Column – Wat is er mis met extra begeleiding bij afstuderen?

Vandaag zag ik de vraag op twitter wat er mis is met het feit dat veel studenten extra geld betalen voor scriptiebegeleiding. De afgelopen dagen zijn er een aantal stukken verschenen, waarin te lezen is dat studenten steeds vaker professionele hulp inhuren om hen te helpen met hun scriptie. De vraag ‘so what?‘ is een legitieme. Het is niet bepaald nieuws, maanden geleden werd er al over geschreven. Ook ten tijde van de discussie over de langstudeerboete was het een issue. Je zou zelfs kunnen stellen dat het wel mooi is. Een student is zich er van bewust dat hij of zij zwakke plekken heeft, en investeert zelf tijd en geld om zich op die punten te verbeteren. Mooi toch? Er zijn echter een paar overwegingen die het lastig maken.

Ten eerste is het de vraag of studenten, als ze zoals de artikelen suggereren massaal aan de extra begeleiding gaan, wel genoeg begeleiding krijgen op hun opleiding. Ik spreek regelmatig met lieden in het hoger onderwijs, en ik heb nog nooit een docent zien staan juichen over al die uren die er zijn voor de begeleiding van scripties. Ik hoor wel eens mensen verzuchten dat er te weinig tijd voor wordt begroot en dat er veel werk gedaan wordt in de weekenden en avonduren. Ik heb één keer een horrorverhaal gehoord over docenten die drie (3) uur per student te besteden hadden. Daarin krijg je een beetje onderzoek nauwelijks gelezen, laat staan dat er ruimte is voor de begeleiding, beoordeling en (in het hbo) eventuele bezoeken aan het afstudeerbedrijf*.

Ten tweede is het een grijs gebied wat nog toelaatbaar is bij dit soort scriptiehulp. Het is natuurlijk waar dat dit soort hulp ook geboden wordt door familie en vrienden, zoals verschillende mensen hebben opgemerkt in de discussie over dit onderwerp. Bedrijven die begeleiding verkopen hebben echter een winstoogmerk en zullen soms geneigd zijn de grens op te zoeken. Juist omdat er geen duidelijke grens is, is dat gevaarlijk. Het doel van een scriptie is natuurlijk het aantonen van het juiste (eind)niveau van een student, en de vraag is wat gemeten wordt als extra begeleiding gekocht wordt: het niveau van de student, het niveau van de externe hulp, of een combinatie van beide.

Daarmee hangt samen dat de opleiding de scriptie moet beoordelen. Vaak speelt het ‘proces’ ook een rol bij die beoordeling: hoe lang heeft een student er over gedaan, hoe zelfstandig was hij of zij, hoe vaak heeft de docent moeten bijsturen of om een nieuwe versie gevraagd? Als een groot deel van het begeleidingsproces extern wordt ingekocht door een student, heeft de opleiding (en de beoordelaar) daar geen enkel zicht op. Op zijn minst kan dat leiden tot te hoge (en ten opzichte van andere studenten: oneerlijke) beoordelingen. In het ergste geval kan een ‘grensgeval’ qua niveau afstuderen die het niet had gehaald als de beoordelaar had geweten hoeveel extra begeleiding nodig was om tot dat resultaat te komen.

Voor mij is dit een erg interessant onderwerp, omdat ik recent met een clubje zelfstandigen een aantal gezamenlijke diensten aanbied op het gebied van taal en communicatie. En daarbij zit, jullie raden het al, ook een dienst waarbij we aanbieden om scripties (en proefschriften en wetenschappelijke artikelen) te redigeren, puur op het gebied van taal.** Uiteraard hebben we het met elkaar gehad over de vraag ‘hoe ver willen we nou eigenlijk gaan?’. We kwamen er uiteindelijk bij uit om bij scripties alleen het eerste hoofdstuk te redigeren en de student daarna te wijzen op de veelgemaakte fouten en valkuilen; onder het mom van ‘een scriptie moet wel een proeve van bekwaamheid blijven’ en ‘het schrijven van een scriptie heeft een educatief doel’.

Punt blijft echter dat je vanuit de beoordeling vraagtekens kan stellen bij de wenselijkheid van de ontwikkeling dat studenten massaal aan de externe begeleiding gaan. Daarnaast vraag ik me af of de grote vraag die is ontstaan naar deze dienst niet een gevolg is van decennialange bezuinigingen op het onderwijs, die doorwerken in een te klein aantal docenten per opleiding die te weinig uren te besteden hebben per scriptie.

János Betkó zijn scriptie is ook door collegastudenten uitgebreid bestudeerd en becommentarieerd. Hij heeft hetzelfde gedaan voor vele anderen en hoopt tegenwoordig dat scriptiekarma ingeruild kan worden voor verhuiskarma.

* In het hbo is de afstudeerscriptie vaak het resultaat van een praktijkonderzoek bij een bedrijf.

**Neen, het gaat geen gewoonte worden om schaamteloze zelfpromotie te gaan verwerken in mijn blogjes, no worries. Maar voor dit artikel is het denk ik wel relevant om te melden dat ik hier zelf ook iets mee doe.