Is klimaatbeleid symptoombestrijding?
Dit is een reactie op een korte brief uit de NRC.next van 6 augustus 2015. Maaike Rottenveel schrijft daarin dat ze het Clean Power Plan van Obama een typisch voorbeeld vindt van symptoombestrijding, en dat de werkelijke oorzaak van het klimaatprobleem is dat er 7 miljard mensen op Aarde leven. Ze schrijft onder andere:
Als ik de enige zou zijn die een auto rijdt, heeft dat een verwaarloosbare invloed op het klimaat. Het gaat om de aantallen. De auto vervangen door eentje die op stroom rijdt, is geen oplossing. Het is symptoombestrijding.
Ten eerste, ja 7 miljard mensen zijn er te veel. Thomas Malthus heeft in 1798 al voorspeld dat de bevolkingsgroei ‘het probleem van de toekomst’ zou zijn. Hij zag namelijk dat de bevolking exponentieel bleef groeien, maar stelde dat het aantal grondstoffen maar op lineaire manier kon groeien. Als deze twee lijnen (zie afbeelding), elkaar snijden, krijg je een Malthusiaanse catastrofe: er kan niet langer voldoende voedsel voor alle mensen worden geproduceerd. Wanneer dit punt bereikt zou worden liet Malthus in het midden. Misschien is het punt al lang bereikt. In Malthus’ hypothese overstijgt het aantal mensen op den duur de maximale voedselproductie. Op dezelfde manier zou je kunnen stellen dat de menselijke uitstoot van broeikasgassen niet meegroeit met een exponentieel toenemende bevolkingsgroei.
De conclusie van Maaikes stukje? De oplossing voor het klimaatprobleem is iets als geboortebeperking of uitroeiing. Dit zou in theorie een oplossing kunnen zijn. Maar praktisch niet. Okay, geen vlees en vis meer eten, omdat het goed is voor het milieu? Doe ik! Geen auto rijden, omdat het goed is voor het milieu? Geen probleem! Moet ik maar naar Italië gaan fietsen in plaats van vliegen? Het staat op m’n bucketlist. Maar m’n kinderwens vaarwel zeggen, voor het milieu? Dat gaat me te ver. Het is tegen m’n natuur, en tegen de natuur in van vrijwel elk levend wezen. Bij veel mensen zit een vurige wens voorgeprogrammeerd om zich voort te planten.
Dan kom je op een heel ander, lekker cliché punt; wat is de zin van het leven? Ik weet het niet. Wat ik wel weet, is dat alle andere planeten die we hebben ontdekt geen enkele vorm van leven kennen en dat het daar prima mee gaat. Het kan de Aarde echt niks schelen of er nou wel of geen mensen, dieren, bomen, planten, bacteriën en water zijn hoor. Of er nou 1 miljoen, 7 miljard of 10 triljard mensen rondlopen: die bol graniet die blijft wel.
Politiek gezien, vind ik het een GroenRechtse manier van denken. Wel groen, maar niet sociaal, en daardoor niet duurzaam (weet je nog: people, planet, profit?). GroenLinks zou dan volgens Maaike één grote tegenstelling zijn. Want dat sociale gedoe zorgt er alleen maar voor dat mensen langer leven en dat is slecht voor het milieu. Maar ik zie zo’n oplossing ook niet vanuit de rechtse hoek komen: geboortebeperking zorgt ervoor dat er minder mensen zijn, en dus een kleinere afzetmarkt en dus minder winst! Oh nee!
Malthus heeft zeker een belangrijk punt: we ge/misbruiken op zo’n manier dat er tekorten ontstaan. Maar de oplossing zit hem niet in het uitroeien van een groot deel van de bevolking of geboortebeperking. Bij de grote vervuilers Europa en de Verenigde Staten is er namelijk eerder sprake van bevolkingskrimp dan groei. De meeste groei vindt in onderontwikkelde landen plaats, maar dat zijn de vervuilers niet. Misschien zou je de groei in India, China en Brazilië kunnen aanpakken, maar dan heb je volgens mij nog niet de kern van het probleem te pakken.
Waarom zijn er namelijk 7 miljard mensen? Omdat het heel erg goed gaat met de mens. We zijn steeds meer aan het leven in plaats van overleven. En daar heeft het kapitalisme flink aan bijgedragen. Het jammere is dat dit systeem wat ongelukkige prikkels kenmerkt. Het gebruik van goedkope vervuilende grondstoffen = meer winst = meer welvaart. Daarnaast zijn de negatieve externe effecten ongelijk verdeeld, waardoor de uitstoot van broeikasgassen door de één een last voor de hele wereld is.
Dus eigenlijk zou er een ander financieel systeem moeten komen. Maar wat dan? De deel-economie? De circulaire economie? Of iets van de nieuwe businessmodellen van Jan Jonker? Gelukkig wordt hier steeds meer naar gekeken en ik denk ook dat hier de oplossing zit. Tot die er nog niet is, is ‘symptoombestrijding’ de beste tussenoplossing. Als dit bijvoorbeeld de wegwerpmaatschappij bestrijdt, dan los je al heel wat op. En om even in Obama stijl te blijven: yes we can!
Overigens, over de zin van het leven nog even: voor mij is dat ‘gelukkig zijn’. En daar kan je voor jezelf en voor anderen aan werken, door bijvoorbeeld wel verantwoordelijkheid te nemen voor wat je doet, maar door in creatieve oplossingen te denken je niet te laten beperken!
Lisa publiceerde bovenstaande tekst eerder op haar blog “Groen Bloggen” en zal in de toekomst waarschijnlijk vaker voor Vrij-Zinnig schrijven.
3 Responses to Is klimaatbeleid symptoombestrijding?
Leave a Reply Cancel reply
This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.
Laatste reacties
- Closing Time | Flower Children - Sargasso on Generatiepolitiek is een afleidingsmanoeuvre
- Lelijke woorden - Sargasso on Vermeende linkse hypocrisie
- Jan on Le Pen had best een beetje gelijk
- Max on Le Pen had best een beetje gelijk
- Afsennah on Archief
- lmgikke on Bladblazers
- Closing Time | ZnöWhite - Sargasso on Diversiteit in de metalscene
- Waarom heb je zoveel tattoos? - Nathaliekriek.nl on Tuig met tattoos
Please like us on facebook!
Administratief
Toch denk ik dat de enige echte oplossing op lange termijn het stoppen van de bevolkingstoename is. Misschien niet eens perse voor CO2-uitstoot maar wel voor afname van leefgebieden, hongersnoden en oorlogen.
Daarvoor hoef je echt niet naar 0 kinderen en ook in ben natuurlijk absoluut tegen uitroeien van mensen. Maar, als je mensen kan overtuigen dat maximaal 3 kinderen per gezin mooi is ben je al een heel eind. Het gaat dan met name wel om armere regio’s als Azie en met name Afrika, waar mensen nog wel doorhebben dat ze voor hun pensioen afhankelijk zijn van hun nageslacht. En iets met religie.
Het is instructief om ook de reacties te lezen die er op Malthus zijn gekomen. 🙂 Hij wordt nu vaak aangehaald als archetype voorbeeld van hoe je er met voorspellingen naast kunt zitten. Door ‘innovatie’ heeft de voedselproductie de bevolkingsgroei nog steeds bij weten te houden, een aspect dat Malthus niet meenam in zijn argumentatie.
Grondstoffen en energie lijken me een groter probleem. Economische groei is tot nu toe ‘gefueled’ door een energie. Economische groei (een exponentieel proces) zoals wij die nu kennen, vol proberen te houden, stuit op den duur op fundamentele grenzen. Zie http://physics.ucsd.edu/do-the-math/2012/04/economist-meets-physicist/ voor een interessant stuk daarover. (Overigens klopt de economische kant van de argumentatie daarin niet helemaal, zo is mij verteld).
Wat betreft de bevolkingsgroei betreft, ik denk dat dit zich automatisch rechttrekt. Het aantal kinderen per vrouw correleert volgens mij als een malle met de mate van (medisch) welzijn. Je neemt meer immers kinderen als de kans groter is dat ze vroegtijdig komen te overlijden. In een groot deel vd wereld ligt het aantal kinderen al beneden de 2.
Hiervoor is wel vereist dat het ons lukt om iedereen mee te laten delen in de vruchten van goede medische zorg. (Zie bijv. http://www.oneworld.nl/atlas/aantal-geboortes-vrouw)
Overigens wordt er gelijktijdig een heel vergelijkbare discussie gevoerd in De Groene. Zie https://www.groene.nl/tag/bevolkingsgroei
Je hebt gelijk dat welvaart en kinderaantal sterk (geinverteerd) correleren maar nadeel is dat het effect 1 à 2 generaties achterloopt. En die tijd hebben we niet. Verder is het mee laten delen van de hele wereldbevolking aan (medische) vooruitgang een prachtig streven maar voorlopig nog een utopie.
Ik zie hier helaas ook geen oplossingen voor, dus ik ben bang dat de aarde zelf aan de noodrem zal trekken qua bevolkingstoename. En dat gaat meestal vooral ten koste van de zwaksten, de rijken (wij) redden ons wel (deels).
Wellicht is, hoe pijnlijk dat ook is, het beste middel tegen de bevolkingsgroei als niet iedereen meedeelt in de medische vooruitgang. Want zolang die bevolkingsgroei niet getemperd wordt zijn alle overige initiatieven, hoe goedbedoeld dan ook, in mijn optiek weinig meer dan een druppel op een gloeiende plaat. En nee, dat is geen wens van mij voor de toekomst, maar wel een vrees.