Geen gemakzuchtige excuses voor de #IceBucketChallenge

We Are The World, grote radio- en tv-acties van Giro 555, 3FM Serious Request, de Alp D’Huzes  en nu de ALS Ice Bucket Challenge. We zijn best bereid aandacht te schenken aan of de portemonnee te trekken voor het goede doel, maar er is soms wel een beetje “So You Think You Can Charity?” voor nodig.

Is dat vreemd? Of misschien zelfs kwalijk?

Ik vind het niet vreemd. Hoe beminnelijk het ook zou zijn: het is niet redelijk te verwachten dat mensen elke dag op zoek gaan naar de actuele wereldproblematiek en aandoeningen bij mensen die ze niet kennen.

Onbekend maakt onbemind. Het lot van familie en vrienden is meestal waardevoller dan dat van onbekenden, en mensen waarmee je je identificeert, of die je kent via media, hebben vaak ook een streepje voor. Onze huisdieren zijn meestal minder intelligente soorten dan de varkens die door hun voer gemalen zitten, maar de kreupele poedel is belangrijker dan het varken in de hermetisch afgesloten stal. Een ramp in midden Afrika in een bijzin van een nieuwsbericht is eenvoudiger te negeren dan een grote Giro 555 actie met BN’ers.

De Nederlandse postercampagne voor ALS, met de mensen die inmiddels al zijn overleden, vond ik erg sterk. De gezichten op de posters grepen mijn aandacht en wekten sympathie en empathie op. De spierziekte is verschrikkelijk, en als meer onderzoek kan bijdragen aan het beter behandelen van de ziekte zou dat geweldig zijn.

Toch kwam het bereik van de postercampagne niet in de buurt van de Ice Bucket Challenge. Een honkballer die door de ziekte werd getroffen bedacht de uitdaging voor zijn teamgenoten; nooit zal hij hebben verwacht dat het zo’n hit zou worden. Onder vele anderen deden grote namen als Bill Gates, Eminem en Rihanna, Paris Hilton en Reggie Brown als president Obama al mee aan de challenge.

Het levert mooie beelden op, ik kijk graag naar alle vrienden die meedoen: hulde allen! Van zoveel aandacht en donaties hadden ALS organisaties niet durven dromen.

Zelf heb ik deze internethype om persoonlijke redenen aan mij voorbij laten gaan, ondanks de sympathieke uitnodigingen. Moet kunnen, inherent aan ieder pyramidespel moeten onderaan de boom een heleboel mensen de boel verzaken, dus waarom ik niet?

Het is verleidelijk om dan naar excuses te zoeken: er zijn ziektes (zoals malaria) waar iedere gedoneerde euro veel meer mensenlevens oplevert dan ALS; het zou waterverspilling zijn; de aandacht zou niet oprecht zijn maar een sociale act uit zelfgeilerij, enzovoorts.

Ik zeg niet dat de excuses per se fout zijn (hoewel het waterverspilling-argument wel heel erg spijkers-op-laag-water is, plas een keer tegen een boom, of douche 20 seconden korter, verspilling staat m.i. niet in verhouding tot de baten), maar ze zijn dodelijk als ze gebruikt worden om de hele actie en de bijdragen van anderen af te keuren. Het is de opportunistische gemakzuchtige kramp waar conservatieven standaard in schieten als ze ergens niet aan mee willen doen: klimaatverandering tegengaan? We kunnen beter geld doneren aan ontwikkelingslanden! (wat vervolgens evengoed niet gebeurt) Geld geven aan goede doelen? Terwijl er zoveel aan de strijkstok blijft hangen? Asielzoekers helpen? Terwijl er wel eens ergens overlast is geweest? Werkgelegenheid creëren, terwijl je wel eens iemand hebt gesproken die iemand kent die nu ook al best wel kan werken maar dat niet doet?

Dat een detail niet naadloos aansluit bij je ideaal maakt de hele actie nog niet verkeerd. De volledige diskwalificatie is een gelegenheidsexcuus om het comfort van het geweten te dienen, maar die inzet en bijdragen van anderen verlammen. Laat het gaan en promoot eventueel een beter alternatief op zijn eigen inhoud.

Nee. Om empathie en daarmee fondsen te werven heb je in onze maatschappij gewoon aandacht nodig. Dat kan een overtuigend inhoudelijk stuk in een weekblad zijn, maar dat kan ook gewoon een platte video van een vriend, of je grote beroemde voorbeeld (of gewoon een mooie vrouw met nét iets te grote borsten) zijn die een emmer ijswater over zich heen gooit. Hulde voor wie er allemaal heeft bijgedragen ALS op de agenda te zetten – ook als je daar stiekem van hebt genoten! Het resultaat is het waard! Ik geloof er niks van dat iedereen die nu heeft gedoneerd voor ALS datzelfde bedrag anders aan onderzoek naar malaria of ebola had gedoneerd. Wie al voornemens was op andere wijze bij te dragen aan het goede doel zal dat hopelijk toch wel doen.