Echt goed kritisch onderzoek laat je twijfelen aan zaken die je zeker dacht te weten.

Afgelopen maandag nam een oud-klasgenootje me mee naar een lezing genaamd ”The Entrepreneurial State: Innovation and the Crisis”. Een vreselijke titel, omdat elk woord al te vaak is misbruikt door neoliberale politici. Toch ben ik blij dat ik gegaan ben: wat een verhaal!

Mariana Mazzucato hield niet zozeer een betoog over hoe innovatiebeleid zou moeten worden ingericht, maar gaf voornamelijk een reflectie over hoe het tot nu toe gegaan is. De kern van haar verhaal: de belangrijkste innovaties zijn weliswaar toegepast en beroemd geworden door de private sector, maar werden vaak gefinancierd door de staat!

Het is belangrijk stil te staan bij hoe afwijkend deze boodschap is van wat we meestal horen. Volgens the Economist en vele anderen is de staat de wortel van het kwaad, en kan deze het beste zo ver mogelijk uit te buurt blijven van innovatie en investeringen. Niets blijkt minder waar. Zo werd de ontwikkeling van het algoritme waar Google beroemd mee is geworden gefinancierd door de National Science Foundation beurs. Moleculaire antilichamen, de basis voor biotechnologie, werden ontdekt in de nationale laboratoria van het VK. Dit zijn slechts voorbeelden, Mazzucato´s verhalen gaan stukken verder.

Dat investeringen door de staat nodig waren verklaart Mazzucato aan de hand van de mismatch tussen fundamenteel onderzoek en durfkapitaal. Juist bij fundamenteel onderzoek is er geen enkele garantie dat een investering zich uitbetaalt. Sterker nog, je weet bijna zeker dat je je geld kwijt bent. Dit is niet aantrekkelijk voor durfkapitaal, dat juist gekenmerkt wordt door een relatief snelle terugverdientijd van enkele jaren. Durfkapitaal komt dus eigenlijk pas kijken wanneer de kansen op winst al ruim aanwezig zijn.

Voor de duidelijkheid, Mazzucato ontkent de rol van commerciële partijen zeker niet. Juist voor toepassingsgerichte innovatie kunnen zij veel betekenen. Maar wat fundamenteel onderzoek betreft mag van commerciele partijen weinig worden verwacht (om dit beter te begrijpen is het nuttig haar werk over de farmaceutische industrie te lezen, waarin ze omschrijft hoe onderzoek in deze sector veel nieuwe medicijnen oplevert, maar dat dit nagenoeg enkel variaties zijn op bestaande medicijnen, de zogenaamde me too drugs).

De boodschap die Mazzucato wil overbrengen is dat we kritsch moeten zijn op wat de staat doet, maar niet per definitie moeten stellen dat staatsfinanciering slecht is. In ieder geval wat innovatie betreft is het de staat die de mogelijkheden schept waar de markt op kan inspelen, en niet andersom zoals vaak in zogenaamde market-failure theorie wordt gesteld. Ook voor Nederland is deze conclusie belangrijk, aangezien Rutte precies de verkeerde kant op wil. Zijn beleid past bij de algemene trend van meer invloed van bedrijven op onderzoek van universiteiten. Dit vormt dé grote bedreiging van de échte vernieuwing en innovatie.

Het is jammer dat Mazzucato’s verhaal niet zo veel aandacht krijgt. Misschien staat het ook gewoon te ver weg van wat we gewend zijn te horen. Juist daarom is het belangrijk dat deze vrouw wordt uitgenodigd door bijvoorbeeld het Soeterbeeck programma om haar verhaal in Nijmegen te komen houden.

In Brussel werd het in ieder geval één vrouw in de zaal te veel. Ze pakte de microfoon en noemde Mazzucato een ordinaire communist. De oerdomheid van deze opmerking daargelaten, was dit juist het ultieme voorbeeld van hoe diep onze ideologie is doordrongen van anti-staat sentimenten. Zelfs een verhaal over de geschiedenis van fundamenteel onderzoek in de VS kan op een right-wing-godwin rekenen. Daar zijn we hier toch al wel voorbij… toch?

Mariana Mazzucato’s verhaal is niet alleen heel belangrijk, maar ook nog eens veel te groot voor dit blogje. Gelukkig is alles hier te vinden.

7 Responses to “Google is een Communistisch Bolwerk!”

  1. Arno says:

    Eigenlijk volledig mee eens, ondanks dat ik denk dat ik wel de meest rechtse reaguurder van deze site ben.. Natuurlijk is echt fundamenteel onderzoek afhankelijk van de staat en is dat een kerntaak van de universiteiten en onderzoekscentra.

    Dat betekent niet dat het bedrijfsleven helemaal weg moet blijven uit de universiteiten. Qua onderwijs is het zeker belangrijk dat studies ook rekening houden met wat de arbeismarkt nodig heeft. Ook zijn er mogelijkheden waar onderzoek, zelfs redelijk fundamenteel onderzoek, gecombineerd kan worden zodat het industrieel relevant is. Ik zie mijn eigen onderzoek graag als een voorbeeld daarvan.

    Dat het kabinet wat onderzoek betreft niet de goede kant opgaat lijkt me duidelijk. Goed fundamenteel onderzoek kost gewoon geld. Maar dat is er niet, misschien komt het erdoor omdat alle budgetten worden opgevreten door de zorguitgaven.

  2. Reinout says:

    Hi Bart,

    Het is uit het stuk niet duidelijk wat je precies verstaat onder innovatie(s). Ook vraag ik me af wat dan precies ‘de belangrijkste innovaties’ zijn en ‘de échte vernieuwing en innovatie’ is, en vooral: wie dat bepaalt.

    Je kunt het er niet mee eens zijn, maar voor bijvoorbeeld de Economist gaat het bij innovation o.a. om innovation input and drivers (R&D as % GDP, eduction, broadband, etc.), innovation output (patents) en innovation performance. Dus dat de Economist staatsfinanciering bij innovatie per definitie slecht vindt, is apert onjuist en nogal dichotoom gedacht. Er wordt onderkend dat de staat wel degelijk een onmiskenbare rol c.q. functie heeft bij het faciliteren (o.a. in/directe inputs), dus financieren!, van innovaties. De Economist is ongetwijfeld te betrappen op enige ‘anti-staat sentimenten’, maar op het vlak van innovatie vindt men de staat juist niet ‘de wortel van het kwaad’.

    Groets,

    Reinout

    • Bart says:

      Hoi Reinout,

      Klopt, ik heb een en ander wat abstract gehouden. Waar ik op doel zijn die uitvindingen of ontdekkingen die in de kern het verschil maken. Vandaar dat ik als voorbeeld het algoritme van Google noem. Een rijtje uit haar werk: “steel, railways, air travel, silicon microchip manufacturing, automotive manufacturing, computer, biotechnology and the internet, and nanotechnology”. Ik snap niet zo goed wat je bedoeld met wie dit bepaald.

      Over de Economist: natuurlijk had ik het wat sterker aangezet dan het is, maar ook de Economist heeft als agenda grotere en ver(der)gaande invloed van het bedrijfsleven op universiteiten en onderzoek.

      Dan de indicatoren die je noemt: zoek ze vooral even op in haar werk. Dan zie je dat hier nog heel wat nuances in zitten. Zo wordt er wel heel erg snel R&D op bepaalde uitgaven gestempeld, en zie je dat wanneer je kijkt naar alleen fundamenteel onderzoek de staat het overgrote merendeel financiert. Wat pantenten betreft moet je weer uitkijken dat een hoger aantal niet per se beter is. Zo worden er in de farmaceutische industrie veel patenten aangevraagd op me too medicijnen.

      Terecht dat je deze zaken noemt, maar juist dan kan ik je aanraden dit boekje te lezen 🙂

  3. jasper van Sprundel says:

    Ik heb tijdens mijn master een boek gehad over de rol van collectieve financiering. Comparing financial systems van Franklin allen en Douglas Gale. Hierin kwam dit volgens mij ergens in de latere hoofdstukken ook aan bod. Dit aspect kwam daar in enige mate ook in naarvoren.
    Toen ik je titel zag dacht ik trouwens dat je het weer ove privacy ging hebben. Gezien de geheime dienst destrijds en hoe google te werk gaat.
    Mocht je het willen raadplegen dan moet je trouwens wel over een flinke dosis wiskundig inzicht beschikken.

    • Bart says:

      Ik heb veel bewondering voor econometristen. Ik zou daar zelf echt nooit zo diep in kunnen gaan. En ook niet willen trouwens, want het meeste werk van econometristen heeft niets met de werkelijkheid te maken. Magoed, dat is natuurlijk ook de bedoeling 😉

  4. Marijn says:

    Hoi Bart,

    Ik denk dat het voorbeeld van Google niet helemaal goed is, omdat Stanford juist 336 miljoen dollar (bron) heeft weten op te strijken aan Google. Het is dus juist een voorbeeld van fundementeel onderzoek waar de markt ook hard aan werkt. Daarnaast heeft de founder van Sun Microsystems (Andy Bechtolsheim) 100.000 dollar geinvesteerd aan de twee oprichters van Google, nog voordat het bedrijf echt was opgericht (bron). Hierbij wordt voor de exploitatie juist het risico gedragen door de markt.
    Verder vind ik Google ook een ongelukkig voorbeeld, omdat het juist als private onderneming onzettend veel bijdraagt aan fundementeel onderzoek op het gebied van algorhytmes en robotics, je zou een vergelijking moeten trekken tussen de efficientie van private R&D en government funded R&D.

    Maar zeker, het lijkt me goed dat de overheid investeert in zaken als onderwijs en fundementeel onderzoek over een brede linie.

    En laten we niet vergeten dat, vooral in de VS, veel rijke mensen onderzoeks instituten oprichten, vaak enorm goede. Of veel eigen vermogen steken in fundementeel onderzoek (Bill Gates?). Dit als tegenvoorbeeld, dat we niet alleen van de staat afhankelijk hoeven zijn van financiering.

  5. Bart says:

    Hoi Marijn,

    Dank voor je reactie. Ik zie je echter niet bepaald overtuigend bewijs leveren. Andy Bechtolsheim is er pas in gegaan toen er enige kans op opbrengsten was. Dit is dan ook precies de rol van durfkapitaal, iets wat ook niet wordt ontkent in dit blogje. Maar met het financieren van fundamenteel onderzoek heeft het niets te maken.

    Je tweede opmerking is cruciaal, juist omdat dit een veelgehoorde reactie is. Voor de duidelijkheid: natuurlijk zijn er ook marktpartijen die fundamenteel onderzoek doen. Niemand ontkent dit. Maar historisch gezien heeft de overheid hier gewoon een veel groter aandeel in gehad. En niet zonder resultaat! Alleen hoor je hier nooit iets over. Sterker nog, veel politici willen op dit terrein meer bedrijven en minder overheid.

    Overigens ben ik benieuwd hoeveel van het google onderzoek echt fundamenteel onderzoek is. Mazzucato schrijft ook over wat voor rare uitgaven hier onder worden geschaard. Ik weet hier eigenlijk niet zo veel over, maar ik ben benieuwd of jij hier wat meer duidelijkheid over kunt geven 🙂

    Nee, juist niet! Je kúnt geen vergelijking trekken! Dat juist te boodschap: fundamenteel onderzoek is té onzeker. Er is geen % van projecten die lukken oid. Het gaat hier om zogenaamde Knightian uncertainty. Als dit niet goed overkomt in het blogje, dan snap ik je vragen wel… maar dan liggen ze aan dit misverstand: er is geen verdienmodel, er zijn geen opbrengsten. Ja, belastingen later, en soms enige vorm van eigendom (denk aan Nokia).

    Fijn dat je dat vind 🙂 Maar dit is dus niet de trend, helaas..

    Dat laatste, dat klopt natuurlijk. En de manier waarop je het formuleert is correct: marktpartijen vormen hier een aanvulling op wat de overheid doet. En dus niet andersom.

Leave a Reply to jasper van Sprundel Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.