geen medelijden.

Joris Blaauw vindt een type als Mark Verheijen een beetje treurig. Dure wijn drinken om indruk te maken op je boevenmaatjes Van Rey en Van Pol… Ach gut.

 



[1] “ Zo was zij [Faber] de drijvende kracht achter de politieke val van PvdA-staatssecretaris Co Verdaas in 2012, nadat was gebleken dat Verdaas als gedeputeerde in Gelderland onjuiste declaraties indiende. Ook maakte zij er in 2013 een groot punt van dat de hoogste provincieambtenaar voor 9.000 euro onterecht verblijfskosten ontving. Tegen NRC zei Faber vorige week dat het haar in deze kwestie ging “om het principe” en zijn “voorbeeldfunctie”.” (bron).

Afbeelding via: By Svilen.milev (Own work) [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0) or GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html)], via Wikimedia Commons

4 Responses to Een beetje integer bestaat niet

  1. Ilse says:

    Verplichte transparantie lijkt inderdaad een mooie oplossing, maar welke burger gaat zijn politicus controleren op zijn uitgaven? Tussen het uitlaten van de hond en het invullen van de eigen belastingaangifte? Dan zou er ook een clubje aangesteld moeten worden die dit controleert, betaald van belastinggeld. Misschien effectief, maar sowieso een manier om de overheid nog wat verder uit te laten dijen. De perfecte oplossing weet ik zelf echter ook niet.

  2. Joris says:

    Dat is een goed punt. Ik denk dat de media hierin een belangrijke rol speelt. Daarnaast zullen oplettende burgers aan de bel trekken bij onregelmatigheden en zodoende anderen informeren die hiervoor geen tijd hebben.

  3. Hoi Joris,

    ‘Heksenjachten leiden niet tot integere politici, maar wel tot politieke afrekeningen.’ Mooi stuk van Lex Oomkes in trouw, waar ik het mee eens ben. Integere politici zijn ontzettend belangrijk voor de werking van de democratie. En inderdaad de houding ‘gewoon je gang gaan en maar zien of het uitkomt’ is zeer onwenselijk. Natuurlijk moet er openheid van handelen en uitgaven zijn, maar wel met als doel om de de democratie verder te helpen. En niet wanneer integriteit wordt ingezet als politiek middel. Een zekere traagheid in oordeel vind ik hierbij ontzettend belangrijk, een traagheid die vaak niet in acht wordt genomen door de media of mede politici.

    Bovendien gaat integer handelen over veel meer dan bonnetjes. Integriteit gaat over weten wat je belangrijk vindt, trouw zijn aan jezelf en de moed hebben om te handelen naar jouw waarden. Het gaat over de basis van je handelen, waarbij het juist declareren van een bonnetje één uitwerking/ één aspect is (naast zoveel meer aspecten).

    Ik denk dus ook niet dat je moet inzetten op meer transparantie of meer openheid als het gaat om het inzichtelijk maken van de bonnetjes. Dit lijkt mij symptoombestrijding en mensen die kwaad willen doen werken zich daar om heen of declareren niets meer. Je moet inzetten op politici zelf: waarom ben je politiek actief? Wat drijft jou als mens? Wat zijn jouw eigen belangrijkste waarden? Wat voor basis delen wij als leden van de tweede kamer? En hoe vertalen wij deze basis naar de praktijk? Integriteit vraagt haast om een a-politieke zone…!

    Lees hier het stuk via Blendle (ik kon het op de website van trouw niet vinden). http://iturl.nl/snDUte

    Hartelijke groet,
    Elisa Kruiper

  4. Joris says:

    Ik ben het voor een belangrijk deel met je eens Elisa. Ik zie echter wel een rol voor de media, al is het maar om mensen scherp te houden.
    Dat integriteit meer is dan bonnetjes is evident, het gaat om de basishouding van een persoon. Dat valt voor mij ook onder transparantie en openheid. Duidelijk maken wie je bent, wat je wil en wat je doet.

Leave a Reply to Elisa Kruiper Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.