“Laten we het eens over selectie hebben”
Ja. Briljant idee. Selectie aan de poort in het hoger onderwijs, daar hebben we het al een tijdje niet meer over gehad. Dus wil Dymph van den Boom, aftredend rector van de Universiteit van Amsterdam, het daar nog even over hebben. Aanleiding is haar constatering dat opeenvolgende regeringen klaarblijkelijk niet in staat zijn om de investeringen in hoger onderwijs te doen die eigenlijk nodig zijn.
Daar heeft ze natuurlijk gelijk in. Maar helaas komt ze vervolgens niet verder dan de ‘oplossing’ dat we moeten kijken naar selectie aan de poort, zonder dat verder uit te diepen. Het is tekenend voor veel universiteitsbestuurders. Ze constateren dat er te weinig geld komt vanuit de overheid, maar in plaats om de energie en de politieke lobby vol te richten op dat extra geld dat nodig is, pleiten ze er voor om hun financiële probleem af te wentelen op de studentenpopulatie. In dit geval door de toegankelijkheid te verkleinen.
Dat afwentelen van financiële problemen op studenten is overigens goed gebruik. De Vereniging van universiteiten (VSNU) was er als de kippen bij om te staan juichen toen studenten hun studiebeurs verloren, zolang zij er met de buit vandoor mochten gaan. En deze traditie van ‘dolk in de rug van de eigen studenten steken’ gaat al decennia terug, ten minste tot de jaren 90 van het vorige millennium. Wellicht zou samen met de studenten optrekken om meer financiering binnen te halen productiever zijn?
Maar goed, selectie aan de poort dus. Want te weinig geld. Tuurlijk, als je minder studenten binnen laat, heb je meer geld te besteden per student, een deel van de inkomsten staat immers los van het aantal studenten. Maar er zijn een paar problemen.
Ten eerste, wie haal je binnen? Bij iedere vorm van selectie zijn er false negatives (mensen die afvallen, maar eigenlijk wel geschikt waren) en false positives (mensen die binnen komen, ondanks dat ze ongeschikt zijn). Vooral voor die eerste groep: erg lullig.
Maar nog veel belangrijker: wat gebeurt er met de mensen die worden afgewezen? Als de UvA de enige universiteit is die selectie toepast, dan is dat fijn voor de UvA, maar de andere universiteiten krijgen er meer studenten bij zodat zij meer geld tekort komen. Dat haalt dus helemaal niets uit, tenzij álle universiteiten streng gaan selecteren. Universiteiten die niet meedoen worden afvoerputjes voor verondersteld kansarme studenten.
Maar als alle universiteiten gaan selecteren, wat gebeurt er dan met al die studenten die hun vwo af hebben gemaakt, maar niet op de universiteit binnenkomen? Antwoord: de overgrote meerderheid zal hun heil zoeken in het hbo. Maar: het hbo is precies datzelfde hoger onderwijs, waar een net zo groot tekort aan middelen is als op de universiteiten. Het hbo komt dan in de grootst mogelijke problemen, want wordt het afvoerputje van het wo en wordt overspoeld met (extra) studenten. Tenzij alle hogescholen gaan selecteren aan de poort. Dat leidt vervolgens tot een flinke daling van het hoger opgeleiden in Nederland (dramatisch voor de economie), en voor het mbo een golf studenten die het hbo niet meer wil.
Ergo: selectie aan de poort lost, zeker als je het vanuit een landelijk perspectief bekijkt, helemaal niets op. Het is jammer dat een (oud)bestuurder van één van de grootste hogeronderwijsinstellingen die ons land rijk is, niet verder lijkt te kunnen of willen kijken dan de eigen toko.
Maar goed, we hebben we het weer even over selectie gehad. Kunnen we er nu alsjeblieft weer over ophouden?
János Betkó is van mening dat we het de komende decennia óók niet meer hoeven te hebben over andere oude onderwijskoeien zoals voucherfinanciering, collegegelddifferentiatie en het open bestel.
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
Wellicht is de best mogelijke manier van selecteren om de niveaus van de tentamens/examens van het VWO én de universiteiten terug op te krikken naar het niveau van zegge 1990?
Laatst was er toch zo’n onderzoek waarin ze oude en nieuwe afstudeerscripties opnieuw hadden laten beoordelen en waaruit bleek dat hoe ouder de scriptie hoe hoger het punt? En wie kent er geen verhaal van vakken die ooit verplicht waren en nu niet meer? Of vakken die uitgekleed zijn sinds een aantal jaar? De studenten die dan afvallen of uberhaupt niet instromen (omdat ook op het VWO eenzelfde niveauverhoging nodig is) gaan dan naar de HBO, precies waar ze thuishoren.
Eigenlijk geldt hetzelfde voor het invoeren van een minimum-eis op alle universiteiten. De afvallers, in jouw termen de ‘kansarme studenten’ gaan dan inderdaad naar het HBO, het ‘afvoerputje’. Maar is de kans niet groot dat deze studenten daar helemaal geen probleem opleveren omdat deze ‘kansarmen’ juist zeer succesvol kunnen zijn op het HBO? Moeilijkste aan dit scenario is natuurlijk hoe te selecteren zolang het niveau van het VWO erbarmelijk blijft.
Natuurlijk moet er in beide scenario’s meer geld naar het HBO, maar dat zou via de studentenaantallen redelijk eenvoudig te regelen moeten zijn, lijkt me.
Lijkt me prima, opkrikken niveau van de eindexamens voortgezet onderwijs. Dan blijf je namelijk in het systeem zoals dat bedoeld is: succesvol afsluiten vooropleiding geeft toegang tot de volgende, zonder een toetscircus waarbij de volgende opleiding ook nog een testje gaat doen. En klopt, was het laatste deel van dit stukje, over de dalende kwaliteit scripties: http://vrij-zinnig.nl/wp/2016/09/17/dit-was-het-nieuws/
Ik ben een groot voorstander van een minimum-eis voor toegang tot de uni: namelijk, het vwo-diploma 😉
Ik twijfel dat afvallers van de uni per se succesvol zullen zijn op het hbo. Sommige wel, een hoop ook niet. Tegelijkertijd zullen een hoop studenten die uitvallen in het wo wel zijn geslaagd bij een andere opleiding in het wo, vermoed ik. Daarom ben ik voorstander van hoge kwaliteitseisen, maar studenten ook veel tijd en vrijheid geven om daar aan te voldoen.
Wat betreft de noodzakelijke investeringen in het hbo, in de scenario’s die je schetst: met geld begon dit hele stuk: Dymph zag selectie als oplossing voor het achterblijven van investeringen van het Rijk. Als die er niet komen, is een verplaatsing van studenten van wo naar hbo geen oplossing (alleen voor haar eigen – voormalige – tent).
Eens, het VWO-diploma dient de sleutel tot de universiteit te zijn. Maar ook toen ik ging studeren waren er aanvullende eisen: ik moest wiskunde-b en natuurkunde gedaan hebben (geen scheikunde verplicht?!) om scheikunde te gaan studeren. Dat soort eisen bestaan in de vorm van profielen nog steeds, al zou je wat mij betreft ook best voldoendes mogen eisen voor de verplichte of belangrijkste vakken voor de te volgen studie.
Natuurlijk zal niet elke afvaller succesvol zijn op het HBO en zullen studenten altijd verkeerde keuzes maken. Echter, noem mij naief maar volgens mij is de voorlichting nu al vele malen beter dan de reclamepraatjes die ik bezocht (rond het jaar 1999).
Kosten verlagen doe je niet door kosten te verplaatsen, eens. Echter vind ik niet dat er bezuinigd hoeft te worden op onderwijs, het wordt hoog tijd dat er weer voldoende geld beschikbaar komt. Echter, zolang wij toestaan dat één kostenpost elk jaar een groter deel van de hele taart opvreet, dan zullen alle andere posten elk jaar kleiner moeten worden (de taart laten groeien lukt al jaren niet meer). Die trends moeten we keren.