Armstrong en een kleine ethiek over het ene of het andere kwaad
Op 24 augustus 2012 schreef ik met Eenzaam pleidooi voor een beschadigd icoon, een kleine ode aan Lance Armstrong. Hoe eenzaam ik werkelijk ben, blijkt nu de eerste rookwolken van het USADA-rapport zijn opgetrokken. Meer dan twee dozijn aan getuigenissen onder ede (voormalige ploeggenoten, verzorgers etc.) transactie-afschriften van ruim een miljoen dollar aan de beruchte dopingarts Michele Ferrari en een uitgebreide onthulling van een groots opgezet dopingmaskeringsprogramma, maken het geloof in de schone renner Armstrong (dat betekent hier niet meer: ‘nooit betrapt’) buitengewoon ingewikkeld. Ook voor de meest verstokte liefhebber. Want ons rest niets meer dan te geloven in het grootste complot uit de sporthistorie tegen één man.
Het enige wat er namelijk nog is, is de pertinente ontkenning van de kampioen zelf. Met de hand op het hart. Die ontkenning is fascinerend en brengt een aantal grote filosofische en psychologische moeilijkheden met zich mee. Hoewel het verleidelijk is in te gaan op het probleem van waarheid en subjectiviteit als synthese van het irrationele, gesymboliseerd door de enkeling die de strijd blijft voeren tegen het systeem, wil ik een specifieker probleem bespreken dat ermee samenhangt.
Kan een leugen gerechtvaardigd zijn, indien haar effect bijzonder ten goede komt aan anderen?
Dit oude probleem steekt hier in grootse vorm de kop op. De bekendste en meest radicale ontkenner van deze vraag is de Duitser Immanuel Kant die in zijn Fundering voor de metafysica van de zeden uit 1785 streng afrekent met het leugentje om bestwil. Kant lijkt, naast de immer problematische categorische imperatief, te varen op het principe dat je altijd rekening moet houden met het feit dat een leugentje zomaar uit kan komen. En waar sta je dan nog?
Als Armstrong ooit nog de publieke opinie voor zich wil terugwinnen, en als ironische teleologische held de geschiedenisboeken wil halen, moet zijn verklaring in het licht staan van de desastreuse gevolgen die zijn ontmaskering zou hebben voor zijn strijd tegen kanker wereldwijd. Een soortgelijke verdediging heeft hij gegeven vanuit de ontkenning, maar dat lijkt zijn stichting nu niet meer te kunnen redden. Toegeven vanuit eenzelfde motief lijkt hier een uitweg naar sympathie.
Ja, hij gebruikte doping, maar ja, hij zag hoezeer hij als winnaar van de Tour zijn strijd tegen de kwade ziekte kon voortzetten, met ongekende middelen. Oftewel: een ogenschijnlijk kleiner –uitstekend verborgen- kwaad, bleek een veel groter –openlijk zichtbaar- kwaad te kunnen verslaan. Hier heiligde het doel de middelen…. Wie zou die utilitaristische verleiding kunnen weerstaan? U?
Is het morele goede, in dit licht bezien, recht gedaan nu de kwade genius is gepakt, maar de strijd tegen een veel uitgebreider kwaad behoorlijke averij heeft opgelopen? Is het erg dat iemand een narcist is, als daardoor miljoenen dollars aantoonbaar kunnen worden ingezet voor onderzoek naar kanker? Ging het USADA in haar aanhoudende poging de grootste kampioen onder de zondaars te ontmaskeren werkelijk om het goede omwille van het goede? Of heeft daar ook het narcisme gezegevierd, behalve dat er nu geen miljoenen beschikbaar zijn gekomen voor iets goeds, maar slechts een hoop puin en gedesillusioneerde en ontredderde zielen?
Ik eindig met een ethisch gedachte-experiment, dat ik enige tijd geleden al uitwerkte en onder meer wonderbaarlijk in de praktijk kwam naar aanleiding van deze gebeurtenis. Het uitgangspunt van mijn gedachte-experiment is echter ooit geschreven om te overwegen of we, enigszins parallel aan de Ring van Gyges, ons een verstrekkende leugen zouden willen permitteren, als deze louter positieve gevolgen zou hebben, waarbij we de garantie hebben nooit te worden ontmaskerd (en is dat niet een onderliggende assumptie die vaak de reden is waarom we ons een leugentje permitteren?).
Oftewel: hoe zit het dan nog met het goede omwille van het goede? En wat zijn overigens onze werkelijke motieven wanneer wij zelf een leugen zouden kunnen ontmaskeren? Een aanzet tot zelfonderzoek derhalve:
Een oude man vertelt zijn verhaal. Op scholen, buurthuizen en conferenties in het hele land. Hij spreekt over een enorme strijd van het leven met de dood. De mensen luisteren, zijn onder de indruk en raken geïnspireerd door het ontroerende geschiedenis. Het verhaal waar de oude man ooit klein en onschuldig mee was begonnen, was uitgegroeid tot een imperium. Hij had zijn eigen stichting waar onder meer de overheid flink wat geld in investeerde, was meerdere malen tegen wil en dank onderscheiden en inspireerde een hele nieuwe generatie. Vanaf die eerste onderscheiding had hij ontdekt dat hij met zijn verhaal levens kon veranderen, ten goede. En het Goede raakte hem diep. En hij voelde dat het niet meer om hem ging.
Er was echter één probleem: in werkelijkheid had hij nooit in Auschwitz gezeten. Hij had weliswaar de oorlog meegemaakt, kende ontbering en de armoede, maar niets daarvan kwam in de buurt van het concentratiekamp. Een toevallige persoonsverwisseling, met iemand die lang was vergeten, was de oorzaak geweest van zijn huidige identiteit.
Hij had zijn verhaal echter gaandeweg geperfectioneerd, voorvoelde dat hij reeds lang het moment was gepasseerd dat hij nog terug kon, en wist zich oprecht te troosten met de gedachte dat ondanks het feit dat hij het verhaal zélf niet had meegemaakt, het verhaal zelf wel écht was gebeurd. Wat was dan wezenlijk nog het probleem?
Op een dag echter ontdekt een professor tijdens een grote studie per abuis een document in de krochten van een archief. En dat document toont aan dat het verhaal van de oude man niet op hem van toepassing kan zijn. Hij is geen man die het concentratiekamp heeft overleefd. De professor weet dat dit het enige nog tastbare bewijs is dat de oude man van zijn troon kan stoten en waarmee zijn hele imperium in één klap wordt vernietigd.
Maar ja. Hij is een man van de waarheid. Maar hij beseft ook dat voor de waarheid hier een hoge prijs moet worden betaald. En hij twijfelt of die prijs niet veel te hoog is. Hoeveel schade zal hij niet aanrichten? En welke schade weet hij met zijn onthulling eigenlijk te voorkomen? Helemaal geen. Natuurlijk is de oude man verantwoordelijk voor wat hij heeft gedaan, maar de professor kent alle goede gevolgen en kent ook de bescheiden oude man bij wie hij nooit een kwaad motief heeft bespeurd. Maar ja…..die verdraaide waarheid! Moet hij zich hier laten dwingen zich te verplaatsen in het onpartijdige standpunt, dat de waarheid omwille van de waarheid vereist? Wat maken zijn waarden, gevoelens, overtuigingen en verlangens uit tot hoe hij de gevolgen ziet, wanneer het gaat om de waarheid? Moet hij eerst de oude baas confronteren?
In zijn boekenkast valt hem plots de Kritik der praktischen Vernunft op, ironisch genoeg naast Bernard Williams’ Moral Luck…
In zijn ooghoek ziet hij een doosje met lucifers liggen….’Wat is hier nu het juiste om te doen?’ vraagt hij zich af.
deze blog verscheen tevens op de weblog van Stephan
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
@Stephan: Is het jouw bedoeling om de ethiek van een charlatan en zij die in hem geloofden, gedoogden, wegkeken van een kanttekening te voorzien?
Bezie het eens van de andere kant: charlatans zijn van alle tijden en hoe stel je daar tegen te weer. Hoe vind je een weg in een jungle van botteriken en charlatans, van paaiers en graaiers. Op hoeveel informatie of feiten baseer je een eigen mening. Pareer je empathie voor “personen met zielige verhalen” door het aanwenden van een “gezond wantrouwen”? En is het voor een mens een “heilzame” attitude als je je goed laat informeren. Het gevaar dreigt dat je verzand in eindeloze details door elk (onwaarschijnlijke) verhaal te checken. Vroeg of laat verval je dan in een onverschillige houding, afgewisseld door een oprisping van verontwaardiging.
In het geval van de Armstrong kan ik me een krantenartikel herinneren van ca. 15 jaar geleden in de NRC dat handelt over sportdoping. In dat artikel wordt het verband besproken tussen specifieke schade aan organen (lever / nieren / hart / zaadbal) en bepaalde typen doping. Zo wordt het inspuiten van testosteron in verband gebracht met zaadbalkanker. En laat Armstrong nu juist déze vorm van kanker hebben … Laat je gezonde wantrouwen spreken.
Terzijde: de zaak Weinreb en de publieke ontmaskering door W.F. Hermans – zeer actueel – is mogelijk de oorsprong van jouw “oude man”.
Jammer dat Armstrong al voordat hij kanker kreeg een zwaar gebruiker was. Ook sprak hij binnen zijn team openlijk over zijn beweeg-redenen. Dat wisten we al voor USADA (Landis, Emma O’Reilly, Frankie/Emma Andreu), maar het wordt nu door nog een handvol ploeggenoten bevestigd.
Een groter goed heeft er weinig mee te maken, hij wilde gewoon winnen door vals te spelen. Geen vreemde impuls voor een sporter overigens.. maar als moreel vraagstuk niet zo bijzonder.
Er is ook niet sprake van het bestrijden van kanker enkel met een leugentje. Het gaat over de ruggen heen zijn eigen collega’s. De vraag “kan je mensen met kanker hoop geven als je daarvoor de zoon van een drugsverslaafde vader moet dwingen EPO in te spuiten” is toch echt een ander vraagstuk.
Het is ook cynisch de “ontmaskering” van Armstrong aan USADA toe te schrijven. Het enige wat USADA ontmaskerd heeft is de sportjournalistiek, men heeft weliswaar wat toegevoegd aan al reeds publieke informatie, maar het is vooral meer van hetzelfde.
HEt probleem van doping is inderdaad dat je andere aanzet tot het gebruik van schadelijke middelen. Dat is immers de enige manier om bij te blijven. Daarbovenop moedigde hij ook zijn teamgenoten aan. Waarschijnlijk ondermeer zodat hij die onderdeel van de leugen is hem minder snel zal ontvouwen. De leugen opzich is hier nog wel begrip voor op te brengen. Echter het gebruik en het aansturen van het netwerl dat is een andr verhaal.
@Frans.
Interessante gedachten. De Weinreb-zaak kende ik niet; maar er zullen meer van dit soort zaken zijn (denk aan de verwijzing van the woman who wasn’t there). Ik heb geprobeerd om het voor de lezer zo moeilijk mogelijk te maken, zonder al te veel concessies te doen aan het realisme. Bovendien ben ik verslaafd aan gedachte-experimenten.
Ik begrijp voorts je 2e alinea niet goed. Wat dicht je me daar precies toe? Dat ik een utilisme hier zou kunnen billijken? Of dat ik een soort Machiavelli ben? Jij lijkt me iig duidelijk een Kantiaan. Op papier althans. Niet? En al zouden we dat in beginsel allemaal misschien wel moeten zijn, er kan zich snel een situatie ontvouwen waarin dat niet meer opgaat, en de vraag is hoe dan (verder) te handelen. The point of ethical no return. Daarbij ben ik van mening dat in het algemeen geldt dat iedereen die kritiek heeft op deze zaak en hoe er gehandeld is, zijn eigen ethische krachten schromelijk overschat.
@Tijl/@Frans Verder verbaast het mij hoeveel mensen ik reeds gesproken heb over het artikel die daadwerkelijk boze opzet bij Armstrong vermoeden. Of niet eens vermoeden, maar zeker weten dat er sprake is van boze opzet, waarbij louter sprake zou zijn van een exclusief eigenbelang. Het gaat er dus om welke intentie we koppelen aan zijn handelen. Je mag me gerust naïef noemen, maar ik heb die intentie enigszins in het midden gelaten, of misschien de positieve zijde ervan proberen te belichten. Waarin iemand ontdekt dat natuurlijk zijn ego, maar zeker ook het ‘goede’ baat heeft bij een maskerade. Van een exclusief eigenbelang lijkt me geen enkele sprake.
Als existentialist vind ik het overigens belachelijk hoe makkelijk (@Tijl/@Jasper) hier voorbij gegaan wordt aan de verantwoordelijkheid van anderen. Al die renners die zogenaamd meegetrokken werden in het grote boze complot, en willoos alles moesten ondergaan. Al die renners die verkozen mee te doen met het kwade, omdat ze niet anders konden, omdat het een bevel -een dwingende aanmoediging- was van de grote baas! Kom nu toch. Die tijden liggen toch echt wel achter ons dat we dat als een legitimatie van verkeerd gedrag zouden moeten willen accepteren. Het ethische dilemma wat ik overigens probeerde aan te snijden, mag je gerust veralgemeniseren. Natuurlijk zit er eigenbelang bij, maar breng simpelweg eens in kaart welke positieve gevolgen er allemaal uit zijn voortgekomen (vandaar een verwijzing naar een soort hedonistische calculus). En dan is de vraag, mag je immoreel handelen als je louter positieve effecten vermoedt? Zie ook de strekking die ik maak na de Ring van Gyges.
– En ok, het antwoord van de theoretische Kantiaan ken ik wel. Maar ik beweer dat de praktijk te complex is en de mens te zwak om strikt Kantiaans te handelen. En dan ontvouw ik enkele gedachten.
De verwijzing naar het artikel van 15 jaar geleden over de relatie tussen kanker en het gebruik van doping, vind ik op dit moment veel te veel speculatie en ook niet relevant. En als ik Frans goed begrijp, dan heeft hij dus sinds hij kanker heeft overwonnen zoveel doping gebruikt dat hij lang en breed met de meest afschuwelijke ziektes onder de grond had moeten liggen….
Wordt vervolgd!
Als er ergens geen bewijs voor te vinden is in het hele Armstrong verhaal is dat zijn beweeg-redenen waren dat het nodig is om mensen met kanker hoop te geven. Ik heb 100den pagina’s aan deposities doorgelezen vol met uitspraken van Armstrong, en ging daar altijd alleen om beter zijn dan de rest. De man zelf zegt ook niets anders op het moment.
Sluit dat uit dat ie het stiekem “voor de kanker” deed? Nee. Noch dat ie het voor de wereld-vrede of zijn stiekeme “crush” op Sheryl Crow deed. Maar laten even uitgaan van “voor de kanker”:
Zoals al gezegd, dat maakt het vraagstuk bij mij niet bijzonder veel moeilijker. Is het ok om “voor de kanker” jou voor een alcoholistische hoer uit te schelden als je de waarheid verteld? Mag ik “voor de kanker” de carrière van een veelbelovende renner die ondanks grote druk van team en teamgenoten geen doping nam kapot te maken? Of een renner die toevallig dezelfde doctor als mij had en als enige besloot wel uit de doeken te doen hoe het doping systeem in elkaar zit? En de vraag ligt er nog steeds, is het ok op dreiging van ontslag iemand met een drugsverslaafde vader te dwingen om doping te nemen? Om mensen met kanker hoop te geven dus, omdat we maar even aannemen dat dat de reden was.
Mocht je antwoord zijn, “ja misschien wel”, dan.. ja misschien ben *jij* dan wel een alcoholistische hoer die z’n bek moeten houden omdat ik ’em anders dicht-timmer en voor de rest van je leven ieder geschrift wat je ooit op het web zet kapot ga spammen en DDOSen. Voor de duidelijkheid ik zeg dat niet omdat ik gelijk wil hebben, maar om jonge sporters overal hoop te geven op een doping vrije sport, dus..
Als we op die manier de dingen gaan beargumenteren, tja.. dat valt een beetje in dezelfde categorie om van de slachtoffers daders te maken. Je mag mij best verwijten naïef te zijn als ik niet denk dat een Zabriski misschien zelf wel doping wou gebruiken (al heb ik dat nergens beweerd), doet het iets af aan de actie van Armstrong om hem op dreiging van ontslag doping te laten nemen? Zo ja dan heb ik nog wel wat morele dillema’s voor die hoerige kut-kop van jou.*
Ter verduidelijk: dergelijk gedrag als ik hierboven demonstreer kan natuurlijk niet. Het zal om te beginnen wel niet waar zijn wat ik zeg, Stephan en ik zijn nog minder close dan Armstrong en O’Reilly waren, voor zover ik weet is hij een beeldschone maagdelijke geheel-onthouder, en zelfs als hij dronken en lelijk is en nog een tientje van gisteravond in zijn broekzak heeft zitten, doet het wat mij betreft niks af aan mogelijkheden argumenten te geven. De vraag is dus, valt mijn gedrag te rechtvaardigen voor het “goede doel?”. Zoals de titel suggereert, is mijn “kwaad” te rechtvaardigen?
Voor de meeste mensen die dit lezen lijkt het antwoord me duidelijk, ondanks dat het vrij duidelijk nep is, zal het vrij shockerend aankomen. Voor sommige zal zelfs het enkels retorisch gebruiken van deze zinsnedes al te ver gaan. Als ik dit hier dood-serieus stond te doen, zou iemand echt geloven dat ik dit met volle overtuiging en zonder eigen belang “voor het goed” sta te doen? Misschien kan je ergens geloven dat ik (of Armstrong) mezelf dat heb kunnen aanpraten, maar zonder dat enige andere motivatie domineert? Dat lijkt me zeer sterk.
* vrijzinnige moderator(s) (*kuch*JBC*kuch*), U snapt (nu) deze retorische truc neem ik aan 🙂
@Stephan: terugkomend op je vraag mbt die 2e alinea van mijn reply. De alinea is m’n onbeholpen reactie op je nog al filosofische denktrant >zucht<.
En ook wil ik je als fietser bemoedigend toespreken: iets minder sportverdwazing, iets meer ruimte voor je eeigen gedachten.
Kanker en Alpe d'Huez: Benidorm op een Puist! Ik heb veel gefietst in de Jura, Alpen, Vercors en Ht. Sovoie, maar zal me niet op die troosteloze, van hotels vergeven puist laten zien. Peter Winnen heeft er de laatste jaren ook wat bedenkingen bij. Bah! Help, ik loop leeg … .
@Stephan:
Wat betreft de eigen verantwoordelijkheid van anderen heb je natuurlijk een punt, maar daar moet wel een kanttekening bij geplaatst worden. Ze werden ‘gedwongen’ doping te gebruiken om hun baan en zelfs carrière te behouden. Het was heel duidelijk: niet gebruiken was geen nieuw contract en het einde van de droom om te slagen als wielrenner. Daarbij hebben ze zelf de keuze gemaakt om te gebruiken en dragen daarvoor verantwoordelijkheid. Zij zijn onder druk gezet, maar hebben zelf aan die druk toegegeven.
Eenzelfde iets geldt overigens voor Armstrong ook (zij het dat er sprake lijkt van meer eigen beweging): hij is niet begonnen met doping, maar zag dat hij moest gaan gebruiken om mee te kunnen doen om de zege. Hij werd verslagen door renners die in principe niet beter waren dan hij. Dat dreef hem tot de doping. Hij is daarmee (behalve dader) ook slachtoffer van ‘het systeem’/’de cultuur’ die bestond/bestaat in het wielrennen.
@ Tijl:
Het is maar de vraag hoeveel sportjournalistiek er is. Er is meer feitelijk meer verslaggeving dan echte onderzoeksjournalistiek. Ik vind niet dat je commentatoren écht kan veroordelen. Wat ik wel opmerkelijk vind is dat veel commentatoren/verslaggevers net deden of het USADA-rapport het nieuws bracht dat Armstrong pakte, maar feitelijk wisten wielervolgers dat al sinds (ongeveer) 2008 en velen wisten het al eerder/konden het al eerder weten. De aanwijzingen waren legio.
Er is wel degelijk (wieler)sport-journalistiek, want het zijn immers journalisten die veel van de feiten uit het USADA rapport al ver van te voren boven water gehaald hadden.
Wat echter het ranzige is echter dat de journalisten die dit soort dingen boven water brengen
(zoals Paul Kimmage of David Walsh) door hun collega verslag-gevers (we zullen ze maar geen journalisten noemen inderdaad) niet alleen genegeerd worden maar ook buitengesloten worden. Want als Armstrong je met ze ziet staan zou ie zomaar niet meer me jou willen praten!
Met name op TV worden zoveel uren Tour de France en andere wedstrijden volgeluld met zinloze zinnen. Als de UCI een collega journalist aanklaagt voor smaad wegens het in een interview melden wat een ex-renner over de UCI zegt, vind ik dat je van de collega’s mag verwachten dat ze iets mee doen in plaats van zwijgen. Maar uiteindelijk kiezen ze voor het “in-wereldje” en niet de journalistiek.
Bij een frisse start van het wielrennen horen wat dat betreft ook frisse commentatoren in Nederland en België. Vooral omdat het in veel andere landen journalistiek gezien toch beter gegaan is. De twee genoemde journalisten kwamen uit Ierland en schreven veelal voor Engelse kranten. In Frankrijk was er echt geen fan van Armstrong meer te vinden toen hij terug kwam, omdat alle feiten (deels eigen onderzoek) in het Frans gewoon na te lezen waren. In Nederland daartegen konden we naar Mart Smeets’ verbazing luisteren over hoe al die “gekke Fransen” Armstrong voor doper uit aan het schelden waren.
Ik ben geneigd je gelijk te geven, ik ben zelf sinds ongeveer 2006/2008 helemaal om (al zou ik mijn hand nooit in het vuur gestoken hebben).
Aan de andere kant, de NOS heeft ook altijd netjes bericht over de zaken die over Armstrong naar boven kwamen. Smeets vond (en vindt) alleen dat er toentertijd te weinig bewijs was om het te kunnen zeggen. Daarin sloeg hij soms inderdaad door naar het andere uiterste. Tegelijk heeft Smeets ook Lemond meerdere keren een podium geboden om zijn beschuldigingen aan het adres van Armstrong te doen. In zijn commentaar kwamen die dingen echter te weinig terug. Dit mede vanuit liefde voor de sport en zijn neiging om dingen groots en meeslepend te maken.
Particulier dacht Smeets er echter het zijne van, zo blijkt bijvoorbeeld uit een recente aflevering van DWDD waar (na het interview met Smeets) Joost Prinsen tegen Smeet zei: “Maar jij vroeg mij in 2002 al hoe we ons allemaal zo door hem konden laten bedriegen”. Die twijfel heeft Smeets echter niet tot nauwelijks door laten schemeren in zijn commentaar, wellicht vanuit een (misplaatst) gevoel (zoals geleerd door Bob Spaak) dat je geen beweringen mag doen als je ze niet hard kan maken. Opvallend genoeg gebeurt dat bij (bijvoorbeeld) Vinokoerov echter wel.
“Als existentialist vind ik het overigens belachelijk hoe makkelijk (@Tijl/@Jasper) hier voorbij gegaan wordt aan de verantwoordelijkheid van anderen. Al die renners die zogenaamd meegetrokken werden in het grote boze complot, en willoos alles moesten ondergaan. Al die renners die verkozen mee te doen met het kwade, omdat ze niet anders konden, omdat het een bevel -een dwingende aanmoediging- was van de grote baas! Kom nu toch. Die tijden liggen toch echt wel achter ons dat we dat als een legitimatie van verkeerd gedrag zouden moeten willen accepteren”
Totale onzin. Ik legitimeer andersmans doping gebruik niet. Ik zeg Dat Armstrong aanzet tot. Daarmee zeg ik helemaal niet dat de personen zelf niks fout doen. Ik zeg alleen wel dat zijn gedrag dat van anderen in de hand werkt. De vraag of we dat gedrag vervolgensn moeten accepteren is een andere. Dit was de vraag wat zijn gevolgen van het handelen van Armstrong en wat voor sanctie verdienen die.
Ik zeg dat ze het nodig hebben om bij te blijven. En dat Armstrong ook nog bij zijn ploeg de boel geinstitutionaliseerd heeft. En ja dan kan je ook vuilnisman wordendat wil echter niet zeggen dat armstrongs handelen geen invloed heeft. Vergelijk het met een werkgever die mensen aanneemt onder illegale arbeidsvoorwaarden om zo kosten te besparen. Die kan op die wijze een product zo goedkoop maken dat anderen in de concurrentiestrijd woren aangezet om dit ook te doen. Dit om net als tegenover Armstrong bij te blijven in de wedloop. Dat kan je wel gaan vragen of anderen verantwoordelijk zijn en of we dat moeten accepteren, maar het ging hier over Armstrong.
Verder een overtuigend tegen argument. Het enige wat je zegt is kom nou toch dat is niet waar. U moet beter weten.
Voor het gemak ga ik even voorbij aan de toepassing van Stephan’s ethische discussie op de casus Armstrong, en wil ik het onderwerp even kort vanuit een ander perspectief aansnijden.
Het hele betoog van de auteur lijkt namelijk als verzwegen aanname te hebben dat liegen per definitie ‘slecht’ is. De leugen moet immers gelegitimeerd worden door ‘het goede’ (wat dat in casu ook moge zijn). Mijn vraag is of dat op zichzelf al een gerechtvaardigde aanname is.
Je zou natuurlijk het hele concept ‘waarheid’ al kunnen aanvechten, en in mijn ogen gaat dweept de auteur misschien wat al te sterk met een uit de Verlichting stammend waarheidsconcept dat gemakshalve eenduidig en kenbaar is, waardoor de ‘leugen’ en ‘de waarheid’ zonder al te veel inspanning gedefinieerd en herkend kunnen worden. Maar zelfs als men daar overheen stapt, ontbreekt m.i. de argumentatie waarom liegen in essentie slecht is, en de waarheid spreken goed. Zeker aangezien intermenselijke communicatie over het algemeen een grijs mijnenveld is van halfwaarheden en -leugens, aannames en veronderstellingen.
Maargoed, ik had dan ook meer met een Nietzsche dan een Kant, wellicht is dat het probleem.
Als je liegt dan komt dat al snel neer op iemand voor de gek houden. Je misleid die persoon of in dit geval de samenleving tot het maken van keuzes die ze in de regel niet willen maken.
Je ondermijnt tevens het vertrouwen wat kan bestaan van mens tot mens dat zijn woord evengoed is als de eigen perceptie. Dit begint in de eigen klasse en omgeving, maar kan zich bij uitbreiding van de leugenachtige moraal als een virus uitbreiden.
Natuurlijk is de ene leugen wel erger dan de ander en kunnen bepaalde feiten ook schadelijk zijn.
Deze zaken die vastzitten aan het feit dat een leugen een opzettelijke verdraaiing is van de waarheid maken het iets waarmee je slachtoffers maakt en de samenleving ondermijnt.
In dit specifieke geval. Armstrong ondermijnde de handhaving van de doping bestrijding en daarmee het terugbrengen van het gebruik. Verder ondermijnde hij de geloofwaardighied van de wielerwereld en de reputatie van de sport als een wedloop tussen atleten.