Hoewel in 2014 slechts 39 Charlies zijn geboren in Nederland, kennen we er ineens miljoenen. Verdedigers van de vrijheid van meningsuiting staan massaal op, om te laten horen dat zij de aanslagen in Parijs niet goedkeuren. Nu is geen enkel redelijk mens het eens met het willekeurig neerschieten van mensen, maar soit. De aanslag op Charlie Hebdo is in het nieuws weer naar de achtergrond verdrongen, maar de discussie over de vrijheid van meningsuiting, die in haar hart is geraakt, blijft actueel.

Veel pleitbezorgers van de vrijheid van meningsuiting stellen dat dit inhoudt dat alles gezegd mag worden. Hoe kan er immers sprake zijn van vrijheid als deze is begrensd? Dat is een interessante gedachtegang, waar zeker een kern van waarheid in zit. Te veel beperkingen aan vrijheden leiden tot een onvrije samenleving. Kijk bijvoorbeeld naar een land als Turkije, waar journalisten worden opgepakt om wat ze schrijven, en de advocaten die hen verdedigen eveneens in de cel belanden.

Tegelijkertijd is onbegrensde vrijheid een illusie in een samenleving. In een maatschappij als de onze zijn omgangsvormen nodig om het samenleven mogelijk te maken. Het onbegrensd uiten van meningen over anderen of bepaalde groepen kan makkelijk omslaan in een hetze. Zeker in een verhardende samenleving, waar bepaalde groepen het meer dan gemiddeld moeten ontgelden, verlangt gelijkheid het soms om vrijheid van meningsuiting te beperken.

Net zoals vrijheid van godsdienst niet ophoudt te bestaan door een verbod op het offeren van kinderen aan een godheid, houdt vrijheid van meningsuiting niet op te bestaan als deze op bepaalde manieren wordt begrensd.

 

Herman de Jonge

11 Responses to Kinderen offeren aan God

  1. Linkse Rakker says:

    De vergelijking die je trekt houdt mijns inziens niet helemaal stand. Het uitgangsprincipe van het liberalisme is dat je mag doen en laten wat je wil zolang je daarbij geen andere mensen belemmert in hun vrijheid.

    Dat het offeren van kinderen (lees: moord) mensen belemmert in hun vrijheid moge voor zich spreken, maar of het publiceren van spottende cartoons of scherpe columns iemands vrijheid beperkt is een hele andere zaak. Niemand wordt direct beperkt in zijn vrijheden en mogelijkheden omdat er in Frankrijk een blaadje is dat tekeningen van Mohammed publiceert. Natuurlijk zijn er mogelijk wel indirecte gevolgen (zoals een negatieve attitude tegen bepaalde groeperingen), maar de vraag is of je die op het bordje van bepaalde columnisten of de Charlie Hebdo kan schuiven.

    De reden dat het begrenzen van de vrijheid van meningsuiting zo gevoelig ligt is omdat mogelijk de situatie kan ontstaan waarin alleen politiek correcte meningen vrij zijn, maar het idee van de meningsvrijheid behelst juist dat mensen ook vrij zijn om juist politiek incorrecte opvattingen (nazisme, islamisme, communisme, pro-Rusland) te hebben. In dictaturen als Rusland, China en diverse Arabische landen heb je ook vrijheid van meningsuiting zolang je mening grotendeels strookt met die van het regerende regime en dat vinden wij in het Westen nou net geen echte vrijheid.

    Vriendelijke groeten van de Links(-Liberal)e Rakker

    • Herman says:

      Mijn bedoeling is zeker niet om iets op het bordje van Charlie Hebdo te schuiven. Zij zullen hun redenen gehad hebben om op een bepaald moment bepaalde cartoons te publiceren. Als je de context buiten beschouwing laat moet ook spotten met en kritiek op religie kunnen binnen een vrije samenleving.

      Waar het vooral om gaat is dat het in West-Europa de laatste jaren wel erg veel steeds dezelfde kritiek op dezelfde groepen is die de boventoon voert. Het voortdurende krenken van de Islam is daar natuurlijk een voorbeeld bij uitstek van. Mensen zijn vatbaar voor herhaling en dus kan het steeds maar weer uitzenden van dezelfde boodschap best een sterke sociale invloed hebben. Zoals je zelf al aangeeft kan het een negatieve attitude tweeg brengen.

      Aan de andere kant werkt de kracht van herhaling ook naar de groep toe die bespot wordt. Door steeds maar weer dezelfde mensen er uit te pikken en voorwerp van spot te maken, maakt een bepaalde groep zich een beeld ook eigen. Dat kan het zelfvertrouwen van die groep best stevig aantasten. Vergelijk het met het jongetje (of meisje) dat gepest werd in de klas. Was er nou één opmerking waarvan je kunt zeggen: ‘Ja, dat was de oorzaak van dat het pesten schadelijk was.’ Hoogstwaarschijnlijk niet. Het is eerder dat hij steeds maar weer degene was die eruit gepikt werd, waardoor het vervelend werd.

      Waarschijnlijk ligt het juridisch lastig om dit soort dingen aan te pakken. Maar als samenleving kunnen we best een vuist maken en ons erover uitspreken dat het genoeg is geweest. Van mij mag vrijheid van meningsuiting heel ver gaan, maar mensen mogen van mij best een beetje meer rekening houden met elkaar.

      Overigens, om dat nog eens te benadrukken, verafschuw ik net als ieder ander weldenkend mens de aanslagen op Charlie Hebdo. Er zijn betere manieren om een beetje matiging in het maatschappelijk debat te bereiken.

  2. Hwb says:

    Het neerschieten van mensen was in dit geval natuurlijk niet willekeurig, maar dat terzijde.

    Vrijheid van meningsuiting kan, zoals Herman terecht aangeeft, in een samenleving niet absoluut zijn. Dat betekent dat gedegen bepaald moet worden waar die grenzen dan liggen. Waar die grenzen liggen is bovendien aan verandering onderhevig: Wilders doet nu bijvoorbeeld uitspraken die veel verder gaan dan waarvoor Janmaat zo’n 25 jaar geleden werd veroordeeld.

  3. Irene van Setten says:

    Vrijheid van meningsuiting (en godsdienst) is ook juridisch niet onbeperkt. In dezelfde artikelen in dezelfde Nederlandse Grondwet staat er direct achter de opsomming van de vrijheid met daarna de zinsnede ‘behoudens een ieders verantwoordelijkheid volgens de wet’. Daarnaast ben ik van mening dat wanneer deze meningsuiting anderen schaadt, maar ook wanneer het negatieve stereotyperingen in stand houdt en/of creëert (denk niet alleen charlie, maar ook de folders van bart smit met keukentjes voor meisjes en toolsets op blauwe pagina’s voor jongens), dit niet bijdraagt aan het gevoel van tolerantie en vrijheid in de gehele samenleving. Dat daar niet met geweld op gereageerd moet worden is mijns inziens volstrekt evident, maar de uiters van dergelijke meningen dragen m.i. ook niet echt bij aan een ideale samenleving. In short, naast je juridische verantwoordelijkheid ben je ook verantwoordelijk voor hoe je opmerkingen de samenleving beïnvloeden. Je kan ook zelf besluiten je daarnaar te gedragen.

  4. Arno says:

    Vrijheid van meningsuiting zou slechts beperkt moeten zijn tot oproepen tot geweld. Dát is een brug te ver. Anders worden alleen gangbare meningen beschermd, juist de meningen die geen enkele bescherming nodig hebben.

    Afwijkende meningen hebben bescherming nodig, belachelijke meningen zijn simpel zat te ontkrachten in een vrij en open debat, zonder drijging van geweld. Dat betekent dus ook dat je mag denken dat de holocaust nooit gebeurd is, een verplicht tripje Auschwitz (inclusief terugreis ditmaal) zou zo’n idee makkelijk moeten kunnen genezen.

    By the way, die vrijheid van meningsuiting behelst meteen ook alle bescherming verdienende aspecten van vrijheid van godsdienst. Vrijheid van godsdienst betekent dat je elk geloof mag aanhangen, níet dat je alle aspecten mag practiseren die je verzint.

  5. Ilse says:

    Natuurlijk ben je vrij om je mening te uiten. Maar een profeet portretteren terwijl de betreffende gelovigen uitdrukkelijk hebben laten weten dat dat voor hen kwetsend is, dat vind ik ronduit pestgedrag. Dat is bewust kwaad bloed zetten. Dat daar vervolgens met een bloedige aanslag op gereageerd wordt kan ik natuurlijk niet wegwuiven met ‘eigen schuld, dikke bult’. Dat overschrijdt weer een andere grens. Wat ik maar wil zeggen is: wees de eerste die respectvol is naar een ander, dan roep je meteen minder disrespect over jezelf af.

    Ik ken een man die conservatief christelijk is. Hij heeft het niet op homo’s, mensen met een kleurtje, en al helemaal niet op moslims. Ongelovigen vindt hij ook niet leuk. In gesprek met hem geeft hij echter aan: ik kan deze mening hebben, maar ik zal mijn mening nooit uiten als ik in de wachtkamer naast een homo of een moslim kom te zitten. Dat is het respecteren van de normen en waarden die we in deze natie hebben. Volgens de wet is iedereen gelijk. Dat ik daar anders over denk, wil nog niet zeggen dat ik dat iedereen maar moet laten horen. Dat dit ook is wat hij uit de bijbel leert, is terzijde. Ik ben het roerend met hem eens.

    • Hwb says:

      Pestgedrag? Zonder dergelijk ‘pestgedrag’ hadden wij onze huidige samenleving niet gehad, was de Verlichting niet mogelijk geweest en bestaat liberalisme niet. Dogma’s moeten in twijfel getrokken (kunnen) worden, taboes geslecht en autoriteiten beschimpt.

      Uiteraard ben ik het ook niet met elke uiting eens. Vind ik dat mensen soms slimmer, attenter of fatsoenlijker moeten zijn. Weiger(de) ik Theo van Gogh te zien als martelaar van het vrije woord, simpelweg omdat hij het in mijn ogen misbruikte. Maar op geen enkele manier wil ik enige afbreuk doen aan het recht het vrije woord (naar mijn mening én binnen de grenzen van de wet) te misbruiken.

  6. Arno says:

    Echt? Het zo super-sterke ‘ja maar’-argument?? De ‘but-brigade’ zit hier nu ook. Geloof je echt dat het bespotten van de profeet het enige is waaraan moslims zich ergeren? Ze ergeren zich al aan het bestaan van hoogopgeleide vrouwen, het bestaan van joden en eigenlijk alle niet-moslims, dus als we ze hierin gelijk geven willen ze gewoon een stapje verder. Toegeven heeft geen zin, dat maaket het alleen maar erger.

    https://jalta.nl/binnenland/waarom-zelfcensuur-escalerend-werkt/

  7. Ilse says:

    De but-brigade zegt: nuanceren kan je leren! Ik ken zat hoogopgeleide moslima’s. Zouden zij gestraft worden door Allah?

  8. Arno says:

    Ik hoop van niet, maar Allah’s grondtroepen zijn wel alvast begonnen.

    http://www.metronieuws.nl/buitenland/2015/01/is-executeert-hoogopgeleide-vrouwen

  9. Ilse says:

    Tsja, over wat IS doet is ook onder moslims nog wat onenigheid.

Leave a Reply to Arno Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.