De NS-forenzen onder de kiezers

Zou staatssecretaris Mansveld het zelf gezien hebben? Dat het aanhoudende geklungel van de NS en de traditionele publieke hoon die volgt een pracht van een metafoor is voor de staat waarin haar partij verkeert? Helemaal omdat het verstandshuwelijk tussen NS en ProFail met een beetje fantasie vergelijkbaar is met dat van de PvdA en coalitiepartner VVD? Kan iemand een andere reden bedenken waarom de bewindsvrouw vorige week in een brief naar de Kamer liet weten dat het besluit tot invoering van de winterdienstregeling terecht was? Mij lukt het namelijk niet.

Ofschoon ik het nieuws dat de dienstregeling drastisch werd aangepast aanvankelijk met gevloek ontving, heb ik me 29 januari toch vooral bescheurd. Als je in een waterig zonnetje op een trein staat te wachten en er volgt een omroepbericht waarin NS op theatrale wijze waarschuwt voor ‘grillig winterweer’, dan werkt dat domweg op de lachspieren. Niets aan te doen. En het viel niet alleen op lokaal niveau mee: op de sociale media werd het spoorbedrijf door heel forenzend Nederland beschimpt en uitgelachen. Terecht.

Door een freak incident op het Media Park ontsnapten de bedenkers van de winterregeling die dag aan een avondje als lijdend voorwerp op TV en bleef het aantal kolommen in de dagbladen beperkt. Een verdwaasde knul die een portier gijzelt in een studio van het NOS Journaal heeft nu eenmaal meer nieuwswaarde dan de gebruikelijke winterchaos op het spoor.

Maar er lagen natuurlijk wel Kamervragen. Want ook politici vroegen zich af hoe het in vredesnaam kon dat de helft van de beroepsbevolking te laat of niet op zijn werk verscheen,  studenten tentamens misten en bejaarden hopeloos verdwaalden tussen Amersfoort en Hilversum. Terwijl de weergoden daar absoluut geen aanleiding voor gaven.

Wat blijkt uit de antwoorden? Staatssecretaris Mansveld vindt het allemaal prima. Het besluit is immers volgens de juiste procedure genomen. Aan de suggestie dat de procedure  misschien niet deugt, waagt ze zich niet. De dooddoener ‘better safe than sorry’ haalde de brief aan de Tweede Kamer gelukkig wel, waarmee het motto van de PvdA in deze coalitie met de VVD toch ook in deze tekst is meegenomen.

De dadendrang van mevrouw Mansveld volg ik niet nauwkeurig genoeg om er stevige uitspraken over te doen. Op basis van wat ik in de krant lees, constateer ik dat ze zich niet onderscheidt van de andere PvdA-bewindslieden. Als in: ze probeert haar termijn uit te zitten zonder de randen op te zoeken, want anders wordt de VVD misschien boos. In het matsen van bestuurders wekt ze ergernis dan wel verbazing, bij proefballonnetjes die ze oplaat in de Tweede Kamer neemt ze niet de moeite om eerst eens te kijken wat de beroepsgroep er eigenlijk van vindt. Kortom, keurig in lijn met de hoe de Kamerfractie zich opstelt in het zorgdebat, of hoe de minister van onderwijs haar Hoftoren runt. Diederik Samsom zal dus wel tevreden zijn over zijn bewindsvrouw op Infrastructuur en Milieu.

Ik vrees alleen dat PvdA-kiezers onderhand steeds meer op moedeloze NS-forenzen gaan lijken. Want wie keer op keer hoort dat je het als kiezer niet begrepen hebt, dat met het zoveelste futloze compromis toch echt het onderste uit de kan is gehaald, dat het na de volgende verkiezingen vast veel beter gaat en dat het allemaal nog veel erger was geweest als de PvdA niet in de regering had gezeten, denkt uiteindelijk ‘laat maar’. Een smaldeel van de kiezers zal boos worden, het merendeel zal gelaten de schouders ophalen, een enkeling stuurt eens een nijdig of ironisch tweetje de wereld in. Prima vergelijkbaar met wat je ziet op een perron als er zonder reden een winterdienstregeling is ingesteld omdat het anders nog veel erger zou kunnen worden op het spoor.

Mochten de campagnestrategen bij de PvdA denken dat hun kiezers net als de forenzen – hoewel gepikeerd – toch weer instappen als dat van ze wordt verlangd, dan vrees ik toch dat we op 18 maart geconfronteerd worden met beelden van partijbonzen die sip naar hun glas doodgeslagen bier staan te staren. Overstappen naar een andere partij is immers eenvoudiger dan besluiten dat je nooit meer met de trein wilt en dus maar een auto koopt.

Het is beslist waar: de PvdA-kiezers kwamen altijd weer terug. Maar je kunt de mensen die werken in de publieke sector niet blijven teleurstellen, studenten niet blijven afschepen met hogere collegegelden en nu zelfs met een leenstelsel, zaken als zorg en bijstand niet ongestraft over de schutting blijven gooien in de hoop dat het op gemeenteniveau wordt opgelost. Er komt een moment dat kiezers zeggen: ik geloof de PvdA niet meer. Ook als er weer wordt gezegd dat het signaal van de kiezer is begrepen.

Thijs heeft wel eens uit strategische overwegingen op de PvdA gestemd, al is hij eigenlijk te links voor de sociaaldemocraten. En hoewel de kans klein is dat hij nog eens op de partij stemt, droomt hij nog steeds van een sterke PvdA die kleur bekent. Een PvdA die het liefst formeert ‘over links’. Een PvdA die ook als het minder in de mode is staat voor een sterke publieke sector. Een PvdA voor wie de mantra ‘de sterkste schouders, de zwaarste lasten’ meer is dan een lege huls. Een PvdA die sterk genoeg is om pijnlijke compromissen goed uit te leggen door vooraf een duidelijke inzet neer te leggen. Een PvdA die is gemodelleerd naar het ideaal van de man die een tienjarige Thijs ooit de hand schudde op het Binnenhof.

Afbeelding afkomstig van Wikimedia Commons.