Royal Bank of Scotland: Een verhaal van schuld en boetes

Toen ik enige tijd geleden mijn studieschuld ging afbetalen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs, viel mijn oog op de lettercombinatie RBOS in het rekeningnummer. RBOS, ofwel de Royal Bank of Scotland, is in Nederland wellicht het meest bekend van het catastrofale overname-avontuur met ABN AMRO. Maar RBS (de in het VK gehanteerde afkorting) is sinds enkele jaren ook de huisbankier van de Nederlandse overheid, wellicht als consequentie van de gefaalde overname.

Nadat ik zelf een tijdje als student noodgedwongen bij dochteronderneming NatWest heb gezeten, ben ik daar inmiddels weggevlucht. En het verbaast me dat de Nederlandse overheid niet allang hetzelfde heeft gedaan. Misschien dat het Britse nieuws het niet redt tot de andere kant van het Kanaal, maar RBS is een incompetent en corrupt instituut dat nota bene op kosten van de Britse samenleving overeind wordt gehouden. Een overheid die serieus werk wil maken van het hervormen van de financiële sector, zou niets met een dergelijke bank te maken moeten willen hebben.

Op zich is het al vreemd dat de Nederlandse overheid bankiert bij een instelling die voor het overgrote deel in handen is van een andere staat. Nu snap ik dat we daar in het geval van het Verenigd Koninkrijk, anders dan wanneer het een Russische, Arabische of Chinese bank zou betreffen, niet gelijk hysterisch over doen. Desondanks blijft het opmerkelijk, vooral omdat de belangen van de Nederlandse en Britse regering als respectievelijk klant en aandeelhouder nog wel eens ver uit elkaar zouden kunnen liggen. Momenteel wordt RBS in goede Britse traditie vooral op ‘arms length’ bestuurd, oftewel niet door de overheid gecontroleerd. Maar met bijna 80% van de bevolking voor het in staatshanden houden van RBS, en bijna een derde voor het besturen van de bank als een daadwerkelijk genationaliseerd instituut, zou daar nog wel eens verandering in kunnen komen.

Veel belangrijker is echter dat RBS exemplarisch is voor het soort foute banken dat aan de grondslag lag van de kredietcrisis. RBS was één van de hoofdspelers in de LIBOR-fraude, waarbij een stel grote banken de rentestand manipuleerde en zo miljarden verdiende op kosten van vrijwel de gehele rest van de wereld. De bank was eveneens betrokken bij een schandaal waarin banken bewust ongunstige en verliesgevende verzekeringsproducten verkochten aan ondernemers. Investeerders hebben de bank inmiddels aangeklaagd voor misleiding in verband met de verkoop van aandelen in 2008, toen RBS wanhopig op zoek was naar kapitaal om de kater van de overname van ABN AMRO te boven te komen.

Maar terwijl het ene na het andere schandaal boven water komt, de bank zich verwikkeld ziet in rechtszaken en miljarden moet reserveren om boetes te betalen, gaat draait de bonuscarrousel bij RBS vanzelfsprekend gewoon door. De topman van RBS mocht £2.2m naar huis nemen, terwijl de best betaalde werknemer £5.5m uitgekeerd kreeg. Dat de bank en dochteronderneming NatWest afgelopen jaar ook nog eens het ene IT-fiasco op het andere wisten te stapelen, is eigenlijk de moeite van het vermelden niet eens meer waard.

Zolang de Nederlandse overheid haar geld stalt bij een corrupt en onboetvaardig instituut als RBS, heeft de belofte om het financiële bestel te hervormen geen greintje geloofwaardigheid. Als de regering wil dat banken zich dienstbaarder gaan opstellen en burgers hierin goed geïnformeerde keuzes maken, moet ze zelf het goede voorbeeld geven en leiderschap tonen. Er zijn alleen in Nederland al genoeg banken met een beter rapport op het gebied van sociale verantwoordelijkheid. Natuurlijk, RBS heeft ooit een aanbestedingsprocedure gewonnen, en het overstappen zal vast geen kleine operatie zijn. Maar wanneer wij als gewone werknemers ons volslagen onbekwaam of crimineel betonen, worden we ook op straat gezet. Dat de Nederlandse burger nu een incompetente en frauduleuze bank met bijbehorende bonusbobo’s sponsort, is dan ook volstrekt onaanvaardbaar.