Zodra dictatoriale regimes hun bevolking bloedig beginnen te onderdrukken, stelt het Westen vaak sancties in, in de vorm van olie- en wapenembargo’s of het bevriezen van tegoeden. Maar waarom pas deze maatregelen als de wapens al gekocht zijn en het geld al verdiend is?

Onlangs weigerde Shell na aandringen van leden van de Tweede Kamer om haar operaties in Syrië stil te leggen, ondanks de bloedige onderdrukking van de oppositie die daar momenteel plaatsvindt. Shell verklaarde haar besluit door te stellen dat het bedrijf pas vertrekt als het onderdeel wordt van de conflictsituatie of van mensenrechtenschendingen. Dit besluit is wellicht moreel discutabel, maar wel consequent. En daarmee wordt een pijnlijke en hypocriete inconsistentie in de Westerse houding tot dictatoriale regimes blootgelegd. Want waarom is handel met Syrië vandaag verwerpelijk, waar het gisteren nog aanvaardbaar was?

We zijn in het Westen het instellen van sancties en embargo’s als reactie op bloedige onderdrukking intussen zo normaal gaan vinden, dat we ons niet meer afvragen waarom we deze maatregelen altijd pas nemen als het schieten al begonnen is. De tanks waarmee Hama wordt beschoten, zijn immers niet gisteren pas aangeschaft. De aanzienlijke tegoeden van het Libische regime waren geaccumuleerd gedurende vele jaren voordat Westerse mogendheden het nodig vonden om in te grijpen. Ingrijpen wanneer regeringen hun eigen burgers massaal afslachten, is dus gewoonweg te laat.

Dat onze maatregelen dus niet bijzonder effectief zijn, zoals het geval Syrië laat zien, is schrijnend. Maar veel erger is onze gewenning aan een status quo waarin Westerse landen in feite instrumentaal zijn aan het in stand houden van autoritaire regimes. Hiermee zijn onze regeringen indirect medeplichtig aan mensenrechtenschendingen door deze regimes. Immers, zolang de dictators van deze wereld zich ‘netjes’ en ‘beschaafd’ gedragen, is het Westen niet te min om zaken met hen te doen. En met het geld dat tirannen verdienen door ons hun natuurlijke hulpbronnen te verkopen, kopen zij vervolgens weer van ons hun wapens, kogels en surveillanceapparatuur. Om de lonen van ‘veiligheidsdiensten’ en leger te betalen, kunnen autocraten aankloppen voor leningen uit het Westen. De verdiensten uit de verkoop van gewelddadig toegeëigende grondstoffen vinden zonder problemen hun weg naar banken in Zwitserland, London en New York.

De ineffectiviteit van sancties legt zo een structurele weeffout in de internationale orde bloot. We leven in een wereld waarin elke groep die zich met behulp van geweld, dwang en onderdrukking macht over een land verschaft, door de wereldgemeenschap als legitiem wordt erkend. Regeringen van dictaturen kunnen “uit naam van hun volk” internationale verdragen ondertekenen, de rijkdommen van hun land verhandelen, financiële transacties aangaan en leningen afsluiten. Het Westen is hiermee feitelijk medeplichtig aan een internationale vorm van heling, waarbij volkeren door ondemocratische en illegitieme junta’s van hun rijkdommen worden beroofd, die deze vervolgens aan ons verkopen. Deze onrechtvaardigheid bereikt haar zenit in situaties waarin volken die hun onderdrukkers hebben afgeschud vervolgens door Westerse banken en hun overheden onder druk worden gezet om de leningen van hun overheersers in te lossen. Leningen waarmee jarenlang de wapens zijn betaald om hen te onderwerpen.

Als het democratische Westen daadwerkelijk democratische hervormingen in de rest van de wereld nastreeft, zal het haar betrekkingen met autoritaire regimes moeten herzien. Handel met dictators verschaft hen de legitimiteit en middelen om hun bevolking te blijven onderdrukken. Regimes eerst de wapens verkopen, maar vervolgens “geschokt” reageren wanneer deze ook worden gebruikt is hypocriet en ondermijnt de kracht van het democratische gedachte. In plaats daarvan zou er een sterk signaal moeten worden afgegeven aan elke willekeurige groep, junta of autocraat die zich met geweld meester wil maken van een land en volk. De verzekering dat de plegers van een staatsgreep er niet vanuit kunnen gaan de vruchten van hun roofzucht zonder meer aan het Westen te verkopen. De verspreiding van democratie en mensenrechten is erbij gebaat als we laten zien dat diefstal ook op (intern)nationale schaal niet loont.

 

3 Responses to Handel met dictaturen is internationale heling

  1. Joost says:

    Zonder inhoudelijk op de column in te gaan (waarvoor excuus) zie ik tussen de regels door een interessante parallel met de (eeuwige) discussie in de VS over het vuurwapenbeleid…
    #geefttedenken

  2. j. eldert says:

    lag t maar zo eenvoudig. Gesteld dat t Westen dit doet. Van de totale wereldhandel neemt t westen maar een beperkt deel voor zijn rekening. Rusland, midden-oosten, verre oosten. Rijkelijk voorzien van landen die geen vragen stellen, maar wel handel drijven en ook wapens leveren. De economische macht van het westen is niet dusdanig, dat algehele boycot van dictators, daadwerkelijk zijn beoogde effect heeft.

    Dat het hypocriet is, staat buiten kijf. Wat des te meer hypocriet is, dat vele landen die aangesloten zijn bij de VN, de manifesten niet naleeft. Noch wensen de leden van de Veiligheidsraad dit af te dwingen. Als t westen op zijn democratische strepen gaat staan, is zij snel elke invloed kwijt. Zo belangrijk is het westen niet meer. En wat dan?

    Het westen heeft zich in een onmogelijke positie gezet, na jaren van steun maar ook na jaren van [neo] kolonialisme. Uit de val stappen, is misschien wel eervol, maar tevens isoleert t westen zich. Kijk eens op een wereldkaart en meet het aantal bewoners en oppervlakte. En vergeet ook niet te kijken waar de natuurlijke rijkdommen liggen.

    Er zijn wel 2 instituten waar t westen ervoor kan zorgen dat er een andere koers wordt gevaren: IMF en OESO. Deze organisaties zijn mede verantwoordelijk voor een rigoureus neo liberaal beleid, waarbij arme landen gedwongen worden hun markten open te stellen, leningen moeten aflossen en ondertussen hun binnenlandse markt overspoeld zien met westerse dump producten. Als t westen daar nu eens begint, dan maakt zij eindelijk eens een goede stap voorwaarts.

  3. […] betalen hun onderdrukkende leger vervolgens uit door de olie die onder het land zit, te verkopen. Internationale heling, zo beschrijft Frank het naar mijn mening treffend. Ik wil best geloven dat een boycot op alle […]

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.