Tweedehands ideeën in de Volkskrant

Steeds vaker nemen Nederlandse kwaliteitskranten artikelen over die een dag ervoor in buitenlandse media stonden. Meestal zijn het degelijke stukjes van gerenommeerde auteurs over issues die ook in Nederland spelen, wat het rechtvaardigt. Toch wringt er iets.

Het staat ook best wel stoer om bijdragen van Grote Namen te publiceren, dan lijkt het alsof onze pittoreske blaadjes zich kunnen meten met de NY Times, Wall Street Journal of Le Monde. Nederlandse redacties onderschatten echter het aandeel millennials dat diezelfde stukken de dag ervoor al gescand heeft (wie leest er nog?) via Facebook-posts, Google kiosk en Reddit. Het willen plaatsen van buitenlandse, paradigmavernietigende print door kranten is een logische reflex, maar juist deze stukjes hebben al een gigantisch bereik via het internet.

Het nieuwsgedeelte (de naamgeving van twintig pagina’s ‘Ten Eerste’ in de Volkskrant daargelaten) is niets te verwijten. Dat er slechts accentverschillen bestaan tussen de verschillende kranten is logisch en niet zo schrijnend, de krant komt als nieuwsbron toch al op een derde plek (1. interwebs, 2. televisie). Het gebrek aan originaliteit is echter wel laakbaar wanneer het gaat over de stukken die een krant tot ‘slijpsteen van de geest’ (dixit NRC – VK heeft geen motto meer) maken. Met een dergelijke missie kun je niet aan komen met tweedehands ideeën.

Het gaat slecht met de Nederlandse kwaliteitskranten. Dalende oplages, teruglopende advertentie-inkomsten en journalisten die bronnen verzinnen zijn symbiotische problemen. Dezelfde hoeveelheid content moet door minder fte’s journalisten gefabriceerd worden, voor bijvoorbeeld factchecking is simpelweg geen budget. Dit is de wortel van het probleem dat dit stukje aankaart: kwaliteitsjournalistiek is duur en doordat de markt daar niet langer voor wil betalen verdwijnt de degelijkheidsborging van oude mannetjes als NRC, Trouw en de Volkskrant. Opinie-import is een logisch bijproduct.

Gelukkig is het aantal opgemerkte overtredingen van de Code van Bordeaux tot nu toe beperkt gebleven, maar de trend om kopij te importeren is niettemin zorgwekkend. Waarom heb ik nog een abonnement op een Nederlandse krant als de krenten in de pap al dagen ervoor gepubliceerd zijn door andere media? Het nieuws lezen we toch al op internet, daar valt geen eer meer aan te behalen. Degelijke onderzoeksjournalistiek, uitgesponnen beschouwingen en vlammende opinie binnen de grenzen van het fatsoenlijke zijn in dit millennium de raison d’etre van De Krant. Als er zoals in de Volkskrant van afgelopen weekend verbatim opinie uit de Economist (p.31), artikelen over artikelen die weken geleden in Amerikaanse media stonden (p. V3), en herkauwde techverhaaltjes ( bijlage p. 14 t/m 18) staan, is dat het begin van het einde. Enige nuance; het percentage content recycling is nog relatief laag (een handvol artikelen per week). Toch bestaat er een trend: op de opiniepagina’s van de zaterdageditie is reeds een halve pagina gereserveerd voor aangekochte meningen. Alsof dit land discussie tekort komt.

Willem de Kleijne is het niet snel te dol, maar hij wil een krant en geen papieren drol.