De Senaat en het Volk van Europa
Terwijl Europese schuldencrisis voortsleept, roepen commentatoren op tot een slagvaardiger en democratischer EU. Nochtans ontberen deze oproepen vaak concrete invulling. Bovendien wijzen recente ontwikkelingen erop dat ook in Europa de democratie even gepauzeerd wordt wanneer daadkrachtig opgetreden gewenst is. Slagvaardig en democratisch lijken elkaar te bijten.
Hier wil ik echter een optie naar voren schuiven die beide eigenschappen wellicht verenigt, namelijk een Europese Senaat. Hoewel eurosceptici waarschijnlijk meteen zullen ageren dat ik hiermee ons landsbelang verkwansel, vermoed ik dat een Europese Senaat, mits goed uitgevoerd, juist voordelig kan zijn.
Het dilemma van de EU is de balans tussen vertegenwoordiging per burger en vertegenwoordiging per lidstaat. Met een stem per inwoner zouden grote landen zoals Frankrijk en Duitsland de besluitvorming volledig domineren. Maar geef alle zevenentwintig lidstaten gelijke stem, en een coalitie van Litouwen, Luxemburg en Malta kan consensus torpederen. De huidige oplossing voor dit probleem is een nogal complexe wirwar van stemmingsrondes waarbij zowel het Parlement als de Raad van de EU moeten instemmen.
Interessant genoeg zagen de Founding Fathers van de VS zich met exact hetzelfde probleem geconfronteerd. Met dertien staten en maar een paar miljoen inwoners was hun situatie wellicht wat overzichtelijker, maar ook in de jonge VS waren de onderlinge verschillen enorm. Hun oplossing was even elegant als eenvoudig: een Congres waarin staten in één Kamer gelijkelijk vertegenwoordigd worden en een ander waarin de afvaardiging gerelateerd is aan het aantal inwoners. Beslissingen worden genomen met een gekwalificeerde meerderheid in beide Kamers. Zo is zowel het belang van de staten als inwoners gewaarborgd.
Een vergelijkbaar systeem voor de Unie is niet ondenkbaar. Er is al een Europees Parlement, waarin de lidstaten grofweg naar inwonertal vertegenwoordigd zijn. Het equivalent van een Senaat is nu nog de Raad van Ministers. Vaak wordt het EP vrijwel volledig overschaduwd door de Raad. Ook de in deze crisis hebben we nauwelijks iets van het Parlement gehoord. Invoering van een Senaat zou een veel evenwichtiger dynamiek tussen beide organen tot gevolg hebben.
Hoe zou zo’n Senaat er uit kunnen zien?
Elke lidstaat kiest drie Senatoren. De exacte manier waarop dit gebeurt is aan de lidstaten; de enige voorwaarde is dat de bevolking haar Senatoren direct kiest. Deze Senatoren groeperen we per land, en niet per politiek blok zoals in het Parlement. Lidstaten hebben er dus baat bij om prominente en ervaren mensen af te vaardigen die een zo groot mogelijk deel van de bevolking vertegenwoordigen. Omgekeerd zijn de Senatoren ook het gezicht van Europa in eigen land, veel meer dan de huidige Eurocommissarissen. Bovendien geeft afvaardiging per lidstaat in een Senaat meer ruimte aan de fracties in het Parlement om zich politiek te profileren.
Met een permanente Senaat en Parlement wordt het steeds invliegen van ministers overbodig, omdat lidstaten verzekerd zijn van een constante vinger aan de pols in Europa. Zo kunnen de ministers zich weer op andere zaken richten. Bovendien vermindert dit het gestoei met Commissariaten. Als alle lidstaten gedistingeerde Senatoren leveren, is er minder noodzaak om voor elk land als zoethoudertje een Commissariaat te verzinnen. Een derde voordeel is dat Senatoren alleen afrekenbaar zijn op hun Europese politiek. Op deze manier is de EU niet langer de arena waar staatshoofden en ministers voor hun gebrek aan binnenlandse populariteit compenseren.
Met Senaat kan de besluitvorming bovendien slagvaardiger en democratischer. Burgers hebben nu directe invloed op een machtig orgaan binnen de Unie en de besluitvorming kan een stuk verder versimpeld worden. Alles waarvoor de EU een mandaat heeft, kunnen Parlement en Senaat afhandelen. Voor overheveling van macht naar de Unie blijft gewoon instemming van de nationale parlementen nodig.
Waarom denk ik dat ook eurosceptici iets in dit plan zouden kunnen zien? Omdat een Senaat een antwoord biedt op drie veelgehoorde argumenten tegen de Unie, namelijk dat de Unie bureaucratisch, ondemocratisch en voor burgers ontoegankelijk is. Met een Senaat neemt de bureaucratie af omdat de besluitvorming kan worden versimpeld. De Unie wordt democratischer, omdat burgers hun Senatoren direct kunnen kiezen. Ook komt de Unie dichter naar de burger. Neelie Kroes was als ‘onze’ Eurocommissaris al bekend, maar drie door burgers verkozen Senatoren zijn dat waarschijnlijk meer. Tenslotte, en dat is ook belangrijk, betekent een Senaat niet dat Brussel nieuwe bevoegdheden krijgt.
Kortom een Europese Senaat is niet méér EU met extra Eurocraten, maar een betere EU met meer directe volksvertegenwoordiging
Natuurlijk is dit voorstel niet waterdicht. Recente strubbelingen in de VS laten zien dat ook dit systeem vast kan lopen in politieke onwil. Maar dat is een risico bij elke vorm van democratie. Een Senaat zou desondanks een verbetering zijn boven de huidige gang van zaken, met meer inspraak, meer toezicht en meer transparantie. Misschien wordt het dus tijd om na alle verwijten over ingrijpende gevolgen van het trage Brusselse apparaat het dan ook eens ingrijpend te veranderen.
5 Responses to De Senaat en het Volk van Europa
Leave a Reply Cancel reply
This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.
Laatste reacties
- Closing Time | Flower Children - Sargasso on Generatiepolitiek is een afleidingsmanoeuvre
- Lelijke woorden - Sargasso on Vermeende linkse hypocrisie
- Jan on Le Pen had best een beetje gelijk
- Max on Le Pen had best een beetje gelijk
- Afsennah on Archief
- lmgikke on Bladblazers
- Closing Time | ZnöWhite - Sargasso on Diversiteit in de metalscene
- Waarom heb je zoveel tattoos? - Nathaliekriek.nl on Tuig met tattoos
Please like us on facebook!
Administratief
Interessant plan
Bestuursmatig gezien heeft het inderdaad voordelen. Echter democratisch gezien heb ik mijn twijfels.
De senatoren krijgen in deze constructie erg veel persoonlijke macht en worden voor de bevolking lastig te controleren. De besluitvorming wordt snel ondoorzichtig en de enige motivatie om beloften te houden is een eventuele herverkiezingen. Dt geldt ook voor regeringsleiders, maar daar heb je het nationale parlement als krachtige stok achter de deur. Ik weet niet of het verstandig is om die link 100% op te heffen.
Dat is waar, maar dat probleem heb je natuurlijk bij elke vorm van representatieve democratie. Ook bij Kamerleden is er weinig meer te doen dan ze een volgend jaar niet verkiezen.
Toch denk ik dat het ook voor democratische controle voordelen biedt. Bij één zo’n Senaat die duidelijk over de beslissingen binnen de huidige bevoegdheden van de Unie gaat, is het teminste duidelijk waar je op moet letten. Dat maakt het voor pers/bevolking veel simpleren om te weten wie ze wanneer in de gaten moeten houden. Bovendien zie ik wel het nut van mechanismen waarbij de Senatoren op regelmatige basis terugkeren naar het eigen land om daar tekst en uitleg te geven. Dat is niet alleen voor de controle handiger, maar maakt het Europese besluitvormingsproces ook inzichtelijker voor de burger.
Een parlement met partijen is zoals uitgelegd democratisch veel meer solide dn een verzameling van enkele senatoren. De macht is niet geconcentreerd bij enkele. En de partij structuur zorgt voor loyaliteit aan de groepering en een vorm van continuiteit die is af te rekenen. Mensn bouwen ook meestal een cariere op binnen de partij.
Ik vind het idee van permante vertegenwoordiging wel wat. Alleen ik zou ons parlement de macht geven om senatoren tussenteids naar huis te sturen. Zij het niet continu maar op duidelijke meetmomenten.
Dat is waar, maar dan moet het EP eerst nog wel veranderen. Nu zijn de parlementariërs natuurlijk nog wel lid van de eigen nationale partij,maar dat vergroot het democratisch toezicht niet meteen, eerder de kans dat mensen om partijpolitieke redenen verwijderd worden.
Ik zie wel iets in je voorstel, maar waarom zou je dat door het parlement laten doen? Geef dan het volk wederom de optie om Senatoren naar huis te sturen, desnoods via referendum. Anders loop je het risico dat bijv. een links parlement een rechtse Senator probeert te verwijderen vanwege haar politieke kleur.
Je opmerking over het EP snap ik niet helemaal. Ik wilde de controle via de nationale parlementen laten lopen, want anders is de link met de burgers inderdaad gelijk een stap verder weg.
Nationale referenda zijn eigen mewer een extra verkiezingen en dat lijkt mij niet handig voor de lange termijn. Verder zijn europese vraagstukken erg lastig voor burgers. De conflicten tussen nationale partijpolitiek en de kleur van de vertegenwoordigers kan je op diverse wijze ondervangen.
Zo kan je de verkiezingen koppelen aan nationale verkiezingen waardoor de gemiddelde kleur niet snel teveel zal afwijken. Daarnaast zal een politicus vooral een visie op Europa en het landsbelang moeten hebben en verder relatief ‘kleurloos’ moeten zijn. Daarmee bedoel ik vooral dat hij niet is gebonden aan een partijprogramma of traditie en veel naar samenwerking en nationaal draagvlak moet zoeken.
Daarnaast is het wegstemmen vooral als stok achter de deur. Dus niet om ieder wisse wasje. Je kan inbouwen dat men alleen de hele vertegenwoordiging weg kan stemmen of een hoge meerderheidsdrempel. (of een combinatie van) senatoren die echt niet functioneren zullen breed overhoop liggen met je parlement en goede senatoren zijn niet bang om bij een herverkiezingen weer naar het volk te gaan.
Zo zal er grotere overeenstemmig zijn binnen het nationale vlak en vermijd je partij politiek.