Er is inmiddels veel geschreven over de Occupy beweging, ook over de demonstraties in Nederland. Er is vooral veel kritiek. Het zou te vaag zijn, een gebrek aan concrete doelen hebben. Het is niet origineel, want gekopieerd uit de VS. De demonstranten zijn ‘weekendrevolutionairen‘  en ‘crypto-kapitalisten‘. De beweging is te breed, of juist niet breed genoeg. Men demonstreert bij de verkeerde instanties. Waarom met 25 man voor de Beurs van Berlage zitten, en niet met 25.000 staan op het Malieveld? En zo wordt Occupy makkelijk weggezet als een zinloos en inspiratieloos project voor een paar verdwaalde idealisten, dat geen enkel resultaat zal hebben.

Maar het is flauw om erop te wijzen dat de demonstranten consumenten zijn. Natuurlijk zijn ze dat. We zijn allemaal consument. We zijn allemaal bourgeois. Er is geen alternatief; onze samenleving is gedefinieerd door het kapitalisme. Andere idealen, perspectieven of ideeën zijn er eigenlijk niet meer. We leven aan het Eind van de Geschiedenis, in post-politieke samenlevingen waarin de logica van de vrije markt, het discours van het liberalisme, het enige is wat we nog kennen. Marxisme of religie, fascisme of monarchie, ze liggen allemaal op de historische afvalbult. Ik herken mij in de woorden van Tony Judt in zijn boek ‘Het Land is Moe’, als hij stelt dat de kapitalistische ideologie zo alomtegenwoordig en normaal is geworden, dat we zelfs het vocabulaire ontberen om er kritiek op te uiten.  Ons is geleerd brave consumenten te zijn, geen moreel handelende burgers. Efficiente economische machines wiens leven eruit bestaat kleine betekenisloze belangen te bevredigen, en die mensenlijk contact vooral in economische termen zien. De grote morele vragen over rechtvaardigheid, eerlijkheid en vooruitgang zijn verworden tot wiskundige analyses van wat rendabel, efficiënt of verkoopbaar is. Van alles kennen wij de prijs, maar van niets meer de waarde.
Natuurlijk zijn de demonstranten dan ook allemaal anti-kapitalist. Het kapitalisme is het enige dat we kennen. Als er niets meer over is om voor te zijn, rest ons slechts om ons tegen het bestaande te keren.

Onze frustratie komt dus deels voort uit de onmacht om het gevoel dat er ‘iets’ niet klopt in deze wereld uit te kunnen drukken. Het ‘iets’ dat mis is in een wereld waar miljoenen sterven aan honger en ziekten, terwijl anderen zich zonder schroom puissant verrijken. Het ‘iets’ in een samenleving waar de waarde van een mens geschaald wordt aan diens salaris. Maar dit onbestendige onbehagen is niet voldoende voor de criticasters van Occupy. We mogen niet protesteren, want we hebben het immers ‘nog nooit zo goed gehad’. We kunnen niet protesteren, omdat we geen idealen meer hebben om ons gevoel van onrecht mee te verantwoorden. En we hoeven ook niet meer te protesteren, want als we allemaal braaf consumeren, zorgt de Onzichtbare Hand dat alles vanzelf goed komt. In onze samenleving is het kopen van goedkope T-shirts en iPads de aanbevolen manier om loonslaven in Bangladesh te helpen.

In een samenleving gefixeerd op economisch nut, waar idealisme iets van voorbije jaren is, is elke vorm van protest zinloos. Idealen leveren niets op, en moraliteit is alleen maar onhandig tijdens het zaken doen. Maar als elke individuele poging om de wereld te verbeteren wordt afgedaan als nietig en zinloos, als elke vraag om regulering wordt gesmoord in de ‘noodzakelijkheid’ van de markt, en als elke kritiek op de bourgeoise samenleving wordt afgedaan als naïeve nostalgie, moeten we dan maar niets meer doen? Dan toch liever bij beurzen en banken staan. Misschien zonder agenda, zonder doel, of zonder organisatie. Maar wel met het groeiend besef dat idealen niets kosten, maar wel heel veel waard zijn.

 

31 Responses to Occupy: Idealisme voor beginners?

  1. serf says:

    Waarschijnlijk één van de grootste en meest hardnekkige misverstanden van deze tijd. Kapitalisme is zelfs in Amerika al ergens halverwege de 19e eeuw gestorven. De westerse wereld is corrupt en corporatistisch, maar absoluut niet kapitalistisch. Zogenaamde neoliberalen hanteren wel de vrije markt retoriek maar handelen tegenovergesteld. Sociaaldemocraten hekelen het economisch denken van de mens, maar staan ondertussen wel te trappelen om politieke idealen als vrijheid en gelijkheid onderuit te halen door deze te vertalen naar en te eisen in het economische domein.

    Zie ook: http://www.fff.org/freedom/fd0411e.asp

    • Joep says:

      Zou je, om je betoog te bekrachtigen, wellicht voorbeelden kunnen geven van waarom de westerse wereld volgens jou “absoluut niet kapitalistisch” is en op waarom het in de 19e eeuw stierf? Het stuk achter je link gaat vooral in op hoe de markt niet voldoende vrij functioneert, maar daarmee staan de meeste kenmerken van kapitalisme (laat ik maar eens van wikipedia citeren) “de nadruk op het individu en privé-eigendom, het winststreven of de kapitaalaccumulatie, het marktmechanisme en de ondernemingsgewijze productie” volgens mij nog steeds als een huis. Al is de markt inderdaad niet altijd even fris. Toch?

    • serf says:

      De bailouts van de banken, verbieden van concurrerende valuta, fractioneel reservebankieren gedekt door een centrale bank, subsidies aan bedrijven of hele sectoren, importheffingen, melkquota (onlangs in het nieuws), licenties, patenten, minimumloonwetgeving, etc etc. Deze zaken zijn niet te verenigen met eigendomsrechten en dus niet met kapitalisme.

      De bailouts zijn hier misschien wel het meest schofterige en overduidelijke voorbeeld van: er wordt rechstreeks privé eigendom overgeheveld van individuen naar financiele instellingen, die daar dan een flink deel van gebruiken om bonussen uit te keren.

      Instellen van fiatgeld samen met het verbod op concurrerende valuta doet in de praktijk hetzelfde, alleen is dat minder snel zichtbaar. Wanneer er weer een paar miljard dollar gecreeërd wordt heeft degene die dit geld ontvangt — vaak een bedrijf dat op het punt staat op de fles te gaan en goede connecties in de politiek heeft — hier heel veel baat bij, maar wordt elke dollar weer een klein beetje minder waard (i.e. inflatie).

      Fractioneel reservebankieren kan in de praktijk alleen bestaan met een centrale bank, en dit systeem hevelt indirect ook geld over van de brave burgen naar de bankensector: voor iedere euro die een bank gestort krijgt leent zij er namelijk tien uit, wat ervoor zorgt dat er meer euro’s in omloop komen en de koopkracht van iedereen weer een beetje achteruit gaat. Volgens de economische theorie van de Oostenrijkse school is dit proces van kredietexpansie overigens de oorzaak van economische crises, maar dat terzijde.

      Over de paar laatste voorbeelden (zoals minimumloon) die aan het begin ik noemde zullen we het waarschijnlijk nooit eens worden, maar zowel voorstanders als tegenstanders van de vrije markt zouden op z’n minst tegen de bailouts moeten zijn. Als er al iets gered had moeten worden dan was dat het spaargeld van de klanten, en niet de aandeelhouders. Daarom heb ik een dubbel gevoel bij de Occupy beweging. Hulde als het gaat om het aanpakken van het bankierstuig, maar als ik de “pluk de rijken” borden zie dan bekruipt me een akelig gevoel.

      • Bart says:

        serf, is het verschil hier niet gewoon dat jij kapitalisme ziet als een ideaaltype in plaats van een historische ‘mode of production’? Een markt kan niet bestaan zonder regels, dat is een van de vele contradicties tussen neoliberaal gedachtegoed en de praktijk. Nogmaals, ik kan je Polanyi erg aanraden.

        Wat je zegt over wat banken doen is onjuist, en laat zien dat je het bijna, maar net niet begrijpt. Banken krijgen 100 euro binnen, en lenen er (bij bijvoorbeeld 10% kapitaaleis) weer 90 uit. De volgende bank doet hetzelfde, en leent dus 81 uit. Let wel, hier ontstaat geen geld, dit is slechts een polonaise van lening en schuld. Dit levert een aantal problemen op, maar is tegelijkertijd een essentieel onderdeel van ons moderne monetaire systeem. Met het verkleinen van de koopkracht heeft deze dynamiek an sich echter niets te maken.

        • serf says:

          Ja, de 10 voor elke 1 euro was even een kleine brainfart van mijn kant… het is natuurlijk andersom: voor elke 10 euro houdt de bank er 1 als reserve en leent de rest uit. Maar dit proces schept wel degelijk geld. Er zijn nu namelijk meerdere mensen met een claim op dezelfde euro. Als jij 100 euro stort denk jij 100 euro te bezitten, terwijl iemand anders 90 van die 100 euro krijgt.

          http://en.wikipedia.org/wiki/Money_multiplier

          • Arno says:

            Klopt, en over die 10-1 verhouding kan je discussieren. Maar het alternatief is terug naar de goudstandaard gaan.. Dan is alles weer logisch en duidelijk, maar het betekent wel dat al het geld ongeveer 20x zo weinig meer waard is.

            Het loslaten van de goudstandaard is niet voor niks gedaan! Dat heeft ons de ongekende welvaartsgroei van na de 2e wereldoorlog opgeleverd. Dus wat heb je liever: terug naar de welvaart van de CDA-spruitjeslucht of …

          • Bart says:

            Je hebt het bijna begrepen, maar wat jij hier volgens mij over het hoofd ziet is dat wanneer jij geld op de bank zet, je dit geld aan die bank uitleent. Je hebt dus geen 100 euro, je hebt 100 euro uitgeleend.

            Heel simpel gesteld: jij zet 200 euro op de bank (100%), die bank houd 10% (-20) en een ander neemt een schuld van 90% (-180).

            Die ander zet die 180 euro weer op de bank (100%), waarbij de bank 10% houd (-18) en 90% uitleent aan een derde (-182). Er is dus geen geld bij gekomen, en het is ook duidelijk wie recht heeft op welk geld. Het is alleen iets dynamischer en daardoor raken sommige mensen in de war. In de echte wereld is het natuurlijk nog eens heel wat complexer, maar dit is wel het principe.

          • Bart says:

            Ik heb het ook nog even voor je opgezocht in wat beters dan wikipedia. De franse econoom Michel Aglietta, sowieso een aanrader, steld: ‘The multiplyer is necessarily equal to unity. To believe the contrary is to make analysis of value production impossible and to accept that income can survive expenditure. What the circuit of income and expenditure indicates is not a multiplier but the magnitude of the monetary expression of the working hour.’ (A theory of capitalist regulation: the US experience, p. 346).

          • Bart says:

            Oh, en ik weet niet waarom ik niet op Arno kan reageren, maar met de goud standaard heeft dit allemaal al helemaal niets te maken :-p

        • serf says:

          Re: Polanyi

          Ik denk dat ik die even oversla, na Rothbard’s stukje over het boek gelezen te hebben: http://mises.org/daily/1607

          Natuurlijk wil ik geen uitspraken doen over de inhoud van het boek zonder het zelf echt gelezen te hebben, maar mijn beschikbare leestijd is helaas te beperkt om alle aanraders die bij discussies naar voren komen daadwerkelijk te lezen.

          • Bart says:

            tja, wie zich laat adviseren door aanhangers van the austrian school heeft bij polanyi helemaal niets te zoeken. Maar een afwijzing van hun zijde zie ik over het algemeen als iets positiefs ^^

    • Frank says:

      Serf,

      Ik maak onderscheid tussen het kapitalisme als systeem en als ‘idee’.
      Ik ben het met je eens dat de markt niet volledig vrij is. Volgens mij betekent dat niet dat onze samenleving niet kapitalistisch is, zoals eerder reeds betoogd. Kapitalisme beschrijft voornamelijk ook een bepaalde dynamiek, die ook werkzaam is onder onvolledige vrije marktvoorwaarden.

      Maar waar ik op doel is dat het kapitalisme ook de ‘bril’ is waardoor we de wereld waarnemen. We drukken beleidsvoorstellen en consequenties daarvan uit in termen van meer of minder markt. We praten over onszelf als klanten of consumenten. Zelfs onze overheid laat zich erop voorstaan in eerste plaats ‘dienstverlener’ te zijn. Dat zijn allemaal aan het kapitalisme ontleende termen. Ongeacht de mate waarin het kapitalisme al dan niet praktisch gerealiseerd is, beheert het wel grotendeels het maatschappelijk discours.

  2. Arno says:

    Ik vond het ook een niet al te duidelijk stuk van een nogal vreemde organisatie. Wat wil die FFF nu eigenlijk? Soort van tea-party achtige vrije markt fundamentalisme?
    Maar om in te gaan op Franks’ stuk. Ik ben het wel met je eens dat de markt niet alles, als een welwillende hand van god, meteen perfect maakt. Ook is het zo dat onze rijkdom, die we nog steeds hebben, ook die mensen op het plein, zijn keerzijde kent. Natuurlijk moeten er mensen goedkoop werken voor onze goedkope koffie/katoen etc. Maar dan nog blijft mijn punt: idealen zijn mooi maar welk ideaal vertegenwoordigen zij?? En hoe gaat dat ideaal, indien eindelijk geformuleerd, de wereld dan beter maken dan hij nu is? En hopelijk komen ze dan niet met inleveren van welvaart ten goede van de 3e wereld, want dat gaat niemand vrijwillig doen.

    Onze welvaart wordt al ingeleverd, maar niet aan de rijke elite maar aan de efficientere en goedkoper opererende Chinezen/India-ers/Brazilianen etc. En dat houdt geen ideaal tegen! Het enige wat dat tegenhoudt is de tering naar de nering zetten hier, (minimum)lonen omlaag, arbeidsinstelling omhoog en de concurrentie aangaan met deze landen.

    Ik blijf me dus afvragen wat dat Occupy-gedoe nu wil en waarom ze daar mogen blijven staan. Het voelt als een soort wraak van de krakerswereld die nu dan maar de openbare weg kraken. In het openbaar kamperen is gewoon verboden en zeker op een plein in het centrum. Ik zou zeggen aan het werk mensen, anders worden we helemaal weggeconcurreerd.

    • Frank says:

      Volgens mij waren wij laatst nog een plaatsje gestegen in de ranglijst van concurrerende landen. Van zeven naar zes. Volgens mij zit het met onze concurrentiepositie dus wel goed.

      En ja, die voorstellen dat de arbeidsbescherming verschraald en de minimumlonen omlaag moeten, komen om de één of andere reden altijd vandaan bij mensen die nooit voor minimumloon hoefden te werken en altijd genoeg perspectief op een baan hebben. Maar als je met wat minder talent gezegend bent, mag je ook momenteel al blij zijn als je met een aaneenschakeling van tijdelijke banen tegen een rottig salaris, zonder pensioen of WW-opbouw de kost kan verdienen.

      Over het gebrek aan idealen van Occupy, dat is dus exact mijn punt. Vroeger waren er alternatieve visies op de samenleving. Monarchie, communisme, anarchisme. Deze visies maakten het mogelijk om kritiek op de status quo uit te oefenen vanuit een veelvoud van andere perspectieven.
      Maar deze alternatieven zijn niet meer. We hebben alleen nog het kapitalisme als systeemvorm. Ja, de liberale democratie hangt er nog een beetje aan vast, maar dankzij Singapore en China weten we dat dat geenszins noodzakelijk is. Dat betekent dat we onze kritiek alleen maar in termen van datzelfde kapitalisme kunnen uitdrukken. Het blijft dan altijd een vraag hoeveel markt je wil hebben. Niet hoeveel rechtvaardigheid, gelijkheid, broederschap, of aanbidding van JHWH, om een aantal dwarsstraten te noemen.
      Het probleem hiermee, is dat het heel erg moeilijk is om een structurele fout/inconsistentie van het systeem uit te drukken in termen van dat systeem zelf. Daarom komen de mensen dus niet verder dan het idee dat er ‘iets mis is’, met het kapitalisme. En dat ze daarom ‘tegen het kapitalisme’ zijn. Omdat het kapitalistische vocabulaire niet de mogelijkheid biedt de kritiek concreter vorm te geven.

      Overigens bestrijd ik dat de huidige situatie onvermijdelijk is/was. Landen als China, India en Brazilië hebben ten eerste hun eigen problemen, maar bovendien hoeft de opkomst van die landen helemaal geen neergang of welvaartsverlies hier te betekenen. Sterker nog, een groot deel van ‘onze’ welvaart is momenteel al op die landen gebouwd.
      Onze huidige situatie zie ik vooral als een op schuld gebouwde (en dus kunstmatige) economische groei in het verleden, gecombineerd met banken die met andermans geld (want gedekt door de staat) zijn gaan gokken. Beide fenomenen hadden niet hoeven optreden, als bijv. krediet minder makkelijk beschikbaar was geweest en de banken niet zonder toezicht hun casino-kapitalisme hadden kunnen ontwikkelen. Daaraan gerelateerd vind ik deze blog e.e.a. wel goed uitdrukken:
      http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/laat_je_de_schuld_niet_door_politiek_of_bankiers_in_de_schoenen_schuiven/

  3. Toine says:

    Ik denk dat de ‘onmacht om het gevoel dat er iets niet klopt ‘ die je beschrijft deels voortkomt uit het feit dat sommigen genoeg hebben, daar waar anderen altijd meer willen. Genoeg is iets wat je ook niet kan kwantificeren, maar wel kan voelen. De een voelt hier iets anders bij dan de ander.

    Terwijl de meeste mensen in de westerse maatschappij ‘genoeg’ hebben, gaat een klein deel door met het leegroven van de wereld. Niet meer zo overduidelijk als in de koloniale tijd, maar nu onder valse voorwendselen als ‘terrorismebestrijding’ en ‘samenwerkingsverbanden’. Dit (http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=fG8_5HWqan4) leidt uiteindelijk tot hongersnoden, natuurrampen, burgeroorlogen, etc. Alleen dat ‘onze’ bedrijven en overheden daar de oorzaak van zijn, dat kunnen wij niet meer zien. Aan de ene kant voelen we het wel, maar aan de andere kant: wij hebben toch genoeg? Daarom gaat een groot deel van ons de straat niet meer op. En als we dat doen, dan hebben we vaak geen idee waartegen we precies protesteren.

  4. Sjir says:

    Verdomd mooi in de geschiedenis van ideeën geplaatst, Frank. Ik twijfel nog of het huidige ‘geld-denken’ een probeerseltje van de geschiedenis is, of een echte nieuwe standaard van menselijk denken.

    (Fuck, ik heb een hekel aan moeilijke woorden. Maar dit is echt lastig uit te leggen zonder die dingen.XD)

  5. Matthijs says:

    Ik heb twee grote problemen met de Occupy-beweging in Nederland.

    1) Ik heb niet het idee dat de Occupy’ers goedopgeleide jongeren zijn die desondanks kansloos zijn op de arbeidsmarkt en nu radeloos zijn over hun situatie. De werkloosheid in Nederland is bijzonder laag en de uitkeringen zijn (zonder lichamelijke ongemakken) prima leefbaar.
    Volgens mij zijn het mensen die het gewoon niet eens zijn met bepaald beleid en zich daar tegen afzetten, maar daarom wel concreter mogen zijn over hun wensen. Dat deze mensen bij Occupy zitten, vertroebelt voor mij het beeld dat ik van buitenlandse Occupy-bewegingen heb.

    2) Waar waren deze lui de afgelopen tien jaar? In 2001/2002/2003 waren er tal van andersglobaliseringsdemo’s, waar ook vaak de macht van de banken onder vuur werd genomen. Ik snap niet dat ze niet voor de beursval of sneller daarna van zich hebben laten horen. Het komt op mij over als gelegenheidsdemonstreren zonder doel, visie of historisch besef.

    • Michiel says:

      Waarom zouden slecht opgeleide mensen met banen niet mogen demonstreren. Dat je niet kunt definiëren wat er mis is, betekent niet dat je niet kunt voelen dat er iets mis is.

      De bovenstaande discussie laat eigenlijk ook al zie dat lezers van dit blog – vaak toch wel goed opgeleide jongeren, heb ik het idee – eigenlijk ook niet weten wat er nu mis is. Gezien het enorm complexe systeem dat “economie” heet, is dat ook niet heel vreemd. Niemand kan het overzicht houden, dus niemand heeft enig idee wat er precies mis is gegaan. Het is hoogstwaarschijnlijk ook een samenspel van verschillende dingen, wat het er niet makkelijker op maakt.

      Dus er is een groep mensen, die voelen dat er iets mis is met de economie, en vooral hoe enkele grote spelers daar gebruik (misbruik?) van maken, maar die daar geen woorden voor hebben. (Zijn daar überhaupt wel woorden voor?) Omdat ze er toch woorden aan proberen toe te kennen, ontstaat er een enorme variatie aan “doelen” en “oplossingen”.

      Ik persoonlijk zie Occupy niet als de persoonlijke antwoorden van mensen op debiele journalisten die weigeren op een meta-niveau naar het protest te kijken en eisen dat er “harde doelen” of “een leiding” is. Ik zie Occupy als een beweging van mensen die zegt: “Er is iets mis. We weten niet wat, maar er is iets, en dat weten we wel. Dus kan iemand met verstand van zaken a.u.b. iets doen?” Dat is eigenlijk een roep om hulp, en iedereen mag om hulp vragen.

    • Tessa says:

      Dus… Matthijs, als ik het goed begrijp… raakt deze hele Occupy beweging kant nog wal, omdat er de afgelopen jaren niet óók (voldoende) mensen zijn opgestaan?

      Dit impliceert eigenlijk dat iedere vorm van ‘andersglobaliseringsdemo’s’ in Nederland niet legitiem zou zijn, omdat er de afgelopen jaren niet ook (voldoende) kritische stemmen te horen waren?

      Matthijs… is een samenleving ooit te oud om te leren..?

  6. Arno says:

    Pff.. sorry maar wat een gezwijmel.. Er is ‘iets mis’, ik weet niet wat maar er is wel ‘iets’ mis. Kom op zeg, daar kan je toch niet voor de straat op. Zeg dan eerlijk: ik ben ontevreden want het gaat even een beetje minder super met dit super-rijke land. In Amerika is het misschien anders, maar in Nederland moeten we gewoon eens de handen weer leren uit de mouwen te steken! (..iets met bijstand en niet in de tuinbouw willen werken..)

    En we moeten niet gaan denken dat die paar occupyers allemaal nieuw overtuigde antiglobalisten oid zijn, het zijn de ‘usual suspects’, de krakers en andere beroepsprotestanten, met aanhang die het niet helemaal snapt (SP?).

    • Frank says:

      Een onnodig flauwe reactie. Het uitdrukken van ideeën is helaas niet zo rechtlijnig als scheikunde of (tegenwoordig) economie. Mensen putten uit het lopende maatschappelijk debat, heersende discours en beschikbare ideeën. Het kan dan best voorkomen dat mensen constateren dat er ergens iets mis is in het systeem, maar het vocabulaire ontberen om dat uit te drukken.

      Om een voorbeeld te geven. Ik denk zelf dat één van de problemen met onze huidige ‘wereldorde’ is dat zij alleen maar in het teken staat van winst, efficiëntie en het vrijlaten van de markt. Niet in dienst van zoiets als vooruitgang, rechtvaardigheid of het eerlijk delen van welvaart.
      Maarja, als je alleen maar bekend bent met het amorele marktsysteem, ga dan maar eens voor jezelf helder krijgen dat het ‘probleem’ wat je met dat systeem hebt, is dat het moraliteit ontbeert.
      Persoonlijk kan ik zeggen dat dit me ook een tijdje heeft gekost, en ik heb als student de luxe van toegang tot academische werken, een redelijk intellect en de juiste literatuur. Dat de bakker om de hoek niet in staat is zijn onvrede met het systeem momenteel op een eloquente manier uit te drukken, is geen reden die onvrede niet serieus te nemen.

      Ik vrees dat het wat tijd nodig heeft voor mensen zich herinneren dat ze naast consumenten ook nog politieke burgers en morele wezens zijn.

      • Frank says:

        Nog even een toevoeging. De afgelopen jaren is de welvaart in de wereld alleen maar oneerlijker verdeeld geraakt (voor zover je zoiets kan bepalen/berekenen). Het aandeel van de rijkste 5% is toegenomen, dat van de rest is afgenomen. Globaal gezien heeft de armste 25% ongeveer éénderde van haar welvaart moeten inleveren de afgelopen vijf jaar, en ‘bezit’ nu rond de 1% van het totaal.
        Deze verdeling wordt vervolgens in meer of mindere mate op nationaal niveau gekopieerd. In het VK en de VS zijn de lage en middeninkomens nominaal gedaald, terwijl de topinkomens zijn gestegen, en blijven stijgen.
        Het is dus op zijn minst bijzonder cynisch dat het dan juist meestal die topinkomens zijn die beweren dat de arbeiders- en middenklasse nog maar harder voor minder geld en minder arbeidsvoorwaarden moeten gaan werken om ‘de economie’ in stand te houden.

    • jasper vs says:

      Om met de platte economie te beginnen
      Het is wel degelijk zo dat de huidige crisis bepaalde groepen onevenredig raakt. Er worden nog steeds veel bonussen uitgedeeld ook bij amper excellente prestatie.
      Dan kan jij leuk roepen dat het met Nederland alleen maar minder slecht gaat, maar dan doe je alsof een macro gemiddelde iedereen op micro niveau veiligheid geeft.
      Onder bezuinigen verstaat dit kabinet ook voooral lasten doorschuiven via de zorg, PGB en langstudeer boete. Om even een rijtje te geven. Waar een kabinet de arbeidsmarkt stimuleert gaat het op de eerste plaats niet om de instroom van talent. Het gaat erom dat de mensen die op de banen zitten niet verloren gaan.

      En handen uit de mouwen steken? Dank u ik doe momenteel een vrijwilligersfunctie omdat je als afgestudeerde bij betaald werk tussen wal en schip kan vallen. Complexe functies wil men op de eerste plaats de zekerheid van werkervaring. Als ik me meld bij een MBO functie maakt men zich zorgen om het niveau. En let op ik praat over een opleiding waar je voor de crisis makkelijk een gesprek kon krijgen met organisaties.
      En al zou dat niet gelden voor de tuinbouw, dan werk je daar 5 jaar en wat dan?

      • jasper vs says:

        Hm voor alle duidelijkheid. Dit was een reactie op Arno. Het blog systeem geeft de indruk dat je ook direct onder iemand kan reageren. En tja het was nog vroeg.

  7. Arno says:

    Ok, mijn reactie was wat scherp geformuleerd, het was ook nog vroeg.. Maar toch, dat niet iedereen over het vocabulair beschikt om zijn ongenoegen onder woorden te brengen geloof ik meteen, maar er moeten toch wel een paar mensen op dat plein zijn die dat wel kunnen? Na een paar weken ‘algemeen protest’ mag je toch wel verwachten dat er wat ideen uitkristalliseren, er een leiding ontstaat of zoiets? Maar nee, ze zijn het onderling enorm oneens.

    Verder, het klopt dat de markt geen moraal kent. Alleen, hoe wil je die moraal gaan opleggen? Ik denk dat je daarmee alleen maar meer bedrijven en werkgelegenheid naar Oost-Europa en Azie wegpest.

    Nu profiteren de nieuwe economieen en zitten wij in de hoek waar de klappen vallen. Als het gaat om verdeling van de rijkdom over de wereld is dat alleen maar terecht. Arme landen worden rijker en rijke landen armer. Moeten we dat dan maar mooi vinden? Ik persoonlijk heb liever dat Nederland nog rijker wordt en China niet, maar daar denken de Chinezen heel anders over.

    Gevolg is dat wij minder te besteden hebben, over hoe er bezuinigd wordt kan je eeuwenlang steggelen en dat is een discussie die hierbuiten staat lijkt me. Maar dat het moet, en dat je niet zoveel kan bezuinigen zonder dat het pijn doet, lijkt me duidelijk.

    Dan als laatste: dat het nu niet makkelijk is om een baan te vinden is duidelijk. Maar dat er tegelijkertijd vacatures zijn voor eenvoudige banen en laagopgeleide mensen die dat fysiek kunnen maar toch in de bijstand zitten lijkt me vreemd. Het is wel een erg luxe positie om vanuit een uitkering te mogen zeggen dat je een bepaalde baan niet wilt, omdat het je geen carriere-perspectief biedt. Dan nog vind ik dat je mag door-solliciteren vanuit een baan onder je niveau ipv vanuit een uitkering. Het wordt natuurlijk anders als je geen uitkering trekt en op spaargeld inteert oid.

    • Frank says:

      Geen probleem. Ik herken het wel. ‘s Avonds laat of ‘s ochtends vroeg ben ik ook niet altijd even genuanceerd. 🙂

      Ik denk dat je het formuleren van een nieuw discours onderschat. Het gaat hier niet alleen om één of twee ideeën, of over wat beleidsvoorstellen, maar op een totaal nieuwe visie op de maatschappij die accenten anders legt dan de kapitalistische. Als de Occupyers nou allemaal Marxisten of aristocraten waren, was dit makkelijk geweest. Maar bij gebrek aan concurrerend paradigma in het intellectuele debat, liggen er voor de demonstranten niet echt panklare sociaal-maatschappelijke theorieën voor het oprapen.

      Over het opleggen van moraal. In eerste instantie is dat iets van mensen persoonlijk. Maar daarnaast is dat waar de politiek voor dient. In een democratie is de politiek een middel om de morele overtuigingen van het volk in actie te vertalen. Soms heeft dat een economische kost, maar niemand heeft ooit beweerd dat ethiek gratis is.

      Over de afname van het Westen. Dat valt dus wel mee. De afgelopen jaren zijn onze economieën niet gekrompen. Ze groeien wel langzamer dan die van bijv. China, maar dat is ook logisch, aangezien daar nog veel te winnen valt met mechanisatie en industrialisatie. Bovendien is dit geen zero-sum game. Het kan ook positief voor ons uitpakken als de welvaart in de rest van de wereld toeneemt.

      Waar ik je mening wel deel, is dat de gevolgen van de globalisering niet overal op dezelfde manier gevoeld worden. De hoogopgeleide, rijke elite in het Westen plukt er de vruchten van, de lagere en middenklasse worden eerder getroffen. Dat verklaart ook waarom zowel wereldwijd, als binnen Westerse samenlevingen de ongelijkheid vrijwel uitsluitend toeneemt. Het Westen wordt, grosso modo, wel rijker, maar die rijkdom concentreert zich bij een kleine minderheid.
      Dat wij momenteel minder te besteden hebben heeft echter weinig te maken met langetermijn economische ontwikkelingen, en meer met de huidige crisis, gekoppeld aan hoge schulden en het verlagen van de belastingen in de afgelopen jaren.

      Je punt klinkt heel logisch, maar is ergens ook arrogant. Je verwacht namelijk van laagopgeleiden dat ze zomaar even banen pakken waarvoor ze niet zijn opgeleid, of die hen niet liggen, omdat wij dat dicteren. Ik ben het met je eens dat we niet tot in het oneindige kieskeurig kunnen zijn, maar vraag je wel te beseffen dat de keuzevrijheid en -mogelijkheden voor laagopgeleiden aanzienlijk minder zijn dan voor ons.

  8. jasper vs says:

    De oorzaak voor de huidige crisis ligt niet in onze concurrentiepositie. Om te beginnen gaat opkomst van de rest van de wereld gepaard met groei en dus met vraag naar goederen en als arbeid verplaatst is dat een verhaal van de lange termijn niet van de afgelopen jaren. Dus als je de huidige problemen laat bestaan zal het er niet beter op worden. Terwijl er juist op de juiste wijze moet worden geprofiteerd van de op termijn groeiende wereldmarkt.

    Ik ben verder ook niet tegen bezuinigen,wel tegen roekeloos hakken op pijnlijke plaatsen zoals het kabinet doet. En ook niet tegen een overheid die actief de mensen aan het werk zet. Ik vind wel dat er daarbij goed oog moet zijn voor wat mensen kunnen en waar ze goed tot hun recht komen. Door solliciteren vanuit werk is aardig, maar als je echt helemaal op het verkeerde pad wordt gezet dan kom je er naar mijn idee lastig vanaf. Als je met 30 uur per week solliciteren lastig een baan in je vakgebied vind dan gaat het in de avonduren en in het weekend zeker een lang verhaal worden. Wel moeten mensen bereid zijn om verder te kijken dan de droombaan zodat ze door kunnen groeien. Hoe beter mensen hun potentie kunnen benutten hoe langer ze aan de slag blijven en hoe meer ze niet de werkeloosheid verplaatsen naar anderen die op hun beurt weer die baaan mislopen. Verder zou men meer moeten doen met het bevorderen dat mensen worden aangenomen. We zitten momenteel in een systeem waar bedrijven behoorlijke risicos nemen om mensen aan te nemen die zodra ze binnen zijn een flinke bijdragen moeten leveren aan de belasting. Dit terwijl er een heleboel andere zaken zijn behalve arbeid die ook belast kunnen worden. Je kan zeggen dat arbeid in het huidige systeem wordt bestraft. En voor zover als er belonende regelingen zijn, blijven die te onzichtbaar om het verschil te maken.
    Wat de Occupy demonstratie betreft. Ik volg het maar half, maar leiders komen het nog altijd het makkelijkst uit gevestigde hoeken en het is juist opvallend hoe afwezig de politiek en een flink deel van de vakbond en andere verenigingen is.

  9. jasper vs says:

    @Frank

    ” de gevolgen van de globalisering niet overal op dezelfde manier gevoeld worden. De hoogopgeleide, rijke elite in het Westen plukt er de vruchten van, de lagere en middenklasse worden eerder getroffen. Dat verklaart ook waarom zowel wereldwijd, als binnen Westerse samenlevingen de ongelijkheid vrijwel uitsluitend toeneemt. Het Westen wordt, grosso modo, wel rijker, maar die rijkdom concentreert zich bij een kleine minderheid.”
    Niet helemaal met je eens. Volgens de economen is bij globalisering bij mijn weten wel het effect op de zogeten gini coefficient(http://nl.wikipedia.org/wiki/Gini-co%C3%ABffici%C3%ABnt) inderdaad zodanig dat in rijkere landen de onderklasse het lastiger krijgt. Die voelen namelijk het meest van de concurrentie.
    Tot zover zijn we het eens, maar Omgekeerd is zo dat onderklasse in de amrme landen juist profiteert waardoor de gini coefficient daar in tegengesprelde richting beweegd als de handel toeneemt. (ik spreek met opzet niet van positief of negatief want dat is bij zo´´n spreidingsmaat alleen maar verwarrend)
    Heb er ook nog een keer een klein onderzoekje naar gedaan al ging dat meer om Statistische vaardigheden. Wel interessant uitdagend onderwerp trouwens.

    Verder moet je wel niet onderschatten dat het aantal hoogopgeleide de laatste tijd in Nederland is geexplodeerd.
    Tegelijkertijd blijft er in een paar sectoren vraag naar specifieke opleiding. Dan heb je inderdaad nog altijd zoals je zegt veel keus over uit banen, maar niet altijd de bijbehorende kans om er binnen te komen. Je moet op het goede moment bij de juiste boom in het bos zijn. en heb je bovendien een bos met bomen waarbij nergens staat waar wel fruit hangt zonder dat er teveel collega apen zijn.
    Gunstig presfectief is er is trouwens wl in het onderwijs. Daar kan je met heel veel opleidingen relatief goed terecht. Alleen dat moet je dan wel liggen.

    • Frank says:

      Natuurlijk zijn er mensen in de ‘Derde Wereld’ die het nu beter hebben omdat de banen zich daarheen verplaatsen. Maar dat geldt niet voor iedereen, maar voor specifieke groepen in bijv. Vietnam, China of India. Waarbij het nog maar de vraag is hoe blij die mensen ermee moeten zijn dat ze tegen een hongerloontje voor ons T-shirts in elkaar mogen naaien.

      Maar de echt armen, de ‘bottom billion’ om het maar zo te zeggen, daarmee gaat het geenszins beter. Ik was vorige week maandag nog op een symposium waar recente Wereldbank cijfers gepresenteerd worden. De armste 25% van de wereldbevolking is de afgelopen vijf jaar van een aandeel van ongeveer 1,5% van de totale welvaart gezakt naar 1%.

      Het blijft een moeilijk onderwerp. En ik ontken ook niet dat economische groei en handel de levensomstandigheden van veel mensen kunnen verbeteren. Ik weiger echter het als het panacee te zien waar de neoliberalen het voor aanzien, en evenmin vind ik het daarom aanvaardbaar om die mensen in omstandigheden te laten werken die wij sinds de 19e eeuw in Europa hebben uitgebannen.

  10. Max says:

    Vanaf begin jaren tachtig zijn alle teugels, nodig voor de beteugeling van de financiële markten, los gelaten. Liberalisering noemde men dat. Het zou de tijdgeest zijn die daar om vroeg. Maar de totale vrijheid voor de wolven betekent de dood voor de schapen.Beleggen met geleend geld? En bovendien nog eens ingewikkelde financiële constructies opzetten? Schandalig! Casino-kapitalisme!Het kapitalisme is een amoreel systeem, waarbij je winst kun maken op de ellende van een ander.In dit systeem zijn de belangen van de ‘1%’ tegengesteld aan die van de ‘99%’. Alle rijkdom komt voort uit de natuur en de bewerking hiervan, oftewel uit arbeid. Maar in het huidige systeem krijgen de mensen die werken hun rijkdom maar voor een heel klein deel terug. Het is een tegenstelling tussen twee klassen, de werkende klasse (‘99%’) en de kapitalistische klasse (‘1%’). Mensen die rijk zijn, worden steeds rijker. De nieuwe heersende klasse zijn de financiers, die steeds meer land, bedrijven, grondstoffen in bezit hebben en erbij gebaat zijn dat anderen consumeren.In plaats van die anderen meer salaris te geven om die consumptie te betalen, lenen ze geld uit, tegen rente.Zo vergroten ze hun eigen rijkdom, terwijl de rest meer schulden opbouwt.Het economisch leven in kapitalisme is volledig gebaseerd op schuld, omdat zowel investeringen als consumptie gefinancierd worden middels schuld. De primaire reden hiervoor is de realiteit van geld in kapitalisme. Kapitalisme maakt gebruik van geld zonder intrinsieke waarde. Dit betekent dat het geld in zichzelf niets waard is.Toen het mis ging, was de belastingbetaler het kind van de rekening, niet Fannie Mae of Freddie Mac.De financiële en economische crisis heeft een voedingsbodem gecreëerd voor de Occupy-beweging die op 17 september in New York is ontstaan en zich sindsdien als een olievlek over de wereld verspreid. Inmiddels doen er 951 landen aan mee.Een wereldwijd protest van burgers die het zat zijn! ‘Wij zijn de 99 procent!’ en ‘Banken jatten, wij betalen? NEE’ zijn teksten die de hele wereld overgaan en siert vele spandoeken.Occupisten schudden ons wakker uit een droom die ontaardt in een nachtmerrie. Ze vernietigen niets, maar reageren op een systeem dat geleidelijk zichzelf vernietigt.Die onvrede is terecht. De huidige crisis heeft aangetoond dat ongecontroleerd kapitalisme tot grote dalen kan leiden: alles draait om de aandeelhouder, overheden trekken zich terug en individuen nemen onverantwoorde risico’s. De winst wordt in de eigen zakken gestoken en de verliezen worden afgewenteld op het collectief.Het is duidelijk dat het huidige financiële systeem op zijn laatste eindjes loopt. Burgers hebben er genoeg van, maar leggen zich er vaak bij neer omdat er op het eerste gezicht niets aan te doen valt. Occupy laat ons zien dat het wel mogelijk is om een wereldwijde beweging op te zetten van mensen die het huidige kapitalisme willen veranderen. Nu is het tijd om door te pakken.

Leave a Reply to Sjir Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.