Amerikaanse toestanden bij onze politie en justitie?

Volgens een aantal deskundigen in de rechtszaak tegen twee betrokken politieagenten was de stress die leidde tot Henriquez’ dood de uitkomst van een optelsom van het geweld en worstelingen tijdens zijn arrestatie.
[…]
In het radioprogramma treedt ook de Haagse cardioloog-intensivist Remon Baak, die Henriquez meteen na zijn gewelddadige arrestatie behandelde, voor het eerst naar buiten. Hij zegt dat Henriquez volgens hem wel degelijk is overleden door de nekklem. “Er was absoluut geen sprake van het acute stresssyndroom. De oorzaak van het overlijden was te weinig zuurstof.”
[…]

De rechter doet aanstaande donderdag uitspraak in de zaak tegen de agenten. Het Openbaar Ministerie heeft geen straf geëist tegen hen [omdat deskundigen volgens het OM niet twijfelen aan de doodsoorzaak stress – jbc].

(bron)

Nu is het natuurlijk niet te doen om als buitenstaander de balans op te maken over een enkele zaak, maar het is ook belangrijk dat we elkaar scherp houden. Want zóu het niet kunnen, in de categorie ‘optelsommen’, dat hier sprake is van een viertal andere verschijnselen waardoor dit heeft kunnen gebeuren, inclusief het oordeel van het OM.

Ten eerste*, dat onbewuste discriminatie onder agenten zorgde voor etnische profilering waardoor Mitch Henriquez (ten onrechte) werd opgemerkt als bedreigend, en (en dat is twee*) hardhandiger werd behandeld dan een witte Nederlander onder vergelijkbare omstandigheden.

Er is een wereld van verschil hoe de politie op verschillende plaatsen reageert op onrust. Ik heb hiervan geweldige voorbeelden gezien, waar ik niets dan lof voor heb, waar de politie op een constructieve de-escalerende manier optrad om ongeregeldheden te begeleiden. Maar ik heb (en dat is drie*) helaas ook voorbeelden gezien waar de politie juist zeer escalerend te werk ging. Waar een vredige demonstrerende massa bijna in de rol van een agressieve menigte werd geforceerd.

Ten vierde* (en tot slot) mogen we niet uitsluiten dat het geen uitsluitend Amerikaans verschijnsel is dat agenten en militairen een hand boven het hoofd gehouden wordt. Dit is een heftige beschuldiging die ik niet kan hardmaken, wat ik wil benadrukken. Maar áls dat zo is dan dat een ernstige tekortkoming van onze trias politica, waar (staande en zittende) rechterlijke macht en politie onafhankelijk behoren te functioneren. En ook hier geldt dat ik niet geloof dat het een structureel probleem is in Nederland, maar dat het wel zeker mogelijk is dat deze vorm van corruptie voorkomt. Volgt de zittende macht donderdag het oordeel van het OM op, met deskundigen die worden tegengesproken door de hoogleraren in het artikel?

Wat er tot de dood van Henriquez heeft geleid kan ik niet beoordelen, maar ik vind het verhaal van de hoogleraren in het bovenstaande artikel wel waarschijnlijk. De vier gestelde maatschappelijke problemen zullen zichzelf niet oplossen als er geen expliciete aandacht voor is. Die is er gelukkig, maar nog niet genoeg. Vandaar mijn twee cent in deze discussie.

* afbeelding door WilliamCho onder CC0 licentie