Al draagt een Paus een zilveren ring…
Wat waren we blij toen een kleine twee jaar geleden Jorge Mario Bergoglio werd gekozen als Paus. Hij is de eerste Jezuïet die Paus is geworden, komt uit Zuid-Amerika en koos de naam van de nederige heilige Franciscus. Hij staat voor een sobere invulling van zijn roeping. Hij draagt een zilveren kruis en een zilveren ring (in plaats van het decadente goud van zijn voorgangers). Ook de rode schoentjes waarop zijn voorganger zo graag rondscharrelde zijn uit beeld verdwenen. Franciscus staat pal voor armenzorg, hij wast de voeten van gevangen en biedt steun aan vluchtelingen op Lampedusa.
Het is derhalve niet verwonderlijk dat Franciscus in korte tijd een grote schare fans heeft gekregen, en niet alleen in religieuze kring. Hij leek zowaar ook een nieuwe koers op het gebied van moraliteit te gaan varen. Op de terugweg van de Wereldjongerendagen in Rio zei hij tegen de verzamelde pers in zijn vliegtuig dat hij niet wil oordelen over homoseksuelen. Waar zijn voorganger Benedictus XVI homoseksualiteit nog zag als een bedreiging voor de essentie voor het menselijk wezen, zegt Franciscus: “Als iemand homoseksueel is, van goede wil is en de heer zoekt, wie ben ik dan om te veroordelen?”
In oktober vorig jaar werd in Vaticaanstad gesproken over de kerkleer ten aanzien van familiezaken en in een tussenrapport werd opgemerkt dat homoseksuelen ‘talenten en kwaliteiten’ te bieden hebben en dat de kerk moet kijken of ‘[zij] in staat is om deze mensen te verwelkomen en ze een broederlijke plek te bieden.’ Dat klinkt wollig en nietszeggend, maar voor een instituut dat homoseksualiteit ziet als een liberale oprisping in een verdere eeuwigheid van Christelijke waarden, is een dergelijke uitspraak wereldschokkend. Dat bleek ook inderdaad zo te zijn, want in het finale document werd met geen woord meer gerept over homo’s met talenten en kwaliteiten. Maar toch, deze Paus durft zich uit te spreken.
Dat werd eens temeer duidelijk vlak voor de feestdagen. In zijn jaarlijkse kerstgroet gaf hij het bestuur van de Kerk een stevige veeg uit de pan. Franciscus beweerde dat geestelijken in de Curie lijden aan spirituele alzheimer en dat ze zichzelf beschouwen als onsterfelijk en onvervangbaar. Hoera, dacht men binnen en buiten de kerk. De arrogantie van de macht wordt gebroken, pastorale zorg staat weer op één en eindelijk mindert de kerk haar moralistisch gezever.
Tot afgelopen week. Tijdens zijn bezoek aan de Filippijnen bleek de Paus een fan van het Humanae Vitae, waarin geboortebeperking des duivels wordt verklaard. Ook sprak hij zich uit tegen de ‘sluipende aanvallen’ op het gezin, de weinig vriendelijk bedoelde verwijzing naar het homohuwelijk. De Paus gaf aan te vrezen voor de morele kolonisatie van het gezin. Dat is op zijn minst ironisch, gezien het monopolie dat de Katholieke Kerk op morele kolonisatie in de afgelopen eeuwen heeft gehad. Tot slot bleek de Paus ook de grenzen van de vrijheid van meningsuiting te willen bepalen. In reactie op de aanslag op Charlie Hebdo gaf Franciscus aan dat vrijheid van expressie weliswaar een grondrecht is, maar dat je mensen tegelijkertijd “niet kunt uitlokken […] je kunt geen grappen maken over het geloof van anderen.” Een beetje ‘eigen schuld, dikke bult’ durf ik hier toch wel in te lezen.
Oftewel, het optimisme is van korte duur. Paus Franciscus heeft laten zien dat hij, net als zijn voorgangers, een conservatieve theocraat is. Weliswaar klinkt het allemaal wat vriendelijker, maar in de formele lijn verandert niets. Wellicht staat de beste man echt een meer inclusieve variant van het geloof voor, maar dan is duidelijk dat hij het aflegt tegen de conservatieve krachten in het Vaticaan. Met of zonder gouden kruis en met of zonder luxe auto, voor verandering moeten we nu eenmaal niet bij de Paus zijn.
Joris Blaauw was ook wel gecharmeerd van de Paus, maar bleef – zo blijkt nu – terecht op z’n hoede.
Afbeelding via: presidencia.gov.ar [CC BY-SA 2.0], via Wikimedia Commons
S.v.p. plaats dit bericht op je facebook:
Loading ...
.jpg){kind=link}
Als je daadwerkelijk verwacht had dat één persoon binnen een periode van twee jaar het grootste instituut ter wereld (tweeduizend jaar geschiedenis en een miljard aanhangers) van een verstokte oerconservatieve club zou omvormen in het verlichtingsideaal van het progressieve Nederland in de jaren ’60 dan was je een beetje naïef.
Paus Franciscus lijkt in economische termen een stuk linkser dan zijn voorgangers en dat spreekt nog steeds uit zijn woorden en daden. Verder is hij op sociale gebieden natuurlijk redelijk conservatief, maar het lijkt minder scherp dan zijn voorgangers. Hoe kan je van de paus verwachten dat hij voor het homohuwelijk is, terwijl zijn voorgangers homo’s nog naar de hel verwezen? Ook in een verlicht land als Duitsland is het huwelijk ook nog niet opengesteld. Qua vrijheid van meningsuiting, je zult de Nederlanders de kost moeten geven die hetzelfde vinden en zich ook liberaal noemen.
Naar mijn bescheiden mening doet Paus Franciscus prima z’n best om de Rooms-katholieke kerk meer inclusief te maken en te moderniseren, je moet alleen niet verwachten dat hij alles in één keer om kan gooien, net als je niet van Obama had kunnen verwachten dat hij de Verenigde Staten ineens in een baker van progressivisme had kunnen veranderen. Alles kost tijd en sommige dingen gaan nou eenmaal met kleine stapjes.
Je hebt gelijk, het was naïef. En dat is tegelijkertijd wat ik wilde beschrijven. De aanvankelijke euforie ebt snel weg nu duidelijk wordt dat Franciscus de leer niet zal veranderen. Geen revolutie in het Vaticaan, maar misschien worden er hele kleine stapjes gezet…
Ik heb je stuk vooral gelezen als reactie op het beeld dat in de media is ontstaan over deze paus. Vergeleken bij zijn twee voorgangers vind ik hem een verademing, maar we zien bij hele volksstammen de reflex om nu een oogje dicht te knijpen voor het feit dat hij toch echt gewoon voortkomt uit dezelfde conservatieve gemeenschap. Allicht plaveit hij de weg voor progressievere krachten in het Vaticaan (voor zover die er zijn) en dat is winst, maar we mogen geen wonderen verwachten (no pun intended).
Tja, de Paus.. irrelevant figuur van een steeds minder relevant geloof. Waarom is elke scheet die hij laat toch zo interessant?
Natuurlijk is hij conservatief en natuurlijk zegt hij overal ter wereld precies wat zijn schaapjes ter plekke het liefst horen. Hij besteft blijkbaar nog steeds niet dat via internet (wat is dat??) zijn toespraken overal ter wereld te horen zijn en dat hij dus minder en minder weg komt met tegenstrijdige dingen roepen. Al is tegenstrijdigheid voor gelovigen niet zo’n groot probleem…
Zijn schaapjes wonen meer en meer in Zuid-Amerika en Afrika en steeds minder in Europa. Logisch dat hij daarmee minder luistert naar de helaas Europese vrijzinnigheid. Maar wat dan nog? Het is een oude vent met jurk aan en een mijter op zonder enige (wereldse) macht, laat hem lekker raaskallen..
Dat is het probleem. Hij heeft juist wel wereldse macht. Onlangs sprak hij het Europarlement nog toe en de leden stonden in de rij voor Franciscus.
Het Vaticaan heeft zowel bij de EU als bij de VN een speciale status, met o.a. een vetorecht voor de behandeling van bepaalde thema’s (zoals bijvoorbeeld een discussie over het voorkomen van corrective raping (verkrachten van lesbische vrouwen om ze hetero te maken) in delen van de wereld).
Arno, onderschat niet de grote ‘ontkerkelijkte’ positie van Nederland. In de rest van de wereld -in zeer grote mate bij de landen waar Engels en Spaans voertaal zijn, maar ook elders- is Christendom nog steeds de norm, zij het soms ietwat onder de oppervlakte.
Ik vind wel dat Joris de voor het vaticaan enorme stappen die er al zijn gezet vrij gemakkelijk neersabelt met wat kleine ‘tegenvallers’. Alleen al dat de paus aangaf dat gods dienaren die jarenlang misbruik hebben gemaakt van macht en kinderen onjuiste dingen hebben gedaan is een statement dat in mijn directe (niet meer zo) gelovige omgeving met gejuich werden ontvangen. Want de generatie van mijn ouders kent meerdere voorbeelden van het juk dat de kerk op hen en/of hun leeftijdsgenoten heeft geworpen, in zowel onschuldige als minder onschuldige mate.
Van een grote, stugge, logge en bovenal conservatieve organisatie als de katholieke kerk en het vaticaan is het niet realistisch om te verwachten dat er op korte termijn grote veranderingen komen. Wat er nu al is gebeurd heeft mijn verwachtingen al ver overtroffen.
Ilse, je hebt zeker gelijk dat helaas in veel delen van de westerse wereld het christendom nog steeds de norm is. In de écht ontwikkelde delen daarvan (dus niet Italie, Frankrijk, Spanje) is dat echter niet het katholicisme maar voornamelijk protestantisme. Niet dat ik daar ooit iets positiefs over zal zeggen maar in elk geval luisteren protestanten niet naar de paus.
@Joris, als dat echt zo is dan wordt het hoog tijd dat daar een einde aan komt. Heeft Franciscus in het EU-parlement mogen spreken?? Gatverdamme.. Nog een teken dat zuid-europa de macht aan het grijpen is in de EU.